وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا أَشْرَکوُاْ وَمَا جَعَلْنَکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظاً وَمَا أَنتَ عَلَیْهِم بِوَکِیلٍ
و اگر خداوند میخواست (همه به اجبار ایمان میآوردند و) شرک نمیورزیدند (ولی سنّت الهی چنین نیست) و ما تورا بر آنان نگهبان قرار ندادیم و تو وکیل (ایمان آوردن) آنان نیستی.
نکته ها
مشیّت و خواستِ خداوند دو گونه است: خواست تشریعی و خواست تکوینی. خداوند از نظر تشریعی، هدایتِ همهی مردم را خواسته است و لذا پیامبران و کتب آسمانی را فرستاده است، امّا از نظر تکوینی خواسته است که مردم بر اساس اراده و اختیار خود، راه را انتخاب کنند، نه آنکه مجبور به پذیرش دین باشند.
پیام ها
1- اراده وخواست خداوند، تخلّف ندارد. «لو شاءاللَّه ما اشرکوا»
2- مشیّت و اراده الهی بر آزاد گذاشتن انسانهاست و وجود مشرکین، نشانهای از این آزادی است. «ولو شاء اللَّه ما اشرکوا»
3- پیامبران الهی، مربّی و معلّم مردمند نه زندانبانانی که با زور و تحمیل، دستور دهند. «ما جعلناک علیهم حفیظاً»
4- پیامبر، نه مسئول دفع بلا از مشرکان و نه مسئول جلب منفعت برای آنان است. «ما جعلناک علیهم حفیظاً و ما انت علیهم بوکیل»
5 - انبیا ضامنِ وظیفهاند نه نتیجه. با آن همه تلاش، گروه بسیاری مشرک ماندند. «و ما أنت علیهم بوکیل»
6- پیامبر، برای هدایت مردم سوز و گداز داشت. «و ما أنت علیهم بوکیل»