(87) وَیَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِی السَّمَوَتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَآءَ اللَّهُ وَکُلٌّ أَتَوْهُ دَخِرِینَ
و(یاد کن) روزی که در صور دمیده شود، پس هرکه در آسمانها وهرکه در زمین است به هراس افتد، مگر آن کس که خدا بخواهد وهمگی خاضعانه نزد او آیند.
نکتهها:
کلمهی «دخور» به معنای ذلّت و کوچکی است.
در قرآن از دو «نفخ صور» سخن به میان آمده است: یکی نفخهای که سبب مرگ همه میشود و دیگری نفخهای که سبب حیات و حضور میگردد. در آیهی 68 زمر میخوانیم: (و نُفِخَ فیالصُّور فَصَعِقَ مَن فیالسموات و مَن فِیالارض الاّ مَن شاءاللّه ثمّ نُفِخ فیه اُخری فاذا هم قیامٌ یَنظُرون) در صور «اسرافیل» دمیده شود و همهی موجودات آسمانی و زمین میمیرند، مگر کسانی که خدا بخواهد، سپس بار دیگر در صور دمیده شود، ناگهان تمام خلایق برخیزند و در انتظار (حساب و جزا) باشند.
مراد از نفخه در این آیه، یا نفخهی اوّل است، به دلیل کلمهی (فزع) و یا نفخهی دوّم، به دلیل (آتوه) و یا هر دو نفخه، به دلیل هر دو کلمه. «واللّه العالم»
در روایات میخوانیم: مسئول دمیدن در صور، فرشتهای به نام اسرافیل است. در دعای امّداوود میخوانیم: «الّلهم صلّ علی اسرافیل حامل عرشک و صاحب الصّور»**تفسیر نورالثقلین.***
گروهی که از وحشت وهراس آغاز قیامت درامانند، (الاّ مَن شاءاللّه) در دو آیه بعد معرّفی شدهاند: (مَن جاء بالحسنة فله خیرٌ منها وهم من فَزَع یومئذٍ آمنون) چنانکه در جای دیگر میخوانیم: (لایَحزنهم الفَزَع الاکبر)**انبیاء، 103.*** نالهی بزرگ آن روز، آنان را محزون نمیکند.
پیامها:
1- فروپاشی نظام هستی، مرگ انسانها و شروع قیامت، با ایجاد صدایی مهیب (دمیده شدن در صور) صورت میگیرد. (ینفخ فیالصور)
2- در آسمانها موجودات زنده و مسئول وجود دارند و این موجودات، حشر و قیامت نیز دارند. (من فی السموات - کل أتوه داخرین)
3- در قیامت همه از درون احساس کوچکی میکنند. (داخرین)