(16) وَوَرِثَ سُلَیْمَنُ دَاوُدَ وَقَالَ یَأَیُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّیْرِ وَ أُوتِینَا مِن کُلِّ شَیْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِینُ
و سلیمان وارث داوود شد و گفت: ای مردم! زبان پرندگان به ما تعلیم داده شده، و از هرچیز بهما عطا گردیده؛ قطعاً این (بخشش) همان برتری و امتیاز روشن است.
نکتهها:
مراد از ارث در این آیه، وارث شدن مال و حکومت است نه علم و نبوّت؛ زیرا نبوّت قابل انتقال نیست و علوم انبیا نیز چون اکتسابی نیست، قابل ارث بردن نیست، بنابراین حدیثی که میگوید: انبیا ارث نمیگذارند - و به استناد این حدیث فدک را از فاطمهی زهرا علیها السلام گرفتند - با این آیه سازگاری ندارد و باید طرد شود. (حضرت زهرا علیها السلام همین آیه را در دفاع از حقّ خود برای خلیفهی اوّل تلاوت فرمود.**تفسیر نورالثقلین. ***و در «تفسیر نمونه» از «سیرهی حلبی» نقل شده است که ابوبکر تحت تأثیر سخنان فاطمهی زهرا علیها السلام قرار گرفت و سند فدک را پس داد و گریه کرد، ولی عمر دوباره سند را گرفت و پاره کرد!)
حضرت علی علیه السلام فرمود: من از طرف خداوند منطق پرندگان و تمام جنبندههای زمینی و دریایی را میدانم.**تفسیر کنزالدقائق.***
پیامها:
1- ارث در تاریخ، سابقهای بس طولانی دارد. (و ورث سلیمان ...)
2- علم انبیا الهی است. (عُلّمنا)
3- نعمتهای الهی را ابراز کنید. (علّمنا منطق الطیر) در جای دیگر میفرماید: نعمت پروردگارت را بازگو کن. (و امّا بنعمة ربّک فحدّث)**ضحی، 11.***
4- پرندگان، شعور و قدرت نطق دارند. (منطق الطیر)
5 - علم بر همهی نعمتها مقدّم است. اوّل (علّمنا) بعد (اوتینا من کلّ شیء)
6- علوم و امکانات خود را از خدا بدانیم، نه از خود. (علّمنا - اوتینا)
7- ایمان و توکّل، با داشتن امکانات، منافاتی ندارد. (و اوتینا من کل شیء)
8 - نعمتها را از فضل او بدانیم نه از لیاقت خود. (انّ هذا لهوالفضل المبین)