تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 8
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره حج آیه 17

(17) إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَالَّذِینَ هَادُواْ وَالصَّبِئِینَ وَالنَّصَرَی‏ وَ الْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُواْ إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَمَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِیدٌ
همانا خداوند در قیامت، میان مؤمنان (مسلمان) و یهودیان و صابئین و نصاری‏ و مجوس و مشرکان، داوری کرده و حقّ را از باطل جدا خواهد نمود، همانا خداوند بر هر چیزی گواه (و از همه چیز آگاه) است.
نکته‏ها:
در این که صابئین چه کسانی هستند، سخن بسیار است. بعضی گفته‏اند: ستاره پرستند، بعضی ملائکه‏پرست می‏دانند وبعضی می‏گویند: اینان گروهی از پیروان نوح علیه السلام هستند.
شخصی از حضرت علی علیه السلام پرسید: چرا از مجوس جزیه (نوعی مالیات) گرفته می‏شود در حالی که آنان نه پیامبر داشتند و نه کتاب و جزیه گرفتن مخصوص اهل‏کتاب است؟! حضرت فرمود: مجوس هم کتاب آسمانی دارند و هم پیامبر الهی.**تفسیر نورالثقلین ؛ توحید صدوق، ص 306.***
در این آیه میان گروه‏ها با کلمه‏ی «الّذین» فیصله داده شده است، در قیامت نیز حساب مؤمنان بر حقّ، از حساب مشرکان منحرف و هر دو از حساب پیروان ادیان آسمانی دیگر جداست. کلمه‏ی «الّذین» سه مرتبه بکار رفته است: درباره مؤمنان، ادیان دیگر ومشرکان.
پیام‏ها:
1- در نام بردن از گروه‏ها، حقّ مؤمنان واقعی مقدّم است. (الّذین آمنوا)
2- یهودیّت، مسیحیّت، مجوسیّت وصابئیّت همه از ادیان توحیدی و آسمانی‏اند، چون نام آنان در برابر مشرکان برده شده است. (والّذین هادوا... والّذین اَشرکوا)
3- قیامت برای همه است و در آن روز بین همه‏ی گروه‏ها داوری می‏شود و تمام دعواها پایان می‏پذیرد. (اِنّ اللّه یَفصِل بینهم)
4- در قیامت، خداوند هم قاضی است و هم شاهد. (اِنّ اللّه یَفصِل - اِنّ اللّه علی کلّ شی‏ء شهید)
5 - قضاوتی کامل است که قاضی اطلاعات همه جانبه داشته باشد. (یَفصِل ... علی کلّ شی‏ء شهید)
6- دعوت به اسلام ومجادله نیکو لازم است، ولی توقّع تمام شدن اختلافات ادیان را در دنیا نداشته باشید. در دنیا همزیستی مسالمت‏آمیز داشته باشید تا در قیامت خداوند فیصله دهد. (اِنّ اللّه یَفصِل بینهم یوم القیامة)