(30) قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّواْ مِنْ أَبْصَرِهِمْ وَیَحْفَظُواْ فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ
به مردان مؤمن بگو: از بعضی نگاههای خود (نگاههای غیر مجاز) چشمپوشی کنند و دامن خود را حفظ نمایند. این برای پاکتر ماندن آنان بهتر است. خداوند به آنچه انجام میدهند آگاه است.
نکتهها:
در شأن نزول این آیه میخوانیم: جوانی در بین راه، زنی را دید و به او چشم دوخت و دنبال او راه افتاد. طوری غرق نگاه بود که صورتش به دیوار برخورد کرد و مجروح شد، نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و ماجرای خود را نقل کرد. این آیه نازل شد.**تفسیر نمونه.***
روایاتی دربارهی نگاه:
* حضرت علی علیه السلام فرمود: «لکم اوّل نَظَرة الی المرئة فلا تتّبعوها بنَظرة اُخری واحذروا الفتنة» نگاه اوّل مانعی ندارد ولی ادامهی نگاه اشکال دارد، زیرا سبب فتنه میشود.**تفسیر کنزالدقائق.***
* در حدیثی میخوانیم: تمام چشمها در قیامت گریان است مگر سه چشم: چشمی که از ترس خدا بگرید و چشمی که از گناه بسته شود و چشمی که در راه خدا بیدار بماند.**تفسیر کنزالدقائق.***
* در «صحیح بخاری» میخوانیم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: جلو راه مردم ننشینید. مردم گفتند: ما ناچاریم از نشستن. فرمود: پس حقّ آن را ادا کنید. پرسیدند حقّ آن چیست؟ فرمود: «غَضّ البَصر و کَفّ الاَذی و رَدّ السلام والامر بالمعروف و النهی عن المنکر» ترک چشم چرانی و مردم آزاری، جواب دادن به سلام دیگران، امر به معروف و نهی از منکر.
* حضرت عیسی علیه السلام فرمود: از نگاه به نامحرم بپرهیزید که بذر شهوت را در دل مینشاند و همین برای دچار شدن انسان به فتنه کافی است.**تفسیر روحالبیان.***
* حضرت علی علیه السلام فرمود: «العَینرائِدُ القلب» چشم، دل را بدنبال خودمیکشد. «العَینمَصائد الشیطان» چشم، قلاّب شیطان است. و چشمپوشی بهترین راه دوری از شهوات است.**غررالحکم.***
* پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «النَظَر سَهْم مسموم مِن سهام ابلیس فمَن تَرکَها خَوفاً من اللّه اعطاه اللّه ایماناً یَجِد حلاوة فی قلبه»**بحار، ج104، ص 38. ***نگاه بد تیری از تیرهای مسموم شیطان است که هر کس از ترس خدا چشم خود را فرو بندد خداوند به او ایمانی میدهد که از درون خویش شیرینی و مزهی آن را احساس میکند.
* پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس چشم خود را از حرام پر کند، در قیامت چشم او از آتش پر خواهد شد مگر اینکه توبه کند.**بحار، 76، ص336.***
* امام صادق علیه السلام دربارهی نگاه مجاز به زن نامحرم فرمود: «الوَجه والکَفّین والقَدمَین» یعنی نگاه به صورت و کف دستها و روی پاها جایز است، (لکن بدون شهوت).**تفسیر کنزالدقائق.***
پیامها:
1- لازمهی ایمان حفظ نگاه از حرام است. (قل للمؤمنین... یغضّوا...)
2- جاذبههای غریزی را باید کنترل کرد. (یغضّوا)
3- گناه را از سرچشمه جلوگیری کنیم وتقوا را از چشم شروع کنیم.(منابصارهم)
4- چشم پاک مقدّمهی پاکدامنی است. (یَغضّوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم)
5 - پوشش، برای مردان نیز واجب است. (یَحفظوا فُروجهم)
6- چشمچرانی و بیعفّتی مانع رشد معنوی انسان است. (یغضّوا - یحفظوا - ازکی)
7- چشمچرانی، در محضر خداست. (در محضر خدا معصیت نکنیم) (یغضّوا... اِنّ اللّه خبیر)