تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 8
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره فرقان آیه 3

(3)وَاتَّخَذُواْ مِن دُونِهِ ءَالِهَةً لَّایَخْلُقُونَ شَیْئاً وَهُمْ یُخْلَقُونَ وَلَا یَمْلِکُونَ لِأَنفُسِهِمْ ضَرّاً وَلَا نَفْعاً وَلَا یَمْلِکُونَ مَوْتاً وَلَا حَیَوةً وَ لَانُشُوراً
(مشرکان) به جای او خدایانی گرفتند که هیچ چیز نمی‏آفرینند، ولی خود آفریده شده‏اند. (این معبودهای دروغین حتّی) مالک هیچ‏گونه ضرر و نفعی برای خود نیستند و (برای دیگران) اختیار مرگ و حیات و قیامت را ندارند.
پیام‏ها:
1- خداگرایی، فطری است و اگر کسی خدای یکتا را رها کند، سراغ خدایان دروغین می‏رود. (واتّخذوا من دونه الهة)
2- با مشرکین نیز مستدل سخن بگویید. (لایخلقون ... لایملکون) حیوان، نفعی را به خود می‏رساند و شرّی را از خود دور می‏کند، امّا بت‏ها بر هیچ یک از این دو قدرت ندارند و از حیوان هم کمترند.
3- دلیل بندگی انسان، قدرت خداوند بر حلّ مشکلات و بازشدن گره‏های اوست و بت‏ها فاقد این آثارند. (لایملکون)
4- کسی که از خود ضرری را دفع نکند و برای خود نفعی را جلب نکند، برای دیگران حتماً کاری نخواهد کرد. (لانفسهم)
5 - دفع ضرر، بر جلب منفعت مقدّم است. («لایَملکون لانفسهم ضَرّاً» که دفع ضرر است بر «و لا نَفعا» که جلب منفعت است، مقدّم شده است.)
6- کار انسان، یا باید با هدف دنیوی همراه باشد، یا با هدف اُخروی و بت‏ها در هیچ یک کارایی ندارند. (و لا حیاة و لا نشورا)