معاشرتهای نامناسب، دوستان ناباب، محیطهای آلوده و فساد وسائل ارتباط جمعی یکی از عوامل دیگر آلودگی به شهوتپرستی است. اغلب انسانهای ناباب، دوستان خود را به گناه سوق داده و آنها را غرق گناه میسازند و راههای مختلف ارتکاب گناه را به آنها میآموزند، به گونهای که میتوان گفت: رایجترین اسباب آلودگی به شهوتپرستی، معاشرت با انسانهای گناهکار و آلوده است.
بدآموزی ناشی از وسائل ارتباط جمعی و محیطهای آلوده نیز از عوامل مهمّ این آلودگی است. در این زمینه در بحثهای مربوط به امور زمینهساز مفاسد اخلاقی در جلّد اوّل به قدر کافی صحبت کردیم و به طور مشروح بیان داشتیم که معاشرتهای آلوده، نه تنها انسان را آلوده گناه و مفاسد اخلاقی میکند، بلکه تا سر حد کفر نیز پیش میبرد.
قرآن مجید نیز درباره بعضی از دوزخیان میگوید: و یوم یعضّ الظالم علی یدیه یقول یا لیتنی اتّخذت مع الرّسول سبیلاً - یا ویلتی لم أتّخذ فلاناً خلیلاً - لقد أضلّنی عن الذّکر بعد اذ جائنی و کان الشّیطان للانسان خذولاً(477)؛ و به خاطر بیاور روزی که ظالم دست خویش را از شدّت حسرت به دندان میگزد و میگوید: ای کاش! با رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم راهی برگزیده بودم. ای وای بر من! کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم! او مرا از ذکر خدا گمراه ساخت، بعد از آن که (یاد حق) به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه خوارکننده انسان است. (او را گمراه میسازد، سپس در بیراهه رهایش میکند.)
محیطهای آلوده، پدران و مادران فاسد و منحرف، از دیگر عوامل مؤثّر آلودگی به شهوتپرستی است که تأثیر مخرّب آنها قابل انکار نیست. به همین دلیل، هنگامی که بیشتر افراد پاک وارد چنین محیطهایی شوند، دین و ایمان خود را از دست داده و آلوده شهوات و مفاسد اخلاقی میشوند.
چون در جلد اوّل، در بحث کلیات مسایل اخلاقی این امور را به عنوان زمینهسازهای اخلاقی، به طور مشروح مورد بحث قرار دادهایم؛ در اینجا به همین مقدار بسنده میکنیم.