یک نگاه اجمالی به آیات گذشته که اشباه و نظایر دیگری نیز در قرآن مجید دارد این حقیقت را اثبات میکند که از مهمترین موانع معرفت و شناخت، تقلیدهای کورکورانهای است که از تعصّب و لجاجت و وابستگی بیقید و شرط نسبت به اموری که با تمایلات نفسانی و هوا و هوسهای انسان میسازد ناشی میشود.
ضایعات و آثار زیانبار این رذیله اخلاقی صفحات تاریخ بشریّت را سیاه کرده و پیامبر الهی را با مشکلترین موانع رو به رو ساخته، و خونهای زیادی را بر خاک ریخته است و همین معنی برای پی بردن به آثار زیانبار آن کافی است.
اگر این رذیله اخلاقی در درون جان انسانها نبود، تاریخ بشریّت چهره دیگری داشت و پیشرفت تکامل تمدّنها شتاب دیگری پیدا میکرد، و نیروهای خلّاق در مسیر سعادت انسانها به کار میافتاد، و به جای اینکه به صورت سیل ویرانگری درآید، نهرهای منظّمی از معارف الهیّه را تشکیل میداد که همه جا مایه عمران و آبادی قلوب بود.