بارها در مباحث مشابه گفتهایم که برای درمان مفاسد اخلاقی، باید نخست علل و ریشهها و اسباب آن را بیابیم. بزرگان علم اخلاق نیز، در مباحث این علم، به بحث از انگیزهها، اهمّیّت فوقالعادهای دادهاند؛ به همین دلیل لازم است بحث دقیقی در مورد عوامل شهوتپرستی داشته باشیم.
امیال و خواستههای درونی که از آن به شهوات تعبیر میشود، - مخصوصاً شهوت جنسی - یک امر طبیعی و خدادادی بوده و از عوامل حرکت انسان، برای پیشرفت زندگی بشمار میآید. به همین دلیل، گرچه نمیتوان آنها را از میان بُرد، امّا هرگز نباید برای سرکوبی آنها نیز تلاش کرد؛ زیرا اگر این شهوات در حدّ اعتدال باشند؛ نه نتها مشکلی ایجاد نمیکنند، بلکه یکی از اسرار تکامل و تقدّم انسان نیز محسوب میگردند.
آنچه به صورت مُفسده اخلاقی ظاهر میشود، همان طغیان شهوات و خارج شدن آنها از کنترل نیرویی عقل و خِرد است.
حال باید ملاحظه کرد که چه عواملی سبب خارج شدن امیال و خواستههای درونی از تحت کنترل عقل گشته و به صورت نیرویی ویرانگر در میآید. به یقین، امور زیر تأثیر زیادی در این مسئله دارد: