آیه
وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَن یُؤْمِن بِرَبِّهِ فَلَا یَخَافُ بَخْساً وَلَا رَهَقاً
وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُوْلَئِكَ تَحَرَّوْاْ رَشَداً
وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُواْ لِجَهَنَّمَ حَطَباً
ترجمه
و اینكه چون هدایت (قرآن) را شنیدیم به آن ایمان آوردیم، پس هر كس به پروردگارش ایمان آورد، نه از نقصان حقّى مىترسد و نه از ستمى.
واینكه برخى از ما اهل تسلیم و بعضى ستمكارند پس كسانى كه اهل تسلیم هستند،آنان در جستجوى رشدند.
ولى ستمكاران هیزم دوزخند.
نکته ها
«بخس» به معناى نقصان ظالمانه است و «رَهَق» در معناى سفاهت، طغیان، گناه، كذب و ظلم به كار مىرود.**تفسیر راهنما.***
«قِسط» به معناى بهره و نصیب است و «قاسط» به كسى گویند كه سهم دیگرى را مىگیرد و «مقسط» به كسى گویند كه سهم دیگران را بدهد. به اصطلاح، اگر از باب افعال باشد به معناى اجراى عدالت و اگر ثلاثى مجرد باشد به معناى ظلم به دیگران است.
كلمه «تحرّوا» به معناى قصد كردن است.
چون «قاسطون» در مقابل «مسلمون» به كار رفته است، پس اهل تسلیم باید عدالت پیشه باشند.
از آن جا كه آیات این سوره تا این جا از بیان جنّیانى بود كه قرآن را شنیدند و سپس براى دیگر جنّیان افكار و عقاید و نظرات خود را بیان كردند، لذا توجه به شیوه سخن و محتواى مطالب آنان، مىتواند در بحث تبلیغ دین براى مبلغان مفید باشد. اكنون برخى از آنها را به اجمال مرور مىكنیم:
با توجه گوش دادن. «استمع»
حضور گروهى. «نفر من الجنّ»
در برابر حقّ شاد شدن و احساسات نشان دادن. «سمعنا قرآناً عجبا»
تبلیغات. «فقالوا... یهدى الى الرشد»
ابراز عقیده و گرایش. «فامنّا به »
اظهار برائت از انحرافات. «ولن نشرك بربّنا احداً»
ردّ عقاید باطله. «ما اتّخذ صاحبة و لا ولدا»
تحقیر نااهلان. «یقول سفیهنا على اللّه شططا»
تأسف از انحراف دیگران. «ظنّنا ان لن تقول الانس والجن على اللّه كذبا»
نفى خرافات و گرایشهاى باطل. «رجال من الانس یعوذون برجال من الجنّ»
بیان عظمت حق. «فمن یستمع الان یجد له شهاباً رصداً»
بیان قدرت حق. «لن نعجز اللّه»
بیان ضعف انسان. «لن نعجزه هربا»
امید دادن به اهل ایمان. «فمن یؤمن بربّه فلا یخاف بخسا و لا رهقا»
مقایسه میان مسلمانان و ستمگران. «منّا المسلمون و منّا القاسطون»
با عمل خود دیگران را فرا خوانیم. «سمعنا الهدى آمنّا به فمن یؤمن بربّه ...»
خوب ها و خوبى ها را برجسته كنیم. «منّا الصالحون و منّا دون ذلك»
با مسائل محورى و اصولى آغاز كنیم. «یؤمن بربّه، سمعنا قرآناً، لن نعجزه، لجهنّم حطبا»
پیام ها
1- قرآن یكسره هدایت است. «سمعنا قرآناً...سمعنا الهدى»
2- سرعت در كار خیر ارزش آن را افزون مىكند. «لمّا سمعنا...آمنّا به»
3- ایمان به قرآن، ایمان به پروردگار عالم است. «سمعنا... آمنا به...یؤمن بربّه»
4- ایمان، تضمین كننده پاداش بى كم و كاست است. «فلا یخاف بخساً و لا رهقاً»
5 - مسلمان عدالتخواه است. «منّا المسلمون و منّا القاسطون»
6- جنّ، با اینكه وجود لطیفى است ولى عذابش جسمانى است. «لجهنّم حطبا»
7- هم انسان مجرم آتش گیرانه دوزخ است: «وقودها النّاس والحجارة»**بقره، 24.*** وهم جنّ منحرف هیزم دوزخ است. «فكانوا الجهنم حطباً»