آیه
وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ
وَطُورِ سِینِینَ
وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ
ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ
إِلَّا الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ
فَمَا یُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّینِ
أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِینَ
ترجمه
به انجیر و زیتون سوگند.
و به طور سینا سوگند.
و به این شهر (مكّه) امن سوگند.
همانا ما انسان را در بهترین قوام و نظام آفریدیم.
سپس او را به پایینترین مرحله بازگرداندیم.
مگر كسانى كه ایمان آوردند و كارهاى نیك انجام دادند كه براى آنان پاداشى قطع ناشدنى و همیشگى است.
پس بعد از این، چه چیز سبب مىشود قیامت را تكذیب كنى؟
آیا خدا بهترین حكم كنندگان نیست؟
نکته ها
طور سینین، همان وادى سینا میان مصر و فلسطین امروزى است.
در برخى روایات، به قرینه «طور سینین» و «البلد الامین» كه اشاره به دو مكان مقدس است، آمده است كه مراد از «التین و الزیتون» نیز محلّ رویش این دو میوه مىباشد و ایه را اشاره به شهرهاى مدینه و بیت المقدس دانستهاند.** تفسیر نورالثقلین.***
در میان خوردنىها، میوهها و در میان آنها میوههاى قنددار و چربىدار براى سوخت و ساز بدن بیشتر مورد نیاز است. «التین و الزیتون»
از امتیازات اسلام داشتن سرزمین امن است حتى براى گیاهان و حیوانات. «البلد الامین»
نام انجیر یكبار و زیتون، شش بار در قرآن آمده است و هر دو داراى خواص غذایى و درمانى فراوانى هستند. انجیر براى هر سن و سالى به خاطر قندى كه دارد مفید است. ورزشكاران و كسانى كه دچار ضعف و پیرى هستند به خوردن آن سفارش شدهاند. بر اساس برخى روایات، انجیر میوهاى بهشتى است و در طبّ قدیم، معجون انجیر و عسل براى زخم معده و انجیر خشك براى تقویت فكر سفارش شده است.
امام رضاعلیه السلام فرمود: انجیر بوى دهان را مىبرد، لثهها و استخوانها را محكم مىكند، مو را مىرویاند، درد را برطرف مىسازد و مثل دارو مؤثر است. زیتون، بلغم را برطرف مىسازد، رنگ صورت را صفا داده اعصاب را تقویت نموده، بیمارى و درد و ضعف را از بین مىبرد و آتش خشم را فرو مىنشاند.**بحارالانوار، ج 66، ص183 به نقل از تفسیر نمونه.***
مراد از «ثمّ رددناه اسفل سافلین» دست برداشتن گروهى از انسانها از فطرت اولیه الهى است كه خداوند در نهاد هر بشرى قرار داده كه هر كس چنین كند، خداوند او را در پستترین جایگاهها قرار مىدهد و گرفتار شقاوت و عذاب مىشود.
پیام ها
1- نعمتهاى دنیوى حتى خوردنىها، قداست دارد و مورد سوگند الهى واقع شدهاند. «و التین و الزیتون»
2- سلامتى كه از طریق غذا به دست مىآید و امنیّت، مهمترین نیازهاى مادّى انسان است. «التین و الزیتون... البلد الامین»
3- قداست وحى، به زمینها نیز سرایت مىكند. «طور سینین»
4- امنیّت شهر مكّه، دعاى حضرت ابراهیم است كه گفت: «ربّ اجعل هذا بلداً آمنا»**بقره، 126.*** و این دعا مورد استجابت واقع شد. «هذا البلد الامین»
5 - انسان در آفرینش بر همه موجودات برترى دارد. «خلقنا الانسان فى احسن تقویم»
6- خداوند بر آغاز و فرجام انسان حاكم است. «خلقنا... رددنا»
7- انسان در اصل خلقت پستى ندارد و سقوط او در طىّ مراحل زندگى واقع مىشود. «خلقنا الانسان فى احسن تقویم ثمّ رددناه اسفل سافلین»
8 - انسان كه برترین مخلوق است، سقوطش نیز از همه موجودات پستتر است. «احسن تقویم... اسفل سافلین» (چنانكه در آیات دیگر نیز مىفرماید: «اولئك كالانعام بل هم اضلّ»** اعراف، 179.***)
9- دورى از ایمان و عمل صالح سبب سقوط است و ایمان، عامل دورى از هر گونه پستى و نزول است. «رددناه اسفل سافلین الاّ الّذین آمنوا و عملوا الصالحات»
10- با آنكه خداوند خالق انسان است و هرگونه بخواهد حق دارد با مخلوقش رفتار كند، امّا او بر اساس عدل، حكم مىكند و بهترین داوران است. «احكم الحاكمین»
توضیحات