آیه
وَأَلَّوِ اسْتَقَامُواْ عَلَى الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَّآءً غَدَقاً
لِّنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَمَن یُعْرِضْ عَن ذِكْرِ رَبِّهِ یَسْلُكْهُ عَذَاباً صَعَداً
ترجمه
و اگر بر طریق (حق) استقامت كنند، آنان را با آبى فراوان سیراب مىكنیم، تا در آن (رفاه و آسایش) امتحانشان كنیم
و هر كس از ذكر پرورگارش اعراض كند، او را در عذابى سخت در مىآورد.
نکته ها
«غدق» به معناى فراوانى و «صَعد» به معناى سخت و مشكل است.
امام باقرعلیه السلام مىفرماید: مراد از «استقاموا على الطریقة» استقامت در مسیر اهل بیت است. و از امام صادقعلیه السلام نقل شده است كه اگر مردم بر ولایت مااستقامت داشته باشند از علم كثیر كامیاب مىشوند.**تفسیر مجمعالبیان.*** «لاسقیناهم ماء غدقا»
از بهترین شیوههاى تربیتى، شیوه مقایسه است. در یك آیه مىفرماید: استقامت و باران و در آیه بعد: اعراض و عذاب. با مقایسه این دو حالت مسئله حق وباطل شفافتر مىشود.
اعراض از ذكر خدا هم در دنیا زندگى را سخت مىكند. «ومن اعرض عن ذكرى فانّ له معیشةً ضنكاً»**طه، 124.*** وهم در آخرت انسان را گرفتار عذاب سخت و فراگیر مىكند. «و من یعرض عن ذكر ربّه یسلكه عذاباً صعدا»
پیام ها
1- مهمتر از ایمان، پایدارى و استقامت بر آن است. «و ان لواستقاموا على الطریقة»
2- در میان راهها، تنها یك راه حق قابل قبول است. «طرائق قددا... على الطریقة»
3- بیان آثار و بركات ایمان، بهترین شیوه دعوت است. «لو استقاموا... لاسقیناهم»
4- آثار ایمان تنها در آخرت نیست، بلكه در دنیا نیز ظاهر مىشود. «لاسقیناهم ماء غدقا»
5 - استقامت بر راه حق ارزش است. و هر استقامتى ارزش ندارد، زیرا بعضى استقامتها لجاجت و یك دندگى است. «استقاموا على الطریقة»
6- توسعه رزق، یكى از اسباب آزمایش است. «لاسقیناهم ماء غدقاً لنفتنهم فیه» (چنانكه حضرت سلیمان نیز توسعه رزق خودش را سبب آزمایش دانست. «هذا من فضل ربّى لیبلونى»** نمل، 40.***)
7- استقامت بر راه مستقیم در طبیعت اثر مىگذارد. «ماء غدقا»
8 - رفاه زمینه غفلت است. «ماء غدقا لنفتنهم فیه»
9- با توسعه رزق مغرور نشوید. «لنفتنهم فیه»
10- حتّى بعد از استقامت بر راه حق و دریافت پاداش، كار خود را پایان یافته ندانید كه تازه آزمایش دیگرى شروع مىشود. «ماء غدقا لنفتنهم فیه...»
11- خداوند، هم مهر دارد و هم قهر. «ماء غدقا... عذاباً صعدا»
12- یكى از عوامل كشیده شدن به دوزخ اعراض از ذكر خداوند است. «ومن یعرض عن ذكر ربّه یسلكه عذابا صعداً»
13- گاهى نزول باران وسیله آزمایش است كه اگر با ناشكرى و كفران همراه شود، قهر فراگیر به دنبال دارد. «عذاباً صعدا»