آیه
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِى سِجِّینٍ
وَمَآ أَدْرَاكَ مَا سِجِّینٌ
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ
وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِینَ
الَّذِینَ یُكَذِّبُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ
وَمَا یُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ
إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا قَالَ أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ
ترجمه
چنین نیست (كه آنان مىپندارند)، همانا پرونده بدكاران در سجّین است.
و تو چه مىدانى كه سجّین چیست؟
این، سرنوشتى است رقم خورده (و حتمى).
واى بر تكذیب كنندگان در آن روز.
كسانى كه روز جزا را انكار مىكنند.
و جز تجاوزگر گناهكار، كسى آن را تكذیب نمىكند.
هرگاه آیات ما بر او تلاوت شود، گوید: افسانههاى پیشینیان است.
نکته ها
«سجّین» از «سِجْن» به معناى زندان و وزنِ فِعّیل براى مبالغه است: زندان ابد و سخت.
«مرقوم» از «رقم»، به معناى خط درست و مشخص است، به گونهاى كه با دیگر نوشتهها اشتباه نشود. بنابراین، «كتاب مرقوم» یعنى سرنوشت فاجران، كاملاً مشخص و معیّن است و آنان گرفتار زندانِ همیشگى در دوزخاند.
مراد از «دین» در آیات مربوط به قیامت، جزاست. «یكذّبون بیوم الدّین» همان گونه كه در سوره حمد، آیه «مالك یوم الدین» به معناى مالك روز جزاست.
«أثیم» از «اِثم» به كسى گویند كه در گناه فرو رفته باشد.
جمله «ویل یومئذ للمكذّبین» را دو گونه مىتوان تفسیر كرد:
الف: واى به كم فروشى كه سرنوشتش به تكذیب قیامت مىانجامد.
ب: واى به كسانى كه كیفر كم فروشان در قیامت را باور ندارند.
«اساطیر» جمع «اسطورة» به معناى افسانه است كه مطالب زیبا و دلنشین دارد ولى واقعیّت ندارد و بافته ذهن و خیال داستان سرایان است. «اساطیر الاولین» یعنى آنكه پیشینیان افسانهها را ساختهاند و پیامبر آنها را بازگو مىكند.
در تاریخ عاشورا مىخوانیم كه امام حسینعلیه السلام چندین مرتبه لشگر یزید را موعظه كرد و از آنان اقرار گرفت كه مگر من فرزند فاطمه دختر پیامبر شما نیستم، مگر حلالى را حرام یا حرامى را حلال كردهام؟ مگر شما با هزاران نامه از من دعوت نكردید؟ و... در پایان فرمود: «قد مُلئت بطونكم من الحرام» شكمهاى شما از حرام پر شده و دیگر سخن حق در روح شما اثرى ندارد.
امروزه هیچ یك از دانشكدههاى علوم تربیتى و روانشناسى دنیا، سخنى از تأثیر لقمهى حلال و حرام در تربیت و روح انسان مطرح نمىكنند و دانشمندان شرق و غرب عالم از تأثیر تغذیه بر تربیت غافلند.
پیام ها
1- كم فروش، فاجر است و پرده دیانت را مىدرد. «للمطفّفین... الفجّار»
2- سرنوشت فاجران، قطعى و مشخص است. «كتاب مرقوم»
3- گناه، انسان را به كفر و انكار حقایق وامىدارد. «و ما یكذّب به الاّ كُل معتد اَثیم»
4- كسانى آیات قرآن را افسانه و اسطوره مىخوانند كه در گرداب گناه و طغیان فرو رفتهاند. «كُلّ معتد اَثیم اذا تتلى علیه آیاتنا قال اساطیر الاولین»
5 - توجیه وحى به افسانه، راهى است براى كافر ماندن. «قال اساطیر الاولین»
6- لقمهى حرام، انسان را تا مرز كفر پیش مىبرد. (در آغاز سوره سخن از كم فروشى بود كه عامل كسب لقمه حرام است، در آیات بعد سخن از فجور شد و در ادامه سخن از تكذیب است.) «ویل یومئذ للمكذّبین»
7- رفتار انسان، در عقائد و باورهاى او اثر مىگذارد. تجاوز و گناه پىدرپى، انسان را به تكذیب وامىدارد. «و ما یكذّب به الاّ كلّ معتد اثیم»
8 - به یك تذكّر و انذار نباید قناعت كرد، تذكّر و تلاوت باید دائمى باشد. «تُتلى علیه آیاتنا» (فعل مضارع، نشان استمرار است.)
9- قرآن، حتّى نزد مخالفان پرجاذبه است. «قال اساطیر الاولین» (اسطوره به داستانهاى زیبا و پر جاذبه گفته مىشود.)