آیه
یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ
تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ
قُلُوبٌ یَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ
أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ
یَقُولُونَ أَءِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِى الْحَافِرَةِ
أَءِذَا كُنَّا عِظَاماً نَّخِرَةً
قَالُواْ تِلْكَ إِذاً كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ
فَإِنَّمَا هِىَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ
فَإِذَاهُمبِالسَّاهِرَةِ
ترجمه
روزى كه زلزله وحشتناك همه چیز را به لرزه درآورد.
و به دنبال آن لرزه دیگرى واقع شود.
در آن روز، دلهایى ترسان و لرزان است.
و چشمها (از ترس) فرو افتاده.
(آنان كه در دنیا) مىگویند: آیا (پس از مرگ) ما به زندگى نخستین باز گردانده مىشویم؟
آنگاه كه استخوانهایى پوسیده شدیم؟
(با خود) گویند: در این صورت، این بازگشتى زیانبار است.
جز این نیست كه آن بازگشت، با یك صیحه عظیم است.
كه ناگهان همگى در صحراى محشر حاضر شوند.
نکته ها
«راجفة» به معناى اضطراب و لرزه شدید است. «اراجیف» به كلمات فتنهانگیز كه مایه اضطراب باشد گفته مىشود.
«رادفة» از «ردیف» به معناى در پى آمدن است و به پس لرزهها گفته مىشود. شاید زمین لرزه اول به خاطر صور اول باشد كه همه مىمیرند و مراد از «رادفة» صور دوم باشد كه همه زنده مىشوند، چنانكه در آیه 68 سوره زمر به هر دو امر تصریح شده است.
«واجفة» به حركت یا اضطراب شدید و سریع گفته مىشود و «خاشعة» به كسى گویند كه سر به زیر انداخته و به زمین چشم دوخته است.
«حافرة» به معناى آغاز و ابتداى هر چیزى است. بنابراین كافران از بازگشت به زندگى نخستین تعجّب مىكردند. امّا ممكن است «حافرة» به معناى «محفورة» باشد، یعنى قبرى كه در زمین حفر مىكنند، كه در این صورت معنا چنین مىشود: آیا بعد از مردن، از قبرهایمان برمى گردیم و زنده مىشویم؟**تفسیر المیزان.***
«نخرة» استخوان پوسیدهاى است كه با اندك فشارى از هم بپاشد.
دلهایى كه در دنیا از خوف خدا لرزان باشد «وجلت قلوبهم»**انفال، 2.***در آخرت در امان است. «لاخوف علیهم و لا هم یحزنون»**یونس، 62.*** و دلهایى كه در دنیا آرامش غافلانه دارند، آنجا مضطربند. «قلوب یومئذ واجفة»
«زجر»، راندن با فریاد و صداست و «زجرة» شاید همان نفحه دوم در صور باشد كه مقدّمه زنده شدن تمام مردگان مىشود و «ساهرة» زمین هموار قیامت است، زیرا در آن سرزمین، چشمها به خواب نمىرود و در حال سَهَر است.
پیام ها
1- دگرگونى نظام طبیعت از مقدّمات رستاخیز است. «ترجف الراجفة...»
2- زلزلههاى قیامت در یك مرحله نیست، پىدرپى هستند. «الراجفة... الرادفة»
3- در قیامت همه نگران نیستند، بعضى دلها دلهره دارند. «قلوبٌ»
4- ارتباط عمیقى بین روح و جسم برقرار است.«قلوب... واجفة، ابصارها خاشعة»
5 - گروهى از مردم، با طرح سؤالات تكرارى، وقوع قیامت را انكار مىكنند. «یقولون ءانّا لمردودون؟»