با توجّه به این که سخنچینی از بدترین پدیدههای شوم اجتماعی است که جامعه را به هم میریزد، و سرچشمه مفاسد بیشمار و حتّی خونریز میشود، در احادیث اسلامی مؤکداً از آن نهی شده و روایات تکان دهندهای پیرامون آن وارد شده است از جمله:
1- در حدیثی از رسول خدا صلیّ اللّه علیه وآله و سلّم میخوانیم که از یاران خود پرسید: ألا انبّئکم بشرارکم؛ آیا شما را از بدترین افراد آگاه سازم؟ عرض کردند آری رسول خدا! فرمود: المشّائون بالنمیمة و المفرّقون بین الأحبّة الباغون للبراء المعایب؛ آنها کسانی هستند که برای سخنچینی تلاش میکنند، و بین دوستان جدائی میافکنند و بر افراد پاک عیبجوئی میکنند.(386) نمیمه در اصل به معنی صدای کوتاه و آهستهای است که از حرکت چیزی یا از برخورد پای انسان به زمین هنگام راه رفتن برمی خیزد و از آنجا که افراد سخنچین، معمولاً سخنان خود را آهسته و در گوشی به این و آن میرسانند، تا به عنوان خبر مهمّی مورد استقبال قرار گیرد، این واژه بر سخنچینی اطلاق شده است.(387)
و بعضی گفتهاند نمیمه در اصل به معنی تزیین کلام دروغین است، (چرا که افراد سخنچین سعی میکنند، حتّی سخنان دروغ خود را به لباس زیبا درآورند).(388)
شبیه همین معنی از امیرمؤمنان علی علیه السّلام نیز نقل شده است.(389)
2- در حدیث دیگر از امام باقر علیه السّلام میخوانیم: الجنّة محرّمة علی القتاتین المشائین بالّنمیمة؛ بهشت به افراد قتّات که تلاش در سخنچینی دارند حرام است.(390)
قتّات از ماده قَت (بر وزن شط) در اصل به معنی دروغ گفتن و استراق سمعنمودن است، خواه سخنچینی در آن باشد یا نباشد بنابراین قتّات کسی است که میخواهد مخفیانه از اسرار مردم باخبر شود و در میان آنها افساد کند که گاه توأم با سخنچینی نیز میشود.
در بعضی از روایات و کتب لغت قتّات و نمّام به یک معنی تفسیر شده است.
3- در حدیث دیگری از ابوذر از پیامبر اکرم صلیّ اللّه علیه وآله و سلّم نقل شده است که فرمود: یا أباذر صاحب الّنمیمه لا یستریح من عذاب اللّه فی الآخرة؛ شخص سخنچین در آخرت از عذابالهی آسوده نخواهد شد.(391)
4- در حدیث دیگری تعبیر شدیدتری درباره افراد سخنچین از پیامبر اکرم صلیّ اللّه علیه وآله و سلّم نقل شده است، در یکی از خطبههایش فرمود: و من مشی فی نمیمة بین اثنین سلّط اللّه علیه فی قبره ناراً تحرقه الی یوم القیامة؛ کسی که در میان دو نفر سخنچینی کند خداوند در قبرش آتشی مسلّط میکند که تا روز قیامت او را میسوزاند.(392)
5- در حدیثی از پیامبر اکرم صلیّ اللّه علیه وآله و سلّم آمده است که: در یکی از سالها بنیاسرائیل گرفتار خشکسالی شدید و قحطی شدند، موسی علیهالسّلام چند مرتبه به نماز استسقاء پرداخت و دعای او مستجاب نشد (از این نظر در تعجّب فرو رفت) خداوند به او وحی فرستاد که من دعای تو و همراهانت را مستجاب نمیکنم، چرا که در میان آنها فرد سخنچینی است که اصرار بر کار خود دارد، موسی علیه السّلام عرض کرد پروردگارا آن مرد کیست؟ که ما او را از میان خود بیرون کنیم؟ خداوند فرمود: ای موسی من شما را از سخنچینی نهی میکنم آیا ممکن است خودم نمامی کنم (سرّ آن گنهکار را فاش نمایم، در این هنگام موسی دستور داد) همگی توبه کردند و باران نازل شد.(393)
6- در حدیثی از امام صادق علیه السّلام آمده است که فرمود: أربعة لایدخلون الجنّة الکاهن و المنافق و مدمن الخمر و القتّاة و هو النّمام؛ چهار گروهند که وارد بهشت نمیشوند: کاهن (آنها که به دروغ از امور پنهانی و آینده خبر میدهند و ادعای آگاهی بر اسرار غیبت دارند) و منافق و معتاد به مشروبات الکلی و قتّات یعنی نمّام.(394)
7- از امیرمؤمنان علی علیه السّلام آمده است که فرمود: النّمام جسر الشَّرّ؛ سخنچین پل شرّ و فساد است.(395)
8- در حدیث دیگری از همان بزرگوار آمده است: لاتجتمع أمانة و نمیمة؛ امانت و درستکاری با سخنچینی هرگز جمع نمیشود. (شخص سخنچین خائن است).(396)
9- این سخن را با حدیث دیگری از پیامبر اکرم صلیّ اللّه علیه وآله و سلّم پایان میدهیم هر چند احادیث در این زمینه بسیار است فرمود: انّ أحبّکم الی اللّه الّذین یؤلفون و یألفون و انّ أبغضکم الی اللّه المشائون بالنمیمة، المفرّقون بین الاخوان؛ محبوبترین شما نزد خداوند کسانی هستند که در میان مردم الفت و دوستی ایجاد میکنند و خودشان نیز محبّت و دوستی را پذیرا میشوند و مبغوضترین شما نزد خداوند کسانی هستند که سعی در سخنچینی دارند، و در میان دوستان جدایی میافکنند.(397)
از مجموع این احادیث به خوبی استفاده میشود که نمامی و سخنچینی از گناهان کبیره و بسیار خطرناک و سبب خُسران و زیان دنیا و آخرت است کسانی که مرتکب این کار شوند و در میان دوستان و خانوادهها جدایی افکنند هرگز روی بهشت را نخواهند دید، مگر این که توبه کنند و به جبران اعمال خویش بپردازند. در خلال این روایات اشارات پُرمعنایی به فلسفه حرام بودن این عمل و پیامدهای آن شده بود که در بحثهای آینده مشروحتر مورد توجّه قرار خواهد گرفت.