اشاره :
حق این بود که ما صدق و کذب را همراه با هم در بحث گذشته میآوردیم، چرا که این دو در مقایسه با یکدیگر شناخته میشوند، ولی از آنجا که در آیات و روایات و سخنان علمای بزرگ اخلاق مسأله کذب و دروغ به طور گسترده مورد توجه واقع شده است، بهتر دیدیم که این دو را از هم تفکیک کنیم، تا حق بحث در آنها ادا شود.
آری در تعلیمات اسلام در مورد مبارزه با کذب و دروغ، فوقالعاده تأکید شده، تا آنجا که دروغگویان را همردیف کافران و منکران الهی میشمرد، و دروغ را کلید تمام گناهان معرفی میکند. و تصریح میکند که انسان تا دروغ را به هر شکل و به هر صورت ترک نگوید طعم ایمان را نخواهد چشید.
همین اندازه برای پیبردن به خطرات دروغ کافی است با این اشاره به قرآن بازمیگردیم و بخشی از آیات مربوط به کذب را بررسی میکنیم:
1- انّما یفتری الکذب الّذین لایؤمنون بآیات اللّه. (نحل - 105)
2- انّ اللّه لایهدی من هو کاذب کفّار. (زمر - 3)
3- انّ اللّه لایهدی من هو مسرف کذّاب. (غافر - 28)
4- فأعقبهم نفاقاً فی قلوبهم الی یوم یلقونه بما أخلفوا اللّه ما وعدوه و بما کانوا یکذبون. (توبه - 77)
5- و لهم عذاب ألیم بما کانوا یکذبون. (بقره - 10)
و در مورد تکذیب الهی که آن نوع نیز نوعی کذب و دروغ است، تعبیرات بسیار تکاندهندهای در قرآن دیده میشود از جمله:
6- قل انّ الّذین یفترون علی اللّه الکذب لایفلحون. (یونس - 69)
7- ...ثمّ نبتهل فنجعل لعنة اللّه علی الکاذبین. (آل عمران - 61)
ترجمه
1- تنها کسانی دروغ میبندند که به آیات خدا ایمان ندارند (آری) دروغگویان واقعی آنها هستند!
2-...خداوند آن کس را که دروغگو و کفرانکننده است هرگز هدایت نمیکند.
3-...خداوند کسی را که اسرافکار و بسیار دروغگوست هدایت نمیکند.
4-این عمل، (روحِ) نفاق را، تا روزی که خدا را ملاقات کنند، در دلهایشان برقرار ساخت این به خاطر آن است که از پیمان الهی تخلّف جستند و به خاطر آن است که دروغ میگفتند.
5- و به خاطر دروغهایی که میگفتند عذاب دردناکی در انتظار آنهاست.
6- بگو آنها که به خدا دروغ میبندند (هرگز) رستگار نمیشوند.
7-...آنگاه مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.