همهجانبه بودن یک فکر به این معنا است که آن فکر با خودِ حقیقت مرتبط است و نه با مفهوم آن. گاهی با رفیق خود در مورد موضوعی بحث میکنید، از یک طرف قبول دارید مطلبی که او میگوید درست است ولی از طرف دیگر احساس میکنید نمیتوانید به طور کامل آن مطلب را قبول کنید. اگر موضوع را درست تحلیل کنید متوجه میشوید رفیق شما مطلب را از یک زاویه مینگرد و مطرح میکند و شما نیاز دارید مطلب را به صورت جامع و از جنبهی وجودی و اشراقیاش بنگرید و لذا با همهی ابعادتان جواب خود را در رابطه با آن موضوع نمیگیرید. شما وقتی با سخنان اهل البیت(ع) روبهرو میشوید ملاحظه میکنید مطلب به شکل جامع بروز میکند. اهل البیت(ع) در عین آنکه عقل ریاضی و عقل فلسفی دارند ولی با ما از طریق عقل ریاضی و یا عقل فلسفی سخن نمیگویند تا با موضوعِ مطرحشده از یک زاویه و یا دو زاویه آشنا شویم، عقل اشراقی آنها ما را با حقیقتِ مطلب آشنا میکند. عقل اشراقی عقلی است که از قلب جدا نیست، قرآن در توصیف چنین عقلی پای قلب را به میان میکشد و میفرماید: انسان میتواند به جایی برسد که قلب او تعقل کند و تعقل او از نور قلبی او جدا نباشد، در آیهی 46 سورهی حج میفرماید: «أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِهَا» آیا منکران حقیقتِ نبوی در زمین سیر نکردهاند و سرنوشت منکران نبوت را ملاحظه نکردهاند تا در اثر آن سیر، قلبهایی پیدا کنند که به کمک آن قلب، تعقل کنند و گوشهایی بهدست آورند که به کمک آنها حق را بشنوند؟
اگر منکران نبوت به تاریخ رجوع میکردند و سرنوشت اقوام هلاک شده را ملاحظه مینمودند به شعوری میرسیدند که قلب و عقل آنها هر دو فعلیت مییافت و میدیدند نابودی ملتها به جهت پشتکردن به وَحی الهی بوده و این شعور بالاتر از فهمی است که با عقل فلسفی و ریاضی حاصل شود. هنوز بشر گوش شنوایی که بتواند وحی حضرت محمد(ص) را بشنود پیدا نکرده است، چون قبل از آنکه بشنود گرفتار حجابهایی میگردد که مانع شنیدن آن پیام است. بشر مدرن در شنیدن بعضی از سخنان بسیار شنواست و در شنیدن بعضی از حرفها بسیار ناشنواست. قرآن میفرماید اگر منکران نبوت به راز هلاکت اقوام گذشته پی ببرند دارای گوشی میشوند که میتوانند بشنوند. آیا همهی جوانان ما توانستند سخنان شهید آوینی را بشنوند؟ - حرفهایی که فوق العاده شنیدنی است ولی با این همه بعضیها ابداً گوش شنیدن آن را در خود ایجاد نکردهاند- راستی جوانان مخلص بسیجی در جان خود چه دارند كه قلبشان نسبت به کلمات آن شهید بزرگ حساس است و از طریق کلمات او زندگیشان را معنی میکنند؟ وقتی میگوید: «چگونه در بند خاک بماند آن که پرواز آموخته است و راه کربلا را میشناسد و چگونه از جان نگذرد آنکس که میداند جان بهای دیدار است» این جمله را كسی میشنود كه قلبش امام حسین(ع) را میفهمد و میخواهد همان راه را ادامه دهد.