((عمرة القضاء)) همان عمره ای است که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) سال بعد از حدیبیه ، یعنی در ذی القعده سال هفتم هجرت (درست یکسال بعد از آنکه مشرکان آنها را از ورود به مسجدالحرام بازداشتند) به اتفاق یارانش انجام داد ، و نامگذاری
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 107@@@
آن به این نام به خاطر آن است که در حقیقت قضای سال قبل محسوب می شد .
توضیح اینکه : طبق یکی از مواد قرارداد حدیبیه ، برنامه این بود که مسلمانان در سال آینده مراسم عمره و زیارت خانه خدا را آزادانه انجام دهند ، ولی بیش از سه روز در مکه توقف نکنند ، و در این مدت سران قریش و مشرکان سرشناس مکه از شهر خارج شوند (تا هم از درگیری احتمالی پرهیز شود ، و هم آنها که به خاطر کینه توزی و تعصب یارای دیدن منظره عبادت توحیدی مسلمانان را نداشتند آنرا نبینند!) .
در بعضی از تواریخ آمده است که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) با یارانش محرم شدند ، و با شترهای قربانی حرکت کردند ، و تا نزدیکی ((ظهران )) رسیدند ، در این هنگام پیامبر یکی از یارانش را به نام ((محمد بن مسلمه )) با مقدار قابل ملاحظه اسبهای سواری ، و اسلحه پیشاپیش خود فرستاد ، هنگامی که مشرکان این برنامه را ملاحظه کردند شدیدا ترسیدند ، و گمان کردند که حضرت (صلی اللّه علیه و آله ) می خواهد با آنها نبرد کند و قرارداد دهساله خود را نقض نماید ، این خبر را به اهل مکه دادند ، اما هنگامی که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) نزدیک مکه رسید ، دستور داد تیرها و نیزه و سلاحهای دیگر را به سرزمینی که ((یاجج )) نام داشت منتقل سازند ، و خود و یارانش تنها با شمشیر آنهم غلاف کرده وارد مکه شدند .
اهل مکه هنگامی که این عمل را دیدند خوشحال شدند که به وعده وفا شده (گویا اقدام پیغمبر هشداری بود برای مشرکان که اگر بخواهند نقض عهد کنند و توطئه ای بر ضد مسلمانان بچینند آنها قدرت مقابله با آن را دارند) .
رؤسای مکه از مکه خارج شدند تا این مناظر را که برای آنها دلخراش بود نبینند ، ولی بقیه اهل مکه از مردان و زنان و کودکان در مسیر راه ، و در پشت بامها ، و در اطراف خانه خدا جمع شده بودند تا مسلمانان و مراسم عمره آنها را ببینند .
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 108@@@
پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) با ابهت خاصی وارد مکه شد ، و شتران قربانی فراوانی همراه داشت ، با نهایت محبت و ادب با اهل مکه رفتار کرد ، و دستور داد مسلمانان به هنگام طواف با سرعت حرکت کنند و احرامی را کمی کنار بزنند ، تا شانه های نیرومند و سطبر آنها آشکار گردد ، و این صحنه در روح و فکر مردم مکه به عنوان دلیل زنده ای از قدرت و قوت و رشادت مسلمانان اثر گذارد .
رویهمرفته ((عمرة القضاء)) هم عبادت بود ، و هم نمایش قدرت ، و باید گفت که بذر ((فتح مکه )) که در سال بعد روی داد در همان ایام پاشیده شد ، و زمینه را کاملا برای تسلیم مکیان در برابر اسلام فراهم ساخت .
این وضع به قدری برای سران قریش ناگوار بود که پس از گذشتن سه روز کسی را فرستادند خدمت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) که طبق قرارداد باید هر چه زودتر ((مکه )) را ترک گوید .
جالب اینکه پیغمبر (صلی اللّه علیه و آله ) زن بیوه ای را از زنان مکه که با بعضی از سران معروف قریش خویشاوندی داشت به ازدواج خود در آورد تا طبق رسم عرب پیوند خود را با آنها مستحکم کرده و از عداوت و مخالفت آنها بکاهد .
هنگامی که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) پیشنهاد خروج از مکه را شنید فرمود : من مایلم برای مراسم این ازدواج غذائی تهیه کنم ، و از شما دعوت نمایم کاری که اگر انجام می شد نقش مؤثری در نفوذ بیشتر پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) در قلوب آنها داشت ، ولی آنها نپذیرفتند و این دعوت را رسما رد کردند .**(مجمع البیان طبرسی) جلد 9 صفحه 127-(فی ظلال القرآن) جلد 7 صفحه 511 و (تاریخ طبری) جلد 2 صفحه 310 (با تلخیص و تلفیق)***
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 109@@@