در آیات فوق اشاره به سه اصل از اصول مسلم اسلامی آمده ، که در کتب
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 552@@@
آسمانی پیشین نیز به عنوان اصول مسلمی شناخته شده است :
الف - هر کس مسئول گناهان خویش است .
ب - بهره هر کس در آخرت همان سعی و کوشش او است .
ج - خداوند به هر کس در برابر عملش جزای کامل می دهد .
و به این وسیله قرآن خط بطلان بر بسیاری از اوهام و خرافات که عوام مردم دارند ، و یا احیانا در بعضی از مذاهب به صورت یک عقیده درآمده است می کشد .
قرآن از این طریق نه تنها عقیده مشرکان عرب را در زمان جاهلیت که معتقد بودند یک انسان می تواند گناهان دیگری را بر عهده گیرد نفی می کند ، بلکه قلم سرخ بر اعتقاد معروفی که میان مسیحیان رائج بوده و هست می کشد که می گویند : خداوند فرزندش مسیح را به دنیا فرستاد تا بالای دار رود ، و زجر و شکنجه بیند و بار گناه گنهکاران را بر دوش کشد!
همچنین اعمال زشت گروهی از کشیشان را که در قرون وسطی مغفرت نامه و اوراق استحقاق بهشت را می فروختند ، و امروز هم به مساءله گناه بخشی ادامه می دهند ، محکوم می نماید .
منطق عقل نیز همین را اقتضا می کند که ((هر کسی مسئول اعمال خویش ، و منتفع به اعمال خویش باشد)) .
این اعتقاد اسلامی سبب می شود که انسان بجای پناه بردن به خرافات ، و یا گناه خویش را به گردن این و آن افکندن ، به سراغ سعی و تلاش و کوشش در اعمال خیر برود ، و از گناه بپرهیزد ، و هر گاه لغزشی برای او رخ داد و خطائی دامان او را گرفت برگردد و توبه کند و جبران نماید .
تاءثیر تربیتی این عقیده در انسانها کاملا روشن و غیر قابل انکار است ، همانگونه که اثر مخرب آن عقائد جاهلی نیز بر کسی پوشیده نیست .
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 553@@@
درست است که این آیات ناظر به سعی و تلاش برای آخرت و مشاهده پاداش آن در سرای دیگر است ، ولی ملاک و معیار اصلی آن ، دنیا را نیز در بر می گیرد به این معنی که افراد با ایمان نباید در انتظار دیگران بنشینند که برای آنها کار کنند ، و مشکلات جامعه آنها را حل نمایند .
بلکه خود دامن همت به کمر زده به سعی و تلاش و کوشش برخیزند .
از این آیات یک اصل حقوقی نیز در مسائل جزائی نیز استفاده می شود که همیشه کیفرها دامان گنهکاران واقعی را می گیرد و کسی نمی تواند کیفر دیگری را به ذمه بگیرد .