متن حدیث :
اول عوض الحلیم من حلمه ان الناس انصاره علی الجاهل.(72)
ترجمه :
اول عوضی که حاصل میشود شخص بردبار را بسبب حلمش آن است که مردمان یاری کننده اویند بر نادانان و آن کسی که بر او سفاهت و بیخردی کرده و این مطلب موافق تجربه است بهمین معنی است قول آنجناب: و بالحلم عن السفیه یکثر الانصار علیه.(73)
یعنی بسبب حلم کردن از نادان بسیار میکند برای خود یاری کنندگان بر آنرا.(74)
گویند انوشیروان از بوذر جمهر پرسید که حلم چیست گفت حلم نمک خوان اخلاق است که چون حروف آن را برگردانند ملح شود چنانکه هیچ طعامی بدون ملح مزه ندهد خلقی بیحلم جمال ننماید.
با تو گویم که چیست غایت حلم - هر که زهرت دهد شکر بخشش
کم مباش از درخت سایه فکن - هر که سنگت زند ثمر بخشش
هر که بخراشدت جگر بجفا - همچو کان کریم زر بخشش
قال (علیه السلام) الحلم غطاء ساتر والعقل حسام باتر فاستر خلل خلقک بحلمک و قاتل هواک بعقلک.(75)
یعنی امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود که حلم پوشش ستر کننده است و عقل شمشیر برنده است پس بپوشان رخنه خلق خود را بحلم و قتال کن با هوی و هوس خود بشمشیر عقل خود.