تربیت
Tarbiat.Org

شرح صد کلمه قصار از امام علی علیه السلام
حاج شیخ عباس قمی (رضوان الله علیه)

کلمه 93:

متن حدیث :
من لان عوده کثفت اغصانه.(267)
ترجمه :
کسیکه نرم باشد چوب درخت او پر برگ باشد شاخهای او.
یعنی کسیکه نرم باشد طبیعت او و خوش خلق و لین القول باشد همه کس با او الفت و محبت گیرد پس محبین و اعوان او بسیار شود.
قال الله تعالی: و لو کنت فظاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک.(268)
و سبب نرمی چوب درخت تازگی و پر آبی اوست و شاداب بودن درخت سبب فربهی شاخه و پر برگ شدن او است بخلاف آنکه یبوست بر او غلبه کند که برگش کم میشود و اگر برگی باقیماند اتصالش سست است بنحویکه باندک بادی از او بریزد و شاخها مهزول شود انسان نیز چنین است هر کس که یبوست و سودا بر او غلبه کرده لاغر و نحیف و کم دوست میباشد بخلاف مرطوبی و بلغمی مزاج.
و فی معنی کلامه علیه السلام قوله: من لانت کلمته و جبت محبته.(269)
وقوله قلوب الرجال و حشیة فمن تالفها اقبلت علیه.(270)
و قوله ایضاً من لان استمال و من قسانفر و ما استعبد الحر بمثل الاحسان.(271)
معنی فقره اول هر که نرم شده کلمه او واجب است محبت او.
معنی فقره دوم دلهای مردم وحشی است پس کسیکه خو گرفت و دوستی کرد با آن روی میکند بر آن.
معنی فقره سوم هر که نرم شد میل داد مردم را بسوی خود و کسیکه سخت دل شد نفرت داد مردم را از خود و هیچ چیز بنده نمیکند آزاد را بمثل احسان با او(272) پس ایعزیز با دوست و دشمن طریقه احسان پیش گیر که دوستان را مهر و محبت بیفزاید و دشمنان را عدوات کم شود.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: انکم لن تسعوا الناس باموالکم تسعوهم بالخلاقکم.(273)
یعنی رسولخدا صلی الله علیه و آله با خویشان خود از آل عبدالمطب فرمود که شما توسعه نمیدهید مردم را باموال خود پس توسعه دهید ایشان را باخلاق خود.
و قال امیرالمؤمنین (علیه السلام) البشاشة حبالة المودة.(274)
یعنی امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوشروئی دام مودت است.
از این نامورتر محلی مجوی - که خوانند خلقت پسندیده خوی
بدوزخ برد مرد را خوی زشت - که اخلاق نیک آمده است از بهشت
روی الحسن عن الحسن عن الحسن ان احسن الحسن الخلق الحسن.(275)
یعنی روایتکرده حسن بن عرفه از حسن بصری از امام حسن مجتبی علیه السلام که بهترین حسنها خلق نیکو است.