اینكه در روایات داریم چون متوفی از عهدهی سؤالات مَلَكین برآمد، برای او دری از درهای بهشت باز میشود «یَفْتَحانِ لَهُ باباً اِلیَ الْجَنَّةِ» به معنی باز شدن درِ بهشت در عالم قبر و برزخ به روی انسان صالح است. این بهشت، نازلهای از بهشتِ قیامتی است و نعمتهای بهشتی به تناسب نظام برزخی به او روی میآورند و در مسیری قرار میگیرد كه او را به سوی بهشت موعود پیش میبرد. همین حالت به صورت بر عكس، برای كسی است كه از عهدهی سؤالات مَلَكین بر نیامده است و لـذا میفرماید: «یَفْتَحانِ لَهُ باباً اِلیَ النّار»(251) برای او دری از درهای آتش باز میشود. و لذا كسی كه در جهنمِ برزخی قرار میگیرد در حقیقت باب جهنم موعود به روی او باز شده است و به تناسب نظام برزخی از عذابهای جهنم معذب میگردد و بهسوی آن جهنم حركت میكند و همهی این حالات بر نفس ناطقهی او میگذرد که همهی حقیقت اوست.
از حضرت صادق (ع) داریم:«اِذا دَخَلَ الْمُؤمِنُ قَبْرَهُ كانَتِ الصّلوةُ عَنْ یَمینِهِ، وَالزَّكوةُ عَن یَسارِهِ، وَالْبِرُّ مُطِلُّ علیه. قالَ: فَیَتَنَحَّی الصّبرُ ناحیةً. فَاِذا دَخَلَ عَلَیهِ الْمَلَكانِ اللّذانِ یَلیان مُسائَلَتَهُ قالَ الصّبرُ لِلصّلوة و الزّكاةِ وَ الْبِرِّ: دوُنَكُم صاحِبَكُمْ فَاِنْ عَجَزْتُمْ عَنْه فَاَنَا دُونَهُ»(252) وقتی که مؤمن به قبر داخل شد، نماز او در جانب راست و زكات او در جانب چپ او قرار گرفته و كارهای خیر او بر او اشراف دارد. حضرت در ادامه فرمودند: پس صبر از او فاصله گرفته در جانبی قرار میگیرد. وقتی ملكین جهت سؤال، بر او وارد شدند، صبر او به نماز و زكات و کار خیر او میگوید از صاحب خود محافظت كنید و اگر چنانچه شما عاجز شدید من او را حفظ میكنم.
به طوری كه ملاحظه میكنید همان طور كه نماز و زكات و صبر، انسانِ مؤمن را در دنیا حفظ میكنند، در برزخ نیز در مقابل ملكین به كمك او میآیند و تجسم مییابند و این به جهت آن است كه این اعمال در روح او تثبیت شده و جزء عقیدهی او گردیده است و انسان در آن عالم به سیری روحانی دست مییابد.
پیامبر خدا(ص) میفرمایند: «إنّ الْقَبْرَ اَوَّلُ مَنازِلِ الآخِرَةِ فَإِنْ نَجا مِنْهُ فَما بَعْدَه أیْسَرُ مِنْهُ وَ إنْ لَمْ یَنْجَحْ مِنه فَما بَعْدَه لَیْسَ أقَلَّ مِنْهُ»(253) قبر اولین منزل از منازل آخرت است، اگر انسان از این منزل نجات پیدا كرد منازل بعدی از آن آسانتر خواهد بود و اگر از این منزل نجات پیدا نكرد منازل بعد از آن، كمتر از آن نیست. چون اگر انسان در زندگی دنیایی، خود را با عالم غیب و برزخ آشنا کرده باشد و مطلوب خود را در آن عالم قرار داده باشد پس از وحشت اولیه، همواره هرچه جلو رود با مطلوب خود روبهرو میشود.