تربیت
Tarbiat.Org

جایگاه و معنی واسطه فیض
اصغر طاهرزاده

عالِم به موضوعی و جاهل به موضوعی

در ضمن از این نكته نباید غفلت كرد كه ممكن است كسی در موضوعی دانشمند باشد ولی در شناخت مقام امام(ع) عوام محسوب شود. غفلت از این نكته موجب می‌شود كه تصوّر کنید هر کسی كه از جهتی در دین عالم است در مسئلة امام‌شناسی و امام زمان‌شناسی هم حتماً علم دارد. در حالی که ممكن است آن فرد در مسئلة «امام زمان»‌شناسی عامیِ عامی باشد! «امام زمان»ی که ما در متونی مثل دعای عزیز «ندبه» داریم، یک مقامی است كه در رابطه با آن مقام می‌گوییم: خدایا! «وَاجْعَلْ اَرْزاقَنا بِهِ مَبْسُوطَة» به وجود ایشان رزق ما را بسط بده و جاری کن، «وَاجْعَلْ صَلاتَنا بِهِ مَقْبُولَة» به وجود مقدّس ایشان نماز ما را قبول‌کن، این یك مقامی است كه برای فهم آن، معارف بلندی را باید به دست آورد. اصطلاحی كه شیعه به‌کار می‌برد تحت عنوان «واسطة فیض»، یا «قطب عالَم امکان» فوق‌العاده ارزشمند و قابل‌توجه است و لازم است روی آن فکر کنید. امام صادق(ع) می‌فرماید: «نَحْنُ السَّبَبُ بَیْنَكُمْ وَ بَیْنَ الله عَزَّ وَ جَلَّ»؛(198) ماییم سبب بین شما و خدای(. یا در دعای عزیز ندبه می‌گویید: «اَیْنَ السَّبَبُ المُتَّصِلُ بَیْنَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاء»؛ كجاست آن سبب و واسطه بین زمین و آسمان؟ تمام این جملات، از پشتوانة معرفتی عمیقی برخوردار است. بحث واسطه فیض‌بودن امامان به این معنی است كه آن‌ها بالاترین مخلوق‌اند و از ملائكه هم بالاترند، حالا در نظر بگیرید باید چه تصوری از وجود آن‌ها داشت. بزرگان؛ تعبیر دقیقی از مقام حضرت(ع) دارند؛ می‌گویند: امام‌زمان(عج) «کُلِّ ما سِوَی الله» است؛ یعنی هر چه مقام و كمال در هستی هست به غیر از مقام خود خدا، یك جا و به صورت واحد، در حضرت جمع است. این تعبیر را شما در نظر بگیرید، بعد می‌بینید عده‌ای می‌‌آیند مسئله را آن‌قدر ساده می‌کنند كه گویا حضرت یك آدم خوبی است كه ما باید صرفاً برای آن حضرت دل بسوزانیم.(199)