ظهور امام‌زمان(عج) تمام معنی تاریخ است. همین‌طور كه معنی مسجد به این است که طوری ساخته شود كه بتوانیم در آن نماز بخوانیم، زیرا معنی مسجدبودن یك مكان وقتی است كه از نظر وجودی بتواند به انتهایش برسد و انتهایش محقق‌شدن شرایط نماز است. معنی عالم هم به ظهور مدیریتِ با معنی‌ترین انسان در همة ابعاد انسانی در نهایت تاریخ است و علاوه بر روایاتی که در این باره وجود دارد و البته بالاترین معارف هم در همین روایات است، عقلمان هم به این‌جا می‌رسد که مسلّم خداوند عالی‌ترین نحوه نمایش انسان و انسانیت را به صحنه می‌آورد تا تاریخ بشر را به معنای حقیقی خود برساند.
حالا با وجود مقدس امام‌باقر(ع) و امام‌صادق(ع) و به جهت تنگناهای زمانه، آن عالی‌ترین شرایط ظهور محقق نشد، و نگذاشتند واقع شود، پس برای رسیدن به آخرین منزلِ تاریخِ زمین، هنوز راه ادامه دارد. در روایت هست كه بعد از صلح امام‌حسن(ع) اصحاب خدمت آن حضرت می‌روند که پس وعدة خدا برای پیروزی مؤمنین چه شد؟ امام‌حسن(ع) می‌فرمایند: حواستان کجاست؟ من بزرگترین خدمت را به شما کردم که بی‌خود کشته نشوید و بی‌ثمر نمانید. بعد می‌فرمایند: «هر امامی از ما ناچار است‌که ازجهاتی در مقابل ستمگران کوتاه بیاید الاّ قائم(عج)».(118) می‌فرمایند که هیچ امامی از ما نیست که آخرش مقابل ستمگران یک‌طوری به ناچار کوتاه نیاید(119) و الاّ اصل اسلام ازدست می‌رود. ائمه(ع) ستمگران را تأیید نمی‌کردند، و حتی کاری می‌کردند که خلفا بسیار از دست آن‌ها عصبانی بودند، ولی این‌طور هم نبود که مستقیماً به روی خلفا شمشیر بکشند، به جز امام‌زمان(عج) که آن‌جا دیگر قضیه فرق می‌کند.
امام(ع) وقتی می‌آیند كه برعكس پدران بزرگوارش كه بالاخره بیعت طاغوت زمان خود را بر گردن داشتند، بیعت هیچ طاغوتی از طواغیت بر گردنشان نخواهد بود و چنین شرایطی زمان می‌برد. لذا در جواب نامة اسحاق‌بن‌یعقوب كه توسط محمدبن‌عثمان‌عَمری به آن حضرت رسید، نوشتند: « وَ اَمّا علّة مَا وَقع مِنَ الْغیبةِ فَاِنَّ الله عزّوجلّ یقول: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَسْأَلُواْ عَنْ أَشْیَاء إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ »،(120) « اِنَّهُ لَمْ یَكُنْ اَحَدٌ مِنْ آبائی اِلاّ وَقَدْ وَقَعَتْ فِی عُنُقِه بَیْعَة لِطاغیة زمانه، وَ اِنّی اَخرج حین أخْرج وَ لا بیعة لِأحدٍ مِن الطواغیتِ فی عُنُقِی»(121) و در آخر نامه فرمودند: «وَ اكْثِروا الدّعاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَاِنَّ ذلك فَرَجُكُمْ».(122) یعنی و اما علت آن‌چه از غیبت واقع شده بر اساس همان فرمایش پروردگار است که فرمود: «ای مؤمنان! چیزی را نپرسید که اگر برای شما روشن شود ناراحت می‌شوید». و حال آن‌كه هیچ یک از پدران من نبودند مگر آن‌که بیعتی از طاغوت زمانشان بر گردنشان بود و من در شرایطی خروج می‌کنم که بیعت هیچ طاغوتی بر عهده‌ام نیست، پس شما با دعایی که جهت فرج می‌کنید آن شرایط را فراهم کنید که فرج شما به آن دعاها و آن شرایط است.
با توجه به نکتة فوق روشن می‌شود که باید شرایطی پیش آید که امام معصوم(ع) مقید به رعایت هیچ چیزی جز آن‌چه خودشان تشخیص می‌دهند نباشند و این است معنی به ثمررسیدن کار همة انبیاء و اولیاء، و این است معنی بلوغ تاریخ و به انتهارسیدن فلسفة خلقت آدم و عالَم. و از ما خواسته‌اند طلب و تمنّای شما چیزی کمتر از تحقق آن شرایط نباشد.