فكر میكنم در هر جلسهای كه بحث امام زمان(عج) میشود لازم است نسبت به مسئله شناخت آن حضرت زاویهای باز شود وگرنه از امام زمانی بحث میكنیم كه نسبت به آن حضرت معرفت لازم را نداریم. شما هرگز از این روایت پیامبر(ص) كه اهل سنت نیز آن را نقل كردهاند و بنده عموماً در هر جلسهای از زاویهای خاص متذکر آن میشوم، غافل نباشید و آن را سرسری نگیرید كه حضرت میفرمایند:
«مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ اِمامَ زَمانِهِ ماتَ مِیْتَةً جاهِلِیَّةً »(139)
اگر کسی بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.
ملاحظه میكنید كه موقعی این سخن را وجود مقدس پیامبر(ص) میفرمایند كه قرآن و سنت در صحنه است و مسلمانها دارند به آن عمل میکنند. در چنین شرایطی میفرماید: ای مسلمانانی که دارید به دستورات قرآن و بر اساس سنت پیامبر(ص) عمل میکنید! اگر امام زمانتان را نشناسید و بمیرید به مرگ جاهلیت مردهاید. یعنی بدون شناخت امام، از قرآن و سنت رسولالله(ص) نتیجهای كه بتوانید از زندگی جاهلیت خارج شوید نمیگیرید. و در روایتی که خدمتتان عرض شد، حضرت فرمودند: « لا یُعْذَرُ النّاسُ حَتّی یَعْرِفُوا اِمامَهُم»(140) یعنی؛ مردم نمیتوانند در شناخت امامِ خود عذری برای خود بتراشند و علت نشناختن امام خود را توجیه کنند. چون مسئله شناخت امام یک مسئله اساسی زندگی است و موجب جهتگیری صحیح میشود و وسعت انسان را به او مینمایاند.
به یکی از برادران اهل سنت كه دانشجوی بنده بود و پدرشان هم از روحانیون اهل سنت بودند، گفتم؛ طبق این روایت كه خودتان هم قبول دارید، این امامزمان(عج) چهكسی میتواند باشد؟ گفت؛ همین حاکمان کشورهای اسلامی. گفتم یعنی اینها اینقدر مهماند که اگر کسی اینها را نشناسد، با داشتن اعتقاد به قرآن و عمل به دستورات آن، و اقامة نماز و رعایت دستورات دین، باز هم به مرگ جاهلیت مرده است؟ تو خودت این را قبول داری؟ یا باید شناخت امامزمان(عج) خیلی مهمتر از شناخت این افراد باشد و آیا این روایت خبر از شناخت مقامی نمیدهد كه منجر به تغییر روحیه و ورود به معارف بسیار مهمی خواهد شد؟ البته او بحث را دنبال نكرد.
مستحضر باشید كه این روایت حداقل ما را به دو نكتة اساسی راهنمایی میكند. اولاً: باید تا قیام قیامت امام زمانی باشد. ثانیاً: این امامزمان(عج) باید جدای از شخصیت فردیاش، یك مقامی داشته باشد كه با شناخت آن مقام، دینداریِ ما برای ما معنای واقعی پیدا میكند و بدون توجه به مقامِ واسطة فیضیِ امام(ع)، كه فوق موضوع بدن و مكان آن حضرت است، انسان در سیر مقامات معنوی راه بهجایی نمیبرد. پس طبق این روایت انسان باید به جایگاه امام زنده و ظاهر در نظام هستی معرفت پیدا کند،تا معنی ظهور حتمیالوقوع آن حضرت برایش روشنتر شود.