گفتیم لوح جان انسان، لوح قبول است. امام زمان(عج) مقام انسانیت کُلّ یا عین الانسان است. برکة انسان‌ها اگر توسط امام زمان(ع) پر نشود، از آب زلال انسانیت پر نشده است، بلكه از سنگ پر شده است و لذا از برکه بودن می‌افتد. اگر امام زمان(عج) به روح کسی نظر نکند، آن فرد هر كاری هم انجام بدهد، او دیگر آدم نیست، تمام علوم را هم بداند، تمام عبادات ممکنه را هم انجام دهد، ولی آن عبادات را در دستگاه انسان کامل انجام ندهد، به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسد. شیطان هم عالم و عابد بود، اما به آدم سجده نکرد، یعنی در مقابل انسان کامل جانش منفعل و متأثر نشد. به او گفتند به آدم سجده کن. آدم یعنی؛ مقامِ «عَلَّمَ آدَمَ الْاَسْماءَ کُلَّها».(60) آدم در این آیه یعنی مقام آدمیّت مطلق كه دارای جامعیت اسماء است. آدم مقام انسان کامل است. سجده کردن ملائکه به آدم، یعنی پذیرش فرمان و حکومت «اسماء کلیّه که در وجود جامع انسان است». همان شیطانی که آن‌همه عبادت کرد و آن همه علم داشت و می‌گویند برای ملائکه منبر می‌رفت و درس می‌گفت؛ تعجب نکنید مشكلش جای دیگر بود، این بیچاره نتوانست جانش را پذیرای نور عظمای انسان کامل بگرداند و لذا به آدم سجده نکرد. در نتیجه با همه آن عبادات وعلوم، شیطان شد. چون برکه جانش پذیرای نظر مبارک انسان کامل نبود، شما و من هم ممکن است با عبادات و علوم به چیزهایی برسیم ولی آدم نمی‌شویم، بزرگِ دروغین می‌شویم، عالِم می‌شویم ولی آدم نمی‌شویم. در روایات به ما گفتند: اگر ولایت نداری هیچ نداری، این کمترین حرف است که زده‌اند. در ابتدا فکر می‌کنیم که این حرف‌ها حرف‌های سختی است و مشكل می‌توان باور كرد. اگر وارد دستگاه دین شدی می‌بینی که نمی‌شود این‌ها را رد کنی، انسان کامل اگر به ما نظر کند، ما انسان می‌شویم. غیر انسان کامل هر کس به ما نظر کند، ما انسان نمی‌شویم. شما این مرتاض‌ها را می‌شناسید. عارفی که در موطن ولایت کلیة امام عصرِ خودش قرار نگیرد، عابد مرتاضِ نادان است. البته کم می‌شناسیم عارفی که مقام عظمای ولایت امام زمان(عج) را نپذیرفته باشد. خیلی از عرفا هستند که از نظر فقهی سنی‌اند ولی از نظر کلامی و عقیدتی شیعه‌اند. یعنی از نظر فهم و پذیرشِ مقام عظمای ولایت نسبت به شیعه‌های ظاهری، ولایت امام را بیشتر قبول دارند. جملاتی که مولوی در رابطه با امام زمان دارد کمتر جایی داریم. می‌گوید: امامِ منتظَر، یعنی امامی که عالَم منتظِر اوست، سلطان قلب هاست و تنها ملاک پذیرش هر عملی نزدیکی آن عمل بر قلب سلطان قلب‌هاست.(61)
عطّار هم امام‌زمان(ع) را خوب می‌فهمد كه در دیوان او آثاری از این معرفت پیداست. محی الدّین می‌گوید: «هر کس در عالَم است به کلْ جاهل است و از بعضی آگاه، به جز انسان کامل، زیرا خداوند به او تمامی اسماء را آموخته است وکلمات جامع را به او آموخته است. از این رو صورت او کامل است و او برزخ بین حق و عالَم است. آینه‌ای است نصب شده، تا حق صورت خود را در آینه انسان ببیند و خلق نیز صورت خویش را در او ببیند و این بالاترین کمال است.»(62)
بعضی عرفا از نظر فقهی شیعه نیستند، ولی از نظر کلامی و عقیدتی شیعه‌اند مثل این كه ممکن است ما مراجع فقهی مان فرق بکند. ولی به‌هرحال هرکس به جایی رسید در ارتباط با مقام ولایت کلیه یعنی امام زمان(ع) به جایی رسید.