امام باقر(ع) میفرمایند: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ اللَّهُ یَدَهُ عَلَى رُؤُسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولُهُمْ وَ كَمَلَتْ بِهِ أَحْلَامُهُمْ».(70) چون قائم ما قیام كند، خداوند دست او را بر سر بندگان قرار میدهد، پس در اثر آن، عقلهای آنها جمع میشود و رؤیاهای آنها كامل میگردد.
ملاحظه میفرمایید كه ثمرات وجودی حضرت صاحبالامر(عج) آنگاه كه ظهور كنند گستردهتر از عدل اقتصادی است. در روایت داریم: علم؛ بیست و هفت حرف است و تا قبل از ظهور آن حضرت دو حرف از آن ظاهر میشود و بیست و پنج حرف دیگر آن در زمان ظهور حضرت مهدی(عج) ظاهر میشود.(71) پس معلوم است كه با ظهور آن حضرت تحول عظیمی در عرصة علم و فرهنگ بهوجود میآید و معنیِ عدالتگستری آن حضرت از این زاویه نیز مدّ نظر است.
شما میدانید جامعه موقعی جامعة واقعی و آرمانی است كه تمام مراتب و ساحات علم وارد فرهنگ و معرفت بشری بشود وگرنه جهل و باطل جامعه را میگیرد. مسلّم علم تجربی و یا Science بیش از یكی از حروف بیست و هفتگانه علم نیست و تازه آن هم به شرطی كه با تعبیرها و تفسیرهای مادی به نتایج آن علوم تجربی نگاه نشود، ولی در شرایط جدید نتایج علم تجربی با تعبیرها و تفسیرهای مادّی و الحادی تمام افق روحی بشر را اشغال كرده و لذا است كه اندیشمندان معتقدند اگر بخواهیم بشر را از دست منظری كه Science یا علم تجربی برای بشر آورده آزاد كنیم، یك انقلاب زیربنایی باید در ساحتهای معرفت بشری ایجاد شود تا بشر از این قفس آهنین رها شود.
انسانی كه اهل قلب نباشد فضای علم تجربی بر او احاطه دارد و راه شهود او را به سوی معارف عالیه میبندد و باید با یك انقلاب فراگیر جهانی كه افق روحی بشر را از محدودة علوم تجربی بسیار بالاتر ببرد، از این مشكل نجات یافت. علم موجود - چون حجاب بقیة راههای معرفتی شده- ظلمتی گشته كه انسان را به اسارت خود در آورده است و لذا به خودیخود ضرورت یك انقلاب جهانی را كه در اثر آن عقلها متعالی و رؤیاها و خوابها كامل گردند، بهوجود آورده است.
شما میدانید كه انسانها در خواب با خیالات خود بهسر میبرند، حال اگر این خیالات آسمانی و نورانی و معنوی و واقعی باشند و تحت تأثیر حقایق عالَم بالا شكل گرفته باشند، در واقع خواب دریچهای به سوی آن خیالات معنوی خواهد بود. مولوی در همین رابطه میگوید:
آدمی را فربهی هست از خیال
گر خیالاتش بود صاحب جمال
یعنی؛ اگر خیالات انسان، صاحب جمال باشد و تحت تأثیر عالم قدس بهوجود آمده باشد، انسان به نشاط حقیقی دست مییابد. ولی اگر خیالاتش تحت تأثیر افكار غلط و حرص و شهوت باشد، نه تنها رؤیاهایش صادق نیست، بلكه سخت آزاردهنده است و در واقع خوابش ادامة زندگی دروغ و پوچ ِ بیداریاش است. بشر امروز كجا میتواند رؤیای روحانی و رحمانی داشته باشد، در حالی كه ظرف خیالش، پایمال هرج و مرج معرفتی است و با هیچ حقیقتی روبهرو نیست. لذا است كه یكی از شاخصههای انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) اصلاح مبانی عقلی و خیالی بشر است و همچنان كه عرض شد چون حضرت قیام كنند خداوند دست ایشان را بر سر بندگانش میگذارد كه در اثر آن، عقلِ بشر جمع و رؤیاهایش كامل میگردد. و به عبارت دیگر مبانی عقلی و خیالی انسان به تکامل میرسد چنانچه امام صادق(ع) میفرمایند: «هنگامی كه قائم ما قیام كند، خداوند در دستگاه شنوایی و بینایی شیعیان ما، گستردگی و كشش ویژهای میبخشد تا میان آنان و مهدی ما واسطه و نامهرسان فاصله نباشد».(72)
ما قبل از انقلاب در نظام معرفتی، از جوانب مختلف مشکل داشتیم. خدا رحمت کند شهیدمطهری را که حداقل یکسال زحمت کشید و کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» را نوشت تا ثابت کند ایران واسلام درکنار هم بودهاند و روشن كند این تهمت است که بگوییم اسلام یک دین عربی است. ملاحظه میكنید كه در چه هرج و مرج معرفتی بودیم كه دین اسلامی را كه خداوند برای بشریت آورده است و خود اسلام به خوبی حقانیت خود را ثابت میكند، به عنوان دین عربی معرفی میكردند تا مردم را از آن منصرف كنند و آن شهید بزرگوار مجبور میشود یك كتاب قطور با اسناد معتبر برای نفی آن تهمت بنویسد. ولی با انقلاب اسلامی چیزهایی ثابت شد که اگر میخواستیم با کتاب و درس وسخنرانی اثبات کنیم شاید غیر ممکن بود. حالا شما حساب کنید اگر امام زمان(عج) بیاید چه میشود!
وقتی بركات ظهور مقدس حضرت را درك میكنیم كه متوجه شویم چه اندازه معارف بزرگی در عالم هست و بشر از آنها محروم است. میفرماید: چون حضرت مهدی(عج) بیاید، «یَجْمَعُ الْخَلْقُ عَلَی التَّوْحید» مردم بر توحید جمع میشوند و نگاه و منظرشان بر اساس توحید خواهد بود. به همین دلیل است كه در دعای ندبه در ادامه ندا سر میدهی:
«اَیْنَ الْمُرتَجَی لِإِزالَةِ الْجَورِ وَ العُدْوَانِ»
کجاست آن امید یگانهای که عامل نابودی ظلم و دشمنی میشود.
ما ظلم را فقط این میدانیم که آمریکا به ما ظلم میکند، در حالی كه چون امامزمان(عج) نداریم و چون مصداقهای ظلم و عدل را درست نمیشناسیم، بدون آنكه بدانیم، خودمان به خودمان ظلم میکنیم. میفرماید: کو آن امیدی که جور و تجاوز را بهکلی از بین میبرد؟
وقتی انسان بصیرت كامل نداشته باشد ممكن است به قصد خدمتكردن، ظلم كند، و اساساً هركس به اندازة بصیرتِ توحیدی كه دارد میتواند منشأ خیر باشد و لذا شرایط رفع ظلم در زمانی به نحو كامل عملی میشود كه امام زمان(عج) با آن مقام بصیرت كامل توحیدی در میدانِ برنامهریزی جامعه حضور داشته باشند.