بَابُ الْمِرَاءِ وَ الْخُصُومَةِ وَ مُعَادَاةِ الرِّجَالِ
توضیح : مقصود از این باب مباحثات و گفتگوهائى است كه میان مردم بر پا مىشود و بر سخن یكدیگر اعتراض مىكنند، براى اینكه سخن خود را اگر چه باطلست بكرس نشانند و اظهار فضل و دانش كنند، از این رو غالباً اینگونه مباحثات بدشمنى و دشنام و دورى از یكدیگرمیكشد و اما بحث و مجادله براى اظهار حق یا فهمیدن حق محبوب و پسندیده است، چنانكه خدایتعالى فرماید: و جادلهم بالتى هى أحسن «بروش نیكوترى با آنها مجادله كن».
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِیَّاكُمْ وَ الْمِرَاءَ وَ الْخُصُومَةَ فَإِنَّهُمَا یُمْرِضَانِ الْقُلُوبَ عَلَى الْإِخْوَانِ وَ یَنْبُتُ عَلَیْهِمَا النِّفَاقُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 409 روایة:1@*@
ترجمه :
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از مجادله و ستیزه بپرهیزید كه دلهاى دوستان و برادران را بیمار كنند و نفاق رویانند (زیرا سلامتى دل بصفا و صمیمت است و بیماریش بكینه و اندوه و پریشانى خاطر كه از مجادله و ستیره برخیزد و دوستان را با یكدیگر دو رو كند).
وَ بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص ثَلَاثٌ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِنَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ مِنْ أَیِّ بَابٍ شَاءَ مَنْ حَسُنَ خُلُقُهُ وَ خَشِیَ اللَّهَ فِی الْمَغِیبِ وَ الْمَحْضَرِ وَ تَرَكَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ كَانَ مُحِقّاً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 409 روایة:2@*@
ترجمه :
پیغمبر (ص) فرمود: سه خصلت است كه هر كس خداى عزوجل را با آنها ملاقات كند (با این سه خصلت بمیرد) از هر دریكه خواهد داخل بهشت شود: كسیكه خلقش نیكو باشد و در غیبت و حضور مردم از خدا بترسد و مجادله نكند اگرچه حق با او باشد.
وَ بِإِسْنَادِهِ قَالَ مَنْ نَصَبَ اللَّهَ غَرَضاً لِلْخُصُومَاتِ أَوْشَكَ أَنْ یُكْثِرَ الِانْتِقَالَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 410 روایة:3@*@
ترجمه :
و باز فرمود: كسیكه خدا را هدف مجادلاتش كند، بتحول بسیار نزدیك شود.
شرح : مرحوم مجلسى، براى این روایت سه معنى ذكر فرموده كه دو معنى آن قریب بذهن است:
1 - در ذات و صفات خدا وارد بحث و گفتگو نشوید و با یكدیگر ستیزه منمائى، زیرا عقول و افكار بشر از درك آن قاصر است و از اینرو همواره از رأیى براى دیگر منتقل میشوید، چنانچه از سخنان حكماء و متكلمین هویداست كه هر كدام مذهب و عقیدهاى دارند، پس بهتر آنستكهبتعلمیات قرآن و سنت اكتفا شود، (چنانچه درس 367 دو مثال از تعلیمات قرآن و اخبار را با تعلیمات حكما و عرفا تطبیق نمودیم) و ممكن است مراد به انتقال، انتقال بكفر و باطلباشد.
2 - هنگام مباحثه و مجادله بخدا سوگند یاد نكنید، زیرا ممكن است، از ترس عذاب و عقاب خدا از آنچه سوگند خوردهاید براى دیگر منتقل شوید و رسوا گردید.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا تُمَارِیَنَّ حَلِیماً وَ لَا سَفِیهاً فَإِنَّ الْحَلِیمَ یَقْلِیكَ وَ السَّفِیهَ یُؤْذِیكَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 410 روایة:4@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: با شخص حلیم و سفیه مجادله مكن، زیرا حلیم دشمنت دارد و سفیه آزارت رساند.
توضیح : حلیم دو معنى دارد: 1- خردمند و عاقل. 2- خویشتن دارى كه در كارها شتاب نكند و هر دو معنى در اینجا مناسب است و سفیه بیخر و نادانست.
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا كَادَ جَبْرَئِیلُ ع یَأْتِینِى إِلَّا قَالَ یَا مُحَمَّدُ اتَّقِ شَحْنَاءَ الرِّجَالِ وَ عَدَاوَتَهُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 410 روایة:5@*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: نبود زمانیكه جبرئیل نزد من آید، جز آنكه غالباً میگفت: اى محمد از بغض و دشمنى مردم بپرهیز.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَیْنِ الْكِنْدِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ جَبْرَئِیلُ ع لِلنَّبِیِّ ص إِیَّاكَ وَ مُلَاحَاةَ الرِّجَالِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 410 روایة:6@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: جبرئیل به پیغمبر گفت: از گفتگو و ستیزه با مردم بپرهیز.
عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَیَابَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِیَّاكُمْ وَ الْمَشَارَةَ فَإِنَّهَا تُورِثُ الْمَعَرَّةَ وَ تُظْهِرُ الْمُعْوِرَةَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:7@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: از بزرگترین شر بپرهیزید كه موجب گناه و آزار و غرامت شود، و عیب پوشیده را آشكار كند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَنْبَسَةَ الْعَابِدِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِیَّاكُمْ وَ الْخُصُومَةَ فَإِنَّهَا تَشْغَلُ الْقَلْبَ وَ تُورِثُ النِّفَاقَ وَ تَكْسِبُ الضَّغَائِنَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:8@*@
ترجمه :
و فرمود: از دشمنى با یكدیگر بپرهیزید، زیرا دشمنى دل را مشغول كند و موجب نفاق شود و كینهها پدید آرد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا كَادَ جَبْرَئِیلُ ع یَأْتِینِى إِلَّا قَالَ یَا مُحَمَّدُ اتَّقِ شَحْنَاءَ الرِّجَالِ وَ عَدَاوَتَهُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:9@*@
ترجمه :
(عین حدیث پنجم این بابست)
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا أَتَانِى جَبْرَئِیلُ ع قَطُّ إِلَّا وَعَظَنِى فَآخِرُ قَوْلِهِ لِى إِیَّاكَ وَ مُشَارَّةَ النَّاسِ فَإِنَّهَا تَكْشِفُ الْعَوْرَةَ وَ تَذْهَبُ بِالْعِزِّ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:10@*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: هیچگاه نبود كه جبرئیل نزد من آید، جز آنكه مرا موعظه میكرد و آخرین سخنش بمن این بود كه: از دشمنى با مردم بپرهیز» زیرا كه آن عیب نهفته را آشكار كند و عزت را ببرد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنِ الْوَلِیدِ بْنِ صَبِیحٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا عَهِدَ إِلَیَّ جَبْرَئِیلُ ع فِی شَیْءٍ مَا عَهِدَ إِلَیَّ فِی مُعَادَاةِ الرِّجَالِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:11@*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: آن اندازه كه جبرئیل درباره دورى از دشمن با مردم بمن سفارش كرد، درباره چیز دیگرى سفارش نكرد.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ زَرَعَ الْعَدَاوَةَ حَصَدَ مَا بَذَرَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 411 روایة:12@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هر كه دشمنى بكارد، كاشته خود را درو كند.