بَابُ الطَّاعَةِ وَ التَّقْوَى
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ مُحَمَّدٍ أَخِی عُرَامٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ لَا تَذْهَبْ بِكُمُ الْمَذَاهِبُ فَوَ اللَّهِ مَا شِیعَتُنَا إِلَّا مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 117 روایة:1 @*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام فرمود: هر مذهبى شما را براهى نبرد، بخدا كه شیعه ما نیست، جز آنكه خداى عزوجل را اطاعت كند.
شرح : در زمان امام باقر علیه السلام بدعتگزاران و دین سازان گمراه، عقاید و افكار باطلى در میان مسلمین انتشار میدادند، كه نمونه ئى ازآنها در اینزمان هم در میان عوام مسلمین دیده میشود، مانند عقیده باینكه تنها قبول تشیع یا محبتامیرالمؤمنین علیه السلام یا امیداوارى بخدا یا گریه براى اما حسین علیه السلام بدون هیچ طاعت و عبادت دیگر موجبسعادت و نجاتست امام باقر (ع) با یك جمله كوتاه، تمام رشتههاى اوهام و خرافات ایشان را بر باد داده، شیعیان خود رابیدار و هوشیار میكند و شاهراه حقیقت را پیش پاى آنها میگذارد و میفرماید: افكار و عقاید باطل شما را منحرفنسازد، بدانید یگانه راه سعادت و نجات اتطاعت خداست و بس و بقیه احادیث این باب نیز شاهد این مدعاست.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَیْدٍ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ ع فِى حَجَّةِ الْوَدَاعِ فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ وَ اللَّهِ مَا مِنْ شَیْءٍ یُقَرِّبُكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ وَ یُبَاعِدُكُمْ مِنَ النَّارِ إِلَّا وَ قَدْ أَمَرْتُكُمْ بِهِ وَ مَا مِنْ شَیْءٍ یُقَرِّبُكُمْ مِنَ النَّارِ وَ یُبَاعِدُكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ إِلَّا وَ قَدْ نَهَیْتُكُمْ عَنْهُ أَلَا وَ إِنَّ الرُّوحَ الْأَمِینَ نَفَثَ فِى رُوعِى أَنَّهُ لَنْ تَمُوتَ نَفْسٌ حَتَّى تَسْتَكْمِلَ رِزْقَهَا فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَجْمِلُوا فِى الطَّلَبِ وَ لَا یَحْمِلْ أَحَدَكُمْ اسْتِبْطَاءُ شَیْءٍ مِنَ الرِّزْقِ أَنْ یَطْلُبَهُ بِغَیْرِ حِلِّهِ فَإِنَّهُ لَا یُدْرَكُ مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِطَاعَتِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 118 روایة:2 @*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: رسولخدا (ص) در حجة الوداع سخنرانى كرد و فرمود: اى مردم! بخدا چیزى نبود كه شما را ببهشت نزدیك و از دوزخ دور كند جز آنكه بدان دستورتان دادم، و چیزى نبود كه شما را بدوزخ نزدیك و از بهشت دور كند، جز آنكه از آن نهیتان كردم.
همانا جبرئیل در دلم افكند كه هیچكس نمیرد تا روزیش را كامل گیرد، از خدا بپرهیزید و در طلب روزى آرام باشید (حریص نباشید و خود را بزحمت نیفكنید) و دیر رسیدن روزى شما را وادار نكند كه آنرا از راه حرام جوئید، زیرا آنچه نزد خداست جز بوسیله اطاعتش بدست نیاید،
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ وَ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ لِى یَا جَابِرُ أَ یَكْتَفِى مَنِ انْتَحَلَ التَّشَیُّعَ أَنْ یَقُولَ بِحُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَوَ اللَّهِ مَا شِیعَتُنَا إِلَّا مَنِ اتَّقَى اللَّهَ وَ أَطَاعَهُ وَ مَا كَانُوا یُعْرَفُونَ یَا جَابِرُ إِلَّا بِالتَّوَاضُعِ وَ التَّخَشُّعِ وَ الْأَمَانَةِ وَ كَثْرَةِ ذِكْرِ اللَّهِ وَ الصَّوْمِ وَ الصَّلَاةِ وَ الْبِرِّ بِالْوَالِدَیْنِ وَ التَّعَاهُدِ لِلْجِیرَانِ مِنَ الْفُقَرَاءِ وَ أَهْلِ الْمَسْكَنَةِ وَ الْغَارِمِینَ وَ الْأَیْتَامِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ كَفِّ الْأَلْسُنِ عَنِ النَّاسِ إِلَّا مِنْ خَیْرٍ وَ كَانُوا أُمَنَاءَ عَشَائِرِهِمْ فِى الْأَشْیَاءِ قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا نَعْرِفُ الْیَوْمَ أَحَداً بِهَذِهِ الصِّفَةِ فَقَالَ یَا جَابِرُ لَا تَذْهَبَنَّ بِكَ الْمَذَاهِبُ حَسْبُ الرَّجُلِ أَنْ یَقُولَ أُحِبُّ عَلِیّاً وَ أَتَوَلَّاهُ ثُمَّ لَا یَكُونَ مَعَ ذَلِكَ فَعَّالًا فَلَوْ قَالَ إِنِّىأُحِبُّ رَسُولَ اللَّهِ فَرَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرٌ مِنْ عَلِیٍّ ع ثُمَّ لَا یَتَّبِعُ سِیرَتَهُ وَ لَا یَعْمَلُ بِسُنَّتِهِ مَا نَفَعَهُ حُبُّهُ إِیَّاهُ شَیْئاً فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْمَلُوا لِمَا عِنْدَ اللَّهِ لَیْسَ بَیْنَ اللَّهِ وَ بَیْنَ أَحَدٍ قَرَابَةٌ أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَكْرَمُهُمْ عَلَیْهِ أَتْقَاهُمْ وَ أَعْمَلُهُمْ بِطَاعَتِهِ یَا جَابِرُ وَ اللَّهِ مَا یُتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِلَّا بِالطَّاعَةِ وَ مَا مَعَنَا بَرَاءَةٌ مِنَ النَّارِ وَ لَا عَلَى اللَّهِ لِأَحَدٍ مِنْ حُجَّةٍ مَنْ كَانَ لِلَّهِ مُطِیعاً فَهُوَ لَنَا وَلِیٌّ وَ مَنْ كَانَ لِلَّهِ عَاصِیاً فَهُوَ لَنَا عَدُوٌّ وَ مَا تُنَالُ وَلَایَتُنَا إِلَّا بِالْعَمَلِ وَ الْوَرَعِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 118 روایة:3 @*@
ترجمه :
جابر گوید: امام باقر (ع) بمن فرمود: اى جابر! آیا كسیكه ادعاء تشیع میكند، اوو را بس است كه از محبت ما خانواده دم زند؟! بخدا شیعه ما نیست، جز آنكه از خدا پروا كند و او را اطاعت نماید، اى جابر! ایشان شناخته نشوند، جز با فروتنى و خشوع و امانت و بسیارى یاد خدا و روزه و نماز و نیكى بپدر و مادر و مراعات همسایگان فقیر و مستمند و قرضداران و یتیمان و راستى گفتار و تلاوت قرآن و بازداشتن زبان از مردم، جز از نیكى آنها، و آنها امانت نگهدار فامیل خویش باشند.
جابر گوید عرضكردم: یا ابن رسول الله ما امروز كسى را داراى این صفات نمیشناسیم، فرمود: اى جابر! براههاى مختلف مرو، آیا براى مرد كافى است كه بگوید: من على را دوست دارم و از او پیروى میكنم و با وجودئ این فعالیت دینى نكند؟! پس اگر بگوید: من رسول خدا (ص) را دوست دارم رسولخدا (ص) كه بهتر از على علیه السلام است سپس از رفتار او پیروى نكند و بستنش عمل ننماید، محبتش بپیغمبر باو هیچ سودى ندهد، پس از خدا پروا كنید براى آنچه نزد خداست عمل كنید، خدا با هیچكس خویشى ندارد، دوستترین بندگان خداى عزوجل (و گرامیترینشان نزد او) با تقواترین و مطیعترین آنهاست.
اى جابر! بخدا جز با اطاعت بخداى تبارك و تعالى تقرب نمیتوان جست. و همراه ما برات آزادى از دوزخ نیست و هیچكس بر خدا حجت ندارد، هر كه مطیع خدا باشد دوست ما و هر كه نافرمانى خدا كند دشمن ماست ولایت ما جز با عمل كردن بورع بدست نیاید.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا كَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ یَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَیَأْتُونَ بَابَ الْجَنَّةِ فَیَضْرِبُونَهُ فَیُقَالُ لَهُمْ مَنْ أَنْتُمْ فَیَقُولُونَ نَحْنُ أَهْلُ الصَّبْرِ فَیُقَالُ لَهُمْ عَلَى مَا صَبَرْتُمْ فَیَقُولُونَ كُنَّا نَصْبِرُ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ نَصْبِرُ عَنْ مَعَاصِى اللَّهِ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ صَدَقُوا أَدْخِلُوهُمُ الْجَنَّةَ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 119 روایة:4 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: چون روز قیامت شود، دستهئى از مردم برخیزند و بیایند و در بهشت را بكوبند، بآنها گویند: شما كیستید؟ گویند: ما اهل صبریم، بآنها گویند: بر چه صبر كردید؟ گویند: بر اطاعت خدا و از نافرمانى او صبر كردیم، خداى عزوجل فرماید: راست گویند: ایشانرا ببهشت در آورید و همین است قول خداى عزوجل «همانا صابران اجر خود را بدون حساب بدست آورند، 10 سوره 39».
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ فُضَیْلِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِى عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِىجَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص یَقُولُ لَا یَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ تَقْوَى وَ كَیْفَ یَقِلُّ مَا یُتَقَبَّلُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 120 روایة:5 @*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: امیرالمؤمنین صلوات الله علیه میفرمود: علمى كه با تقوى همراه باشد كم نیست، چگونه عمل پذیرفته كم است؟ با آنكه خدایتعالى فرماید: انما یتقبل الله منالمتقین یعنى خدا فقط عمل مردم با تقوى را میپذیرد).
حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِىجَعْفَرٍ ع قَالَ یَا مَعْشَرَ الشِّیعَةِ شِیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ كُونُوا النُّمْرُقَةَ الْوُسْطَى یَرْجِعُ إِلَیْكُمُ الْغَالِى وَ یَلْحَقُ بِكُمُ التَّالِى فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ یُقَالُ لَهُ سَعْدٌ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا الْغَالِى قَالَ قَوْمٌ یَقُولُونَ فِینَا مَا لَا نَقُولُهُ فِىأَنْفُسِنَا فَلَیْسَ أُولَئِكَ مِنَّا وَ لَسْنَا مِنْهُمْ قَالَ فَمَا التَّالِى قَالَ الْمُرْتَادُ یُرِیدُ الْخَیْرَ یُبَلِّغُهُ الْخَیْرَ یُؤْجَرُ عَلَیْهِ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَیْنَا فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا مَعَنَا مِنَ اللَّهِ بَرَاءَةٌ وَ لَا بَیْنَنَا وَ بَیْنَ اللَّهِ قَرَابَةٌ وَ لَا لَنَا عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ وَ لَا نَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ إِلَّا بِالطَّاعَةِ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مُطِیعاً لِلَّهِ تَنْفَعُهُ وَلَایَتُنَا وَ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ عَاصِیاً لِلَّهِ لَمْ تَنْفَعْهُ وَلَایَتُنَا وَیْحَكُمْ لَا تَغْتَرُّوا وَیْحَكُمْ لَا تَغْتَرُّوا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 121 روایة:6 @*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: اى گروه شیعه شیعه آل محمد! شما تكیه گاه میانه باشید (یعنى روشى داشته باشید خارج از حد افراط و تفریط تا دیگران بشما تكیه كنند) و آنكه غلو كرده (و از حد وسط خارج شده) بسوى شما بر گردد و آنكه عقب مانده خود را بشما رساند.
مردى از انصار بنام سعد عرضكرد: قربانت، غلو كننده كدامست؟ فرمود: مردمیكه درباره ما گویند آنچه درباره خود نگوئیم، اینها از ما نیستند و ما از آنها نباشیم.
گفت: عقب مانده كدامست؟ فرمود: كسى كه طالب خیر (دین حق یا عمل صالح) است: خیر باو میرسد (زیرا عاقبت جوینده یابنده بود) و بهمان مقدار نیتش پاداش دارد.
سپس روبما كرد و فرمود: بخدا ما از جانب خدا براتى نداریم، و میان ما و خدا قرابتى نیست و بر خدا حجتى نداریم و جز با اطاعت بسوى خدا تقرب نجودئیم، پس هر كس از شما كه مطیع خدا باشد دوستى ما سودش دهد و هر كس از شما نافرمانى خدا كند دوستى ما سودش ندهد، واى بر شما! مبادا فریفته شوید. واى بر شما مبادا فریفته شوید.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع فَذَكَرْنَا الْأَعْمَالَ فَقُلْتُ أَنَا مَا أَضْعَفَ عَمَلِى فَقَالَ مَهْ اسْتَغْفِرِ اللَّهَ ثُمَّ قَالَ لِى إِنَّ قَلِیلَ الْعَمَلِ مَعَ التَّقْوَى خَیْرٌ مِنْ كَثِیرِ الْعَمَلِ بِلَا تَقْوَى قُلْتُ كَیْفَ یَكُونُ كَثِیرٌ بِلَا تَقْوَى قَالَ نَعَمْ مِثْلُ الرَّجُلِ یُطْعِمُ طَعَامَهُ وَ یَرْفُقُ جِیرَانَهُ وَ یُوَطِّئُ رَحْلَهُ فَإِذَا ارْتَفَعَ لَهُ الْبَابُ مِنَ الْحَرَامِ دَخَلَ فِیهِ فَهَذَا الْعَمَلُ بِلَا تَقْوَى وَ یَكُونُ الْآخَرُ لَیْسَ عِنْدَهُ فَإِذَا ارْتَفَعَ لَهُ الْبَابُ مِنَ الْحَرَامِ لَمْ یَدْخُلْ فِیهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 121 روایة:7 @*@
ترجمه :
مفضل بن عمر گوید: خدمت امام صادق (ع) بودم كه موضوع اعمال مطرح شد، من گفتم: عمل من چه اندازه كم و ضعیف است؟! حضرت فرمود: خاموش باش، از خدا آمرزش بخواه، آنگاه فرمود: عمل كم با تقوى بهتر از عمل بسیار بىتقوى است.
عرضكردم: چگونه عمل بسیار، بىتقوى میباشد؟ فرمود: آرى مانند مردیكه از غذاى خود بمردم میخوراند و با همسایگانش مهربانى میكند و در خانهاش باز است، ولى چون درى از حرام بنظرش رسد بدان در آید، اینست عمل بدون تقوى، و دیگرى هست كه اینها را ندارد، ولى چون در حرامى بنظرش رسد، بدان وارد نشود.
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِى دَاوُدَ الْمُسْتَرِقِّ عَنْ مُحَسِّنٍ الْمِیثَمِیِّ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ مَا نَقَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَبْداً مِنْ ذُلِّ الْمَعَاصِى إِلَى عِزِّ التَّقْوَى إِلَّا أَغْنَاهُ مِنْ غَیْرِ مَالٍ وَ أَعَزَّهُ مِنْ غَیْرِ عَشِیرَةٍ وَ آنَسَهُ مِنْ غَیْرِ بَشَرٍ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 121 روایة:8 @*@
ترجمه :
یعقوب بن شعیب گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: خداى عزوجل بندهاى را از خوارى گناه بعزت تقوى نبرد، جز آنكه بىنیازش كند، بدون مال و عزیزش كند بدون فامیل و مأنوسش كند بدون آدمى زاد (یعنى با خود مأنوس سازد).