بَابُ مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ مِنَ اللَّهِ عَلَى عَمَلٍ
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ سَمِعَ شَیْئاً مِنَ الثَّوَابِ عَلَى شَیْءٍ فَصَنَعَهُ كَانَ لَهُ وَ إِنْ لَمْ یَكُنْ عَلَى مَا بَلَغَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 139 روایة:1 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: كسى كه ثوابى را بر عملى بشنود و آن را بجا آورد آن ثواب را ببرد. اگر چه چنانكه به او رسیده نباشد.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عِمْرَانَ الزَّعْفَرَانِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ مِنَ اللَّهِ عَلَى عَمَلٍ فَعَمِلَ ذَلِكَ الْعَمَلَ الْتِمَاسَ ذَلِكَ الثَّوَابِ أُوتِیَهُ وَ إِنْ لَمْ یَكُنِ الْحَدِیثُ كَمَا بَلَغَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 139 روایة:2 @*@
ترجمه :
محمد بن مروان گوید: شنیدم امام صادق (ع) فرمود: كسیكه ثواب بر عملى از خدا به او برسد و آن عمل را به امید آن ثواب انجام دهد، به او مىدهند اگر چه حدیث چنانكه به او رسیده نباشد.
شرح به مضنون این دو روایت روایت دیگرى هم وارد شده كه به حد استفاضه رسیده است. و مرحوم مجلسى برخى از آنها را در مرآت العقول ذكر مىكند. این روایات به اخبار من بلغ معروفست و نتیجه و مضنون آنها به تسامح در ادله سنن مشهور گشته است، و حاصل این روایت این است كه:
چنانچه مسلمانى بشنود یا در كتابى به بیند كه اگر كسى مثلاً چنین نمازى را بخواند چنان پاداشى را در دنیا یا در آخرت به او داده مىشود، پس اگر او آن نماز را گزارد خدا آن پاداش را به او مىدهد. اگر چه واقع حقیقت چنان نباشد و آ گوینده و كتاب دروغى جعل كرده و یا اشتباه كرده باشند، زیرا كردم و فضل خدا زیاد است و به خود اجازه نمىدهد كه چون بندهاى به او ظن پیدا كرد و امیدوار شد ناامیدش كند، از این رو فقها و دانشمندان اسلامىگفتهاند درباره مستحبات نماز لازم نیست كه همیشه دنبال خبرى صحیح و موثق بگردیم، بلكه به اخبار ضعیف و مجهول در این در این باره مىتوان استناد كرد، بخلاف و اجبابت و محرمات كه جز با خبر صحیح و موثق ثابت نگردد. اخبار من بلغ را اصولیین در باب برائت و احتیاط ذكر نموده و برخى از محدثین هم در بیان و شرح این احادیث تفاصیلى مىدهند و در مقدار دلالت و استفاده استجابت از این اخبار، اشكالات و جوابهائى ذكر نموده و نقض و ابرامهائى كردهاند كه مناسب این مختصر نیست به مرآت العقول ج 2 ص 106 رجوع شود.