بَابٌ فِى تَرْكِ دُعَاءِ النَّاسِ
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ كُلَیْبِ بْنِ مُعَاوِیَةَ الصَّیْدَاوِیِّ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِیَّاكُمْ وَ النَّاسَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً نَكَتَ فِى قَلْبِهِ نُكْتَةً فَتَرَكَهُ وَ هُوَ یَجُولُ لِذَلِكَ وَ یَطْلُبُهُ ثُمَّ قَالَ لَوْ أَنَّكُمْ إِذَا كَلَّمْتُمُ النَّاسَ قُلْتُمْ ذَهَبْنَا حَیْثُ ذَهَبَ اللَّهُ وَ اخْتَرْنَا مَنِ اخْتَارَ اللَّهُ وَ اخْتَارَ اللَّهُ مُحَمَّداً وَ اخْتَرْنَا آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 301 روایة:1@*@
ترجمه :
كلیب بن معاویه گوید: امام صادق (ع) بمن فرمود: از مردم دور شوید (آنها را بمذهب حق نخوانید) همانا خداى خداى عزوجل چون خیر بندهاى را خواهد، در دلش نقطه و اثرى گذارد (نورى هدایت دردلش افكند) و او را رها كند، او خود بگردش افتد و حق را بجوید، سپس فرمود: كاش شما هرگاه با مردم بسخن میپرداختید میگفتید: ما از راهیكه خدا رفته رفتهایم، و هر كه را خدا انتخاب كرده انتخاب كردهایم، خدا محمد را انتخاب كرد، و ما آل محمد را صلى الله علیه و آله انتخاب كردیم.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِى إِسْمَاعِیلَ السَّرَّاجِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ ثَابِتٍ أَبِى سَعِیدٍ قَالَ قَالَ لِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَا ثَابِتُ مَا لَكُمْ وَ لِلنَّاسِ كُفُّوا عَنِ النَّاسِ وَ لَا تَدْعُوا أَحَداً إِلَى أَمْرِكُمْ فَوَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ أَهْلَ السَّمَاءِ وَ أَهْلَ الْأَرْضِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ یُضِلُّوا عَبْداً یُرِیدُ اللَّهُ هُدَاهُ مَا اسْتَطَاعُوا كُفُّوا عَنِ النَّاسِ وَ لَا یَقُولُ أَحَدُكُمْ أَخِى وَ ابْنُ عَمِّى وَ جَارِى فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً طَیَّبَ رُوحَهُ فَلَا یَسْمَعُ بِمَعْرُوفٍ إِلَّا عَرَفَهُ وَ لَا بِمُنْكَرٍ إِلَّا أَنْكَرَهُ ثُمَّ یَقْذِفُ اللَّهُ فِى قَلْبِهِ كَلِمَةً یَجْمَعُ بِهَا أَمْرَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 302 روایة:2@*@
ترجمه :
ثابت ابىسعید گوید: امام صادق (ع) بمن فرمود: شما را با مردم چكار؟ از مردم دست بدارید و هیچكس را بمذهب خود نخوانید، بخدا كه اگر اهل آسمان و اهل زمین تصمیم گیرند كه بندهاى را كه خدا هدایتش را خواسته گمراه كنند نتوانند، از مردم دست بدارید، و هیچكس از شما (از راه دلسوزى) نگوید: این برادر منست: پسر عموى منست، همسایه منست، زیرا هرگاه خداى عزوجل خیر بندهاى را خواهد، روحش را پاكیزه كند، آنگاه هر خوبى را بشنود بشناسد و بپذیرد و هر زشتى بگوشش رسد انكار كند، سپس خدا در دلش كلمهاى افكند كه بسبب آن كارش را فراهم سازد (یعنى امامت را بدلش القا كند تا از بركت راهنمائى ائمه علیهم السلام امر دنیا و آخرتش مرتب گردد و سامان یابد).
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع نَدْعُو النَّاسَ إِلَى هَذَا الْأَمْرِ فَقَالَ یَا فُضَیْلُ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً أَمَرَ مَلَكاً فَأَخَذَ بِعُنُقِهِ حَتَّى أَدْخَلَهُ فِى هَذَا الْأَمْرِ طَائِعاً أَوْ كَارِهاً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 302 روایة:3@*@
ترجمه :
فضیل گوید: به امام صادق (ع) عرض كردم: مردم رامام باقر (ع) بامر امامت دعوت كنم؟ فرمود: اى فضیل! چون خداى خیر بندهاى را خواهد بفرشتهاى امر كند كه گردن او را گرفته، خواه یا ناخواه او را داخل امر امامت كند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اجْعَلُوا أَمْرَكُمْ هَذَا لِلَّهِ وَ لَا تَجْعَلُوهُ لِلنَّاسِ فَإِنَّهُ مَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ لِلَّهِ وَ مَا كَانَ لِلنَّاسِ فَلَا یَصْعَدُ إِلَى السَّمَاءِ وَ لَا تُخَاصِمُوا بِدِینِكُمُ النَّاسَ فَإِنَّ الْمُخَاصَمَةَ مَمْرَضَةٌ لِلْقَلْبِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ لِنَبِیِّهِ ص إِنَّكَ لا تَهْدِى مَنْ أَحْبَبْتَ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَهْدِى مَنْ یَشاءُ وَ قَالَ أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَكُونُوا مُؤْمِنِینَ ذَرُوا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ أَخَذُوا عَنِ النَّاسِ وَ إِنَّكُمْ أَخَذْتُمْ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلِیٍّ ع وَ لَا سَوَاءٌ وَ إِنَّنِی سَمِعْتُ أَبِى یَقُولُ إِذَا كَتَبَ اللَّهُ عَلَى عَبْدٍ أَنْ یُدْخِلَهُ فِى هَذَا الْأَمْرِ كَانَ أَسْرَعَ إِلَیْهِ مِنَ الطَّیْرِ إِلَى وَكْرِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 302 روایة:4@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: این امر (امامت) خود را براى خدا قرار دهید نه براى مردم، زیرا آنچه براى خداست، از آن خداست (عملیكه براى خدا خالص باشد، خود او پاداش و ثوابش را عطا كند) و آنچه براى مردم باشد بآسمان بالا نرود، (پذیرفته خدا نگردد) بر سر دین خود با مردم ستیزه نكنید، زیرا ستیزه بیمار كننده دلست، همانا خداى عزوجل به پیغمبرش فرماید: «تو هر كه را دوست دارى هدایت نكنى، بلكه خدا هر كه را خواهد هدایت كند، 56 سوره 28» و باز فرماید آیا تو میتوانى مردم را بزور و ادار كنى كه مؤمن باشند؟ 9»سوره 10» مردم را رها كنید، زیرا مردم از همین مردم تعلیم گرفتهاند و شما از رسولخدا (ص) تعلیم گرفتهاید» و این كجا و آن كجا؟ من از پدرم شنیدم كه میفرمود: هرگاه خدا براى بندهاى نوشت و لازم فرمود كه در این امر داخل شو، بسوى آن شتابندهتر از مرغ بلانهاش گردد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ قَوْماً لِلْحَقِّ فَإِذَا مَرَّ بِهِمُ الْبَابُ مِنَ الْحَقِّ قَبِلَتْهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنْ كَانُوا لَا یَعْرِفُونَهُ وَ إِذَا مَرَّ بِهِمُ الْبَابُ مِنَ الْبَاطِلِ أَنْكَرَتْهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنْ كَانُوا لَا یَعْرِفُونَهُ وَ خَلَقَ قَوْماً لِغَیْرِ ذَلِكَ فَإِذَا مَرَّ بِهِمُ الْبَابُ مِنَ الْحَقِّ أَنْكَرَتْهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنْ كَانُوا لَا یَعْرِفُونَهُ وَ إِذَا مَرَّ بِهِمُ الْبَابُ مِنَ الْبَاطِلِ قَبِلَتْهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنْ كَانُوا لَا یَعْرِفُونَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 303 روایة:5@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: همانا خداى عزوجل مردمى را براى حق آفریده كه چون درى از حق به آنها گذرد (مثل اینكه سخن حقى شنوند) دلشان آنرا بپذیرد اگر چه آنرا نفهمند و نشناسند، و چون درى از باطل بآنها گذرد، دلشان انكار كند، اگر چه آنرا نشناسند و مردمى دیگر را براى غیر حق آفریده كه چون درى از حق بآنها گذرد، دلشان انكار كند، اگر چه آنرا نشناسند چون درى از باطل به آنها گذرد دلشان آنرا بپذیرد، اگر چه آنرا نشناسند.
شرح : آفریدن مردمى را براى حق و مردمى را براى غیر حق مربوط بمسأله طینت و جبر و تفویض است كه در ابواب خود شرح داده شد، و موضوع پذیرش و انكار دل با عدم عرفان و شناسائى را مجلسى ره گوید «گفته شده این از باب مقدمات مر كوزه در ذهن است كه خودشبآن عالم نیست.».
البته پیداست كه لطف و غضب خدا در هر مورد و نسبت بهر مخلوقى بیحساب و یاوه نیست، اگر چه ما آنحساب را در نیابیم، و اما ذكر این روایت در این باب، از این نظر است كه سعى و كوشش براى هدایت اشخاص تأثیر مهمى در هدایت آنها ندارد و بلكه براى تحصیل ثوابست و درزمان تقیه ثواب در ترك آنست.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً نَكَتَ فِى قَلْبِهِ نُكْتَةً مِنْ نُورٍ فَأَضَاءَ لَهَا سَمْعُهُ وَ قَلْبُهُ حَتَّى یَكُونَ أَحْرَصَ عَلَى مَا فِى أَیْدِیكُمْ مِنْكُمْ وَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ سُوءاً نَكَتَ فِى قَلْبِهِ نُكْتَةً سَوْدَاءَ فَأَظْلَمَ لَهَا سَمْعُهُ وَ قَلْبُهُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً كَأَنَّما یَصَّعَّدُ فِى السَّماءِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 303 روایة:6@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود، همانا خداى عزوجل هرگاه خیر بندهاى را خواهد، نقطهاى از نور در دلش زند كه گوش و دلش را از آن روشن كند، تا آنجا كه بر آنچه در دست شماست (امر و ولایت) از خود شما حریصتر گردد، و چون براى بندهاى بد خواهد، نقطه سیاهى در دلش زند كه گوش و دلش از آن تاریك شود، سپس این آیه را تلاوت فرمود: «كسیكه خدا هدایتش را خواهد، سینهاش را براى اسلام باز كند: و كسیكه خدا ضلالتش را خواهد، سینهاش را تنگ و سخت كند كه گوئى بآسمان بالا میرود 125 سوره 6».
عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِى عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً نَكَتَ فِى قَلْبِهِ نُكْتَةً بَیْضَاءَ وَ فَتَحَ مَسَامِعَ قَلْبِهِ وَ وَكَّلَ بِهِ مَلَكاً یُسَدِّدُهُ وَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ سُوءاً نَكَتَ فِى قَلْبِهِ نُكْتَةً سَوْدَاءَ وَ سَدَّ مَسَامِعَ قَلْبِهِ وَ وَكَّلَ بِهِ شَیْطَاناً یُضِلُّهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 304 روایة:7@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هرگاه خدا خیر بندهاى را خواهد، در دلش نقطه سفیدى اندازد و گوشهاى دلشرا بگشاید، و بر او فرشتهاى گمارد كه استوارش دارد، و هرگاه بد بندهاى را خواهد، در دلش نقطه سیاهى افكند و گوشهاى دلشرا ببندد و بر او شیطانى گمارد كه گمراهش كند.
جمله معترضه - خدایا در این صبح زود كه در ده «جا غرق» نشسته و این اخبار را ترجمه میكنم، و نسیم لطیف و هواى مطبوع مسخر اراده و فرمان ترا استشمام میكنم، میدانم تا اندازهاى باین بنده عاصى لطف و عنایت فرموده و مشمول رحمتم داشتهاى كه بتفكر در این احادیث و اخباریكه از بهترین سخنان بشر عمیقتر و روح افراتر است موفقم فرمودهاى، اما نمیدانم مشمول آنچه مینویسم: «هرگاه خدا خیر بندهاى را خواهد...» میباشم یا - نعوذ بالله - در جمله دوم داخلم، خدایا تو میدانى كه اكنون دلم شكسته و چشممتر است الهى كفى علمك عن المقال و كفى كرمك عن السؤال.