بَابُ التَّقِیَّةِ
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أُولئِكَ یُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِما صَبَرُوا قَالَ بِمَا صَبَرُوا عَلَى التَّقِیَّةِ وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ قَالَ الْحَسَنَةُ التَّقِیَّةُ وَ السَّیِّئَةُ الْإِذَاعَةُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 307 روایة:1@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) درباره قول خداى عزوجل چنین فرمود: «ایشان براى صبریكه كردند، دو بار پاداش خود را دریابند (براى صبریكه بر تقیه كردند) «و با حسنه گناه را دفع كردند» فرمود حسنه تقیه و گناه فاش كردن است.
شرح : آیه شریفه در سوره قصص است و راجع بتفسیر دو پاداش وجوه بسیارى گفتهاند: یكى از آن وجوه اینستكه: مقصود از ایشان نصارى و یهودى میباشند كه به پیغمبر اسلام گرویدند و یك پاداش آنها مربوط بگرویدن و پیغمبر خود و پاداش دیگر مربوط بگرویدن به پیغمبراسلامست.
ابْنُ أَبِى عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِى عُمَرَ الْأَعْجَمِیِّ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَا أَبَا عُمَرَ إِنَّ تِسْعَةَ أَعْشَارِ الدِّینِ فِى التَّقِیَّةِ وَ لَا دِینَ لِمَنْ لَا تَقِیَّةَ لَهُ وَ التَّقِیَّةُ فِى كُلِّ شَیْءٍ إِلَّا فِی النَّبِیذِ وَ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّیْنِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 307 روایة:2@*@
ترجمه :
ابى عمر و اعجمى گوید: امام صادق (ع) بمن فرمود: اى ابا عمرو! نه دهم دین در تقیه است و هر كه تقیه ندارد دین ندارد، و تقیه در هر چیز است جز در نوشیدن نبیذ و مسح بر روى كفش.
شرح : این خبر مخالف اخبار بسیاریست كه تقیه را با اجتماع شرائط در همه چیز، جز در خونریزى جارى میداند، از اینرو در توجیهش وجوهى گفتهاند:
اول - تقیه در این دو چیز هم نیست تا زمانیكه بزیان جانى و مالى بسیار نرسد، و چون باین حد رسید تقیه لازمست.
دوم - تقیه در این دو چیز نیست بجهت واضح بودن خلاف میان شیعه و سنى در این دو مسأله.
سوم و چهارم - به ص 194 مرآت العقول رجوع شود.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِى بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع التَّقِیَّةُ مِنْ دِینِ اللَّهِ قُلْتُ مِنْ دِینِ اللَّهِ قَالَ إِى وَ اللَّهِ مِنْ دِینِ اللَّهِ وَ لَقَدْ قَالَ یُوسُفُ ع أَیَّتُهَا الْعِیرُ إِنَّكُمْ لَسارِقُونَ وَ اللَّهِ مَا كَانُوا سَرَقُوا شَیْئاً وَ لَقَدْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ ع إِنِّى سَقِیمٌ وَ اللَّهِ مَا كَانَ سَقِیماً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 308 روایة:3@*@
ترجمه :
ابو بصیر گوید: امام صادق (ع) فرمود: تقیه از دین خداست: عرض كردم: از دین خداست؟! فرمود: آرى بخدا از دین خداست، بتحقیق كه یوسف (ع) فرمود: «اى كاروان شما سارقید، 70 سوره 12» بخدا كه آنها چیزى ندزدیده بودند (ولى براى مصلحت نگهداشتن برادرش چنین گفت)، و ابراهیم (ع) فرمود: «من بیمارم» و بخدا كه بیمار نبود (چنانچه در سابق گذشت).
شرح : مثال زدن امام (ع) باین دو موضوع جهت تنظیر و رفع استبعاد از جواز تقیه است، یعنى همچنانكه دروغ و اظهار خلاف واقع بجهت مصالحى جایز مىشود، اظهار خلاف اعتقاد هم گاهى جایز مىشود، و ممكن است براى تقیه معنى عامى قائل شد كه شامل این دو مورد همبشود.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ جَمِیعاً عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى بْنِ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ عَنْ حُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ عَنْ حَبِیبِ بْنِ بِشْرِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع سَمِعْتُ أَبِى یَقُولُ لَا وَ اللَّهِ مَا عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ شَیْءٌ أَحَبَّ إِلَیَّ مِنَ التَّقِیَّةِ یَا حَبِیبُ إِنَّهُ مَنْ كَانَتْ لَهُ تَقِیَّةٌ رَفَعَهُ اللَّهُ یَا حَبِیبُ مَنْ لَمْ تَكُنْ لَهُ تَقِیَّةٌ وَضَعَهُ اللَّهُ یَا حَبِیبُ إِنَّ النَّاسَ إِنَّمَا هُمْ فِى هُدْنَةٍ فَلَوْ قَدْ كَانَ ذَلِكَ كَانَ هَذَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 308 روایة:4@*@
ترجمه :
حبیب بن بشر گوید: امام صادق (ع) فرمود: شنیدم پدرم مىفرمود: نه بخدا: در روى زمین چیزى محبوبتر از تقیه نزد من نیست، اى حبیب همانا هر كه تقیه كند خدایش بالا برد، اى حبیب هر كه تقیه نكند خدایش پست كند، اى حبیب، مردم در صلح و سازشند، سپس اگر آن باشد، این هم باشد.
شرح : راجع بجمله اخیر روایت مرحوم فیض گوید: اكنون مخالفین با ما در صلح و سازشند و اگر زمان على و حسین علیهما السلام هم چنین میبود، تقیه واجب بود و مرحوم مجلسى گوید: اگر حضرت قادم ظهور كند و امر بجهاد نماید. تقیه هم برداشته مىشود.
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْكُوفِیِّ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ جَابِرٍ الْمَكْفُوفِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى یَعْفُورٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اتَّقُوا عَلَى دِینِكُمْ فَاحْجُبُوهُ بِالتَّقِیَّةِ فَإِنَّهُ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا تَقِیَّةَ لَهُ إِنَّمَا أَنْتُمْ فِى النَّاسِ كَالنَّحْلِ فِى الطَّیْرِ لَوْ أَنَّ الطَّیْرَ تَعْلَمُ مَا فِى أَجْوَافِ النَّحْلِ مَا بَقِیَ مِنْهَا شَیْءٌ إِلَّا أَكَلَتْهُ وَ لَوْ أَنَّ النَّاسَ عَلِمُوا مَا فِى أَجْوَافِكُمْ أَنَّكُمْ تُحِبُّونَّا أَهْلَ الْبَیْتِ لَأَكَلُوكُمْ بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ لَنَحَلُوكُمْ فِى السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَةِ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً مِنْكُمْ كَانَ عَلَى وَلَایَتِنَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 308 روایة:5@*@
ترجمه :
ابن اب یعفور گوید: امام صادق (ع) فرمود: بخاطر حفظ دینتان تقیه كنید، و آنرا با تقیه زیر پرده دارید، زیرا هر كه تقیه ندارد ایمان ندارد، همانا شما در میان مردم مانند زنبور عسل در میان پرندگانید، اگر پرندگان بدانند، در درون زنبور عسل چیست؟ همه آنها را بخورند، و اگر مردم بدانند آنچه در دل شماست كه ما اهل بیت را دوست دارید، شما را بازبانشان بخورند و در نهان و آشكار ناسزا گویند، (از شما سعایت و سخن چینى كنند و بشما تهمت زنندتا گرفتار زندان و شكنجه و اعدام شوید) خدا بیامرزد آن بندهاى را از شما كه ولایت ما را داشته باشد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لا تَسْتَوِى الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّیِّئَةُ قَالَ الْحَسَنَةُ التَّقِیَّةُ وَ السَّیِّئَةُ الْإِذَاعَةُ وَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ ادْفَعْ بِالَّتِى هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ قَالَ الَّتِى هِیَ أَحْسَنُ التَّقِیَّةُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 309 روایة:6@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) درباره قول خداى عزوجل: «خوبى و بدى برابر نیست» فرمود: خوبى تقیه است و بدى فاش كردن و راجع بقول خداى عزوجل: «بدى را بآنچه نیكوتر است دفع كن» فرمود: آنچه نیكوتر است تقیه میباشد «بناگاه آنكه میان تو و او دشمنى است، مانند دوستى صمیمى گردد. 36 سوره 41».
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِىعَمْرٍو الْكِنَانِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَا أَبَا عَمْرٍو أَ رَأَیْتَكَ لَوْ حَدَّثْتُكَ بِحَدِیثٍ أَوْ أَفْتَیْتُكَ بِفُتْیَا ثُمَّ جِئْتَنِى بَعْدَ ذَلِكَ فَسَأَلْتَنِى عَنْهُ فَأَخْبَرْتُكَ بِخِلَافِ مَا كُنْتُ أَخْبَرْتُكَ أَوْ أَفْتَیْتُكَ بِخِلَافِ ذَلِكَ بِأَیِّهِمَا كُنْتَ تَأْخُذُ قُلْتُ بِأَحْدَثِهِمَا وَ أَدَعُ الْآخَرَ فَقَالَ قَدْ أَصَبْتَ یَا أَبَا عَمْرٍو أَبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ یُعْبَدَ سِرّاً أَمَا وَ اللَّهِ لَئِنْ فَعَلْتُمْ ذَلِكَ إِنَّهُ لَخَیْرٌ لِى وَ لَكُمْ وَ أَبَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَنَا وَ لَكُمْ فِى دِینِهِ إِلَّا التَّقِیَّةَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 309 روایة:7@*@
ترجمه :
ابو عمر كنانى گوید: امام صادق (ع) فرمود: اى ابا عمرو! بمن بگو. اگر برایت حدیثى گفتم یا فتوائى دادم، سپس نزد من آمدى و از همان مطلب پرسیدى و من بر خلاف گفته اولم بتو گفتم یا فتوى دادم، بكدام یك از آندو عمل میكنى؟ عرضكردم: بتازهتر آنها و دیگرى را رها مىكنم. فرمود: درست رفتى اى اباعمرو! و خدا نخواسته جز آنكه در نهان عبادت شود، همانا بخدا اگر شما چنین كنید، خیر من و شماست، و خداى عزوجل براى ما و شما نسبت بدینش جز تقیه نخواسته است.
عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ دُرُسْتَ الْوَاسِطِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا بَلَغَتْ تَقِیَّةُ أَحَدٍ تَقِیَّةَ أَصْحَابِ الْكَهْفِ إِنْ كَانُوا لَیَشْهَدُونَ الْأَعْیَادَ وَ یَشُدُّونَ الزَّنَانِیرَ فَأَعْطَاهُمُ اللَّهُ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 309 روایة:8@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود، تقیه نمودن كسى بدرجه تقیه اصحاب كهف نرسید، آنها در اعیاد (بت پرستها) حاضر مىشدند زنار مىبستند (با آنكه خداشناس و موحد بودند) از اینرو خدا پاداشتان را دو بار داد.
عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ وَاقِدٍ اللَّحَّامِ قَالَ اسْتَقْبَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فِى طَرِیقٍ فَأَعْرَضْتُ عَنْهُ بِوَجْهِى وَ مَضَیْتُ فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ بَعْدَ ذَلِكَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّى لَأَلْقَاكَ فَأَصْرِفُ وَجْهِى كَرَاهَةَ أَنْ أَشُقَّ عَلَیْكَ فَقَالَ لِى رَحِمَكَ اللَّهُ وَ لَكِنَّ رَجُلًا لَقِیَنِى أَمْسِ فِى مَوْضِعِ كَذَا وَ كَذَا فَقَالَ عَلَیْكَ السَّلَامُ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ مَا أَحْسَنَ وَ لَا أَجْمَلَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 310 روایة:9@*@
ترجمه :
حمادبن واقد گوید: در میان راهى از پیش رو بامام صادق (ع) برخوردم، و رو گردانیده و گذشتم، سپس خدمتش رسیدم و عرضكردم: قربانت، من شما را ملاقات میكنم و رو میگردانم، زیرا نمیخواهم شما را برنج اندازم، فرمود: خدایت رحمت كند، ولى دیروز در فلان جا مردى مرا دید و گفت علیك السلام یا اباعبدالله او كار خوب و شایستهاى نكرد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ قَالَ قِیلَ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ النَّاسَ یَرْوُونَ أَنَّ عَلِیّاً ع قَالَ عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّكُمْ سَتُدْعَوْنَ إِلَى سَبِّى فَسُبُّونِى ثُمَّ تُدْعَوْنَ إِلَى الْبَرَاءَةِ مِنِّى فَلَا تَبَرَّءُوا مِنِّى فَقَالَ مَا أَكْثَرَ مَا یَكْذِبُ النَّاسُ عَلَى عَلِیٍّ ع ثُمَّ قَالَ إِنَّمَا قَالَ إِنَّكُمْ سَتُدْعَوْنَ إِلَى سَبِّی فَسُبُّونِی ثُمَّ سَتُدْعَوْنَ إِلَى الْبَرَاءَةِ مِنِّى وَ إِنِّى لَعَلَى دِینِ مُحَمَّدٍ وَ لَمْ یَقُلْ لَا تَبَرَّءُوا مِنِّى فَقَالَ لَهُ السَّائِلُ أَ رَأَیْتَ إِنِ اخْتَارَ الْقَتْلَ دُونَ الْبَرَاءَةِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا ذَلِكَ عَلَیْهِ وَ مَا لَهُ إِلَّا مَا مَضَى عَلَیْهِ عَمَّارُ بْنُ یَاسِرٍ حَیْثُ أَكْرَهَهُ أَهْلُ مَكَّةَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمَانِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص عِنْدَهَا یَا عَمَّارُ إِنْ عَادُوا فَعُدْ فَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عُذْرَكَ وَ أَمَرَكَ أَنْ تَعُودَ إِنْ عَادُوا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 310 روایة:10@*@
ترجمه :
مسعدة بن صدقه گوید: به امام صادق (ع) عرض شد: مردم عقیده دارند كه على علیه السلام بر منبر كوفه فرموده است: اى مردم شما را بناسزا گفتن بمن میخوانند، مرا ناسزا گوئید، سپس به بیزارى از من میخوانند، از من بیزارى نجوئید، امام فرمود: مردم چه بسیار بر على علیه السلام دروغ میبندند، سپس فرمود: همانا على فرموده است: «شما را بنا سزا گفتن بمن میخوانند، مراناسزا گوئید، سپس به بیزارى از من میخوانند، و من بدین محمدم» و نفرمود. از من بیزارى نجوئید.
سائل عرض كرد: بمن بفرما اگر كشته شدن را اختیار كند و بیزارى نجوید چگونه است؟ فرمود بخدا این تكلیف را ندارد. تكلیف او همانست كه عمار بن یاسر كرد زمانى كه اهل مكه او را مجبور (به بیزارى از پیغمبر (ص)) كردند. ولى دلش بایمان مطمئن بود، سپس خداى عزوجل درباره او نازل فرمود: «جز كسیكه مجبور شود، ولى دلش بایمان مطمئن باشد 106 سوره 16» آنگاه پیغمبر (ص) باو فرمود: اى عمار! اگر دوباره مجبورت كردند تو هم چنان كن كه كردى (بزبان از دینت بیزارى بجو) كه خداى عزوجل عذرترا نازل فرموده و دستورت داده كه تكرار كنى اگر تكرار كردند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ هِشَامٍ الْكِنْدِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِیَّاكُمْ أَنْ تَعْمَلُوا عَمَلًا یُعَیِّرُونَّا بِهِ فَإِنَّ وَلَدَ السَّوْءِ یُعَیَّرُ وَالِدُهُ بِعَمَلِهِ كُونُوا لِمَنِ انْقَطَعْتُمْ إِلَیْهِ زَیْناً وَ لَا تَكُونُوا عَلَیْهِ شَیْناً صَلُّوا فِى عَشَائِرِهِمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ لَا یَسْبِقُونَكُمْ إِلَى شَیْءٍ مِنَ الْخَیْرِ فَأَنْتُمْ أَوْلَى بِهِ مِنْهُمْ وَ اللَّهِ مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْءٍ أَحَبَّ إِلَیْهِ مِنَ الْخَبْءِ قُلْتُ وَ مَا الْخَبْءُ قَالَ التَّقِیَّةُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 311 روایة:11@*@
ترجمه :
هشام كندى گوید: شنیدم امام صادق (ع) میفرمود: مبادا كارى كنید كه ما را بدان سرزنش كنند، همانا فرزند بد، پدرش را بكردار او سرزنش كنند، براى كسیكه باو دل دادهاید (امام خود) زینت باشید و عیب و ننگ مباشید، در میان عشایر آنها نماز بخوانید (بنماز جماعت عامه حاضر شوید) و از بیمارانشان عیادت كنید و برجنازه آنها حاضر شوید، مبادا آنها در هیچ خیرى از شماپیشى گیرند كه شما نسبت بخیر از آنها سزاوارترید، بخدا سوگند كه خدا بچیزیكه محبوبتر باشد نزد او از خبء عبادت نشده، عرض كردم خبء چیست؟ فرمود: تقیه.
عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْقِیَامِ لِلْوُلَاةِ فَقَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع التَّقِیَّةُ مِنْ دِینِى وَ دِینِ آبَائِى وَ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا تَقِیَّةَ لَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 311 روایة:12@*@
ترجمه :
معمر بن خلاد گوید: از حضرت ابوالحسن (امام هفتم یا هشتم علیهما السلام) درباره بپا خاستن براى والیان پرسیدم، فرمود: امام باقر علیه السلام فرموده است: تقیه از دین من و دین پدرانم میباشد، و كسیكه تقیه ندارد ایمان ندارد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ رِبْعِیٍّ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ التَّقِیَّةُ فِی كُلِّ ضَرُورَةٍ وَ صَاحِبُهَا أَعْلَمُ بِهَا حِینَ تَنْزِلُ بِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 311 روایة:13@*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام فرمود: تقیه هنگام هر بیچارگى است» و تقیه كننده خود داناتر بآنست زمانیكه برایش پیش میآید.
شرح : مرحوم مجلسى گوید: این روایت دلالت دارد بر وجوب تقیه در هر موردیكه انسان ناچار بآن میشود، مگر مواردیكه با دلیل دیگر خارج شده است (مانند خونریزى و مسح بر كفشى و شرب نبیذ بنا بقولى) و نیز دلالت دارد كه خود انسان مورد ناچارى را بهتر میفهمد چنانكهخدایتعالى فرماید: «انسان نسبت بخود بیناتر است» و خدا میداند كه او سهل انگارى میكند یا تقیه.
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَبِی ع یَقُولُ وَ أَیُّ شَیْءٍ أَقَرُّ لِعَیْنِی مِنَ التَّقِیَّةِ إِنَّ التَّقِیَّةَ جُنَّةُ الْمُؤْمِنِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 312 روایة:14@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: پدرم میفرمود: چه چیز بهتر از تقیه چشم مرا روشن میكند؟ تقیه سپر مؤمن است.
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا مُنِعَ مِیثَمٌ رَحِمَهُ اللَّهُ مِنَ التَّقِیَّةِ فَوَ اللَّهِ لَقَدْ عَلِمَ أَنَّ هَذِهِ الْآیَةَ نَزَلَتْ فِى عَمَّارٍ وَ أَصْحَابِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 312 روایة:15@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: چه مانع بود میثم - رحمة الله - را از تقیه، بخدا او میدانست كه این آیه درباره عمار و اصحابش نازل گشته: «جز كسیكه مجبور شود و دلش بایمان محكم باشد.».
شرح :عبید الله بن زیاد لعنه الله - میثم را دعوت كرد كه از على (ع) بیزارى جوید، میثم رحمة الله تقیه نكرد و بیزارى نجست، ابن زیاد او را بكشت و بدار آویخت. مجلس (ره) براى این روایت پنج احتمال ذكر نموده كه یكى از آنها اینستكه: چون خود امیرالمؤمنین (ع) میثم را مخیرفرموده بود كه در برابر ابن زیاد تقیه كند یا جانباى و شهادت را اختیار نماید، امام صادق (ع) میفرماید: میثم مانعى از تقیه نداشت، ولى خودش وظیفه مشكلتر رااختیار كرد و جانبازى نمود. (ولى از ذكر مرحومكلینى این روایت را در سیاق روایات جواز تقیه پیداست كه آن مرحوم این معنى را استفاده نكرده است مگر با تكلف بعیدى).
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ شُعَیْبٍ الْحَدَّادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّمَا جُعِلَتِ التَّقِیَّةُ لِیُحْقَنَ بِهَا الدَّمُ فَإِذَا بَلَغَ الدَّمَ فَلَیْسَ تَقِیَّةٌ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 312 روایة:16@*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: تقیه تنها براى جلوگیرى از خونریزى وضع شده، پس هرگاه بخونریزى رسد تقیه نباشد.
شرح : اگر ظالمى بشخصى دستور كشتن مؤمنى را دهد، در این مورد تقیه روا نیست و نباید او را بكشد، اگر چه بداند، ظالم او را خواهد كشت، مرحوم مجلسى گوید: ممكن است معنى خبر این باشد كه: دستور تقیه براى حفظ جانست، پس كسیكه بداند او را در هر صورت خواهندكشت، نباید تقیه كند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كُلَّمَا تَقَارَبَ هَذَا الْأَمْرُ كَانَ أَشَدَّ لِلتَّقِیَّةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 312 روایة:17@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هر چه این امر (ظهور امام قائم (ع)) نزدیكتر شود تقیه شدیدتر شود (زیرا بدعت و ستم توسعه یابد و اظهار حق خطرش بیشتر شود).
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ إِسْمَاعِیلَ الْجُعْفِیِّ وَ مُعَمَّرِ بْنِ یَحْیَى بْنِ سَامٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ زُرَارَةَ قَالُوا سَمِعْنَا أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ التَّقِیَّةُ فِى كُلِّ شَیْءٍ یُضْطَرُّ إِلَیْهِ ابْنُ آدَمَ فَقَدْ أَحَلَّهُ اللَّهُ لَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 313 روایة:18@*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام مىفرمود: در هر موردیكه آدمیزاد به تقیه ناچار شود: خدا آنرا برایش حلال ساخته است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ التَّقِیَّةُ تُرْسُ اللَّهِ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 313 روایة:19@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: تقیه سپریست خدائى میان او و مخلوقش.
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ حَمْزَةَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ أَبِى بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع خَالِطُوهُمْ بِالْبَرَّانِیَّةِ وَ خَالِفُوهُمْ بِالْجَوَّانِیَّةِ إِذَا كَانَتِ الْإِمْرَةُ صِبْیَانِیَّةً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 313 روایة:20@*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: هرگاه فرمانروائى كودكانه باشد (روى هوى و هوس باشد) با مردم در ظاهر آمیزش كنید و در باطن مخالف آنها باشید.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ زَكَرِیَّا الْمُؤْمِنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَسَدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى جَعْفَرٍ ع رَجُلَانِ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ أُخِذَا فَقِیلَ لَهُمَا ابْرَأَا مِنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ فَبَرِئَ وَاحِدٌ مِنْهُمَا وَ أَبَى الْآخَرُ فَخُلِّیَ سَبِیلُ الَّذِی بَرِئَ وَ قُتِلَ الْآخَرُ فَقَالَ أَمَّا الَّذِی بَرِئَ فَرَجُلٌ فَقِیهٌ فِی دِینِهِ وَ أَمَّا الَّذِى لَمْ یَبْرَأْ فَرَجُلٌ تَعَجَّلَ إِلَى الْجَنَّةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 313 روایة:21@*@
ترجمه :
عبدالله بن عطا گوید: بامام باقر (ع) عرض كردم: دو مرد از اهل كوفه را دستگیر كرده بآنها گفتند: از امیرالمؤمنین بیزارى جوئید، یكى از آنها بیزارى جست و دیگرى سرپیچى كرد، آنرا كه بیزارى جست رها كردند و دیگرى را كشتند، امام فرمود: آنكه بیزارى جسته مردیست دانشمند در دین خود و اما آنكه بیزارى نجست، مردیست كه بسوى بهشت شتافته است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ صَالِحٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع احْذَرُوا عَوَاقِبَ الْعَثَرَاتِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 313 روایة:22@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: از عاقبت لغزشها حذر كنید.
شرح : مقصود اینستكه مواظب گفتار و كردار خود باشید و مال و عاقبت را در نظر گیرید تا بچاه نیفتید و گرفتار نگردید و همین معنى تقیه است، زیرا تقیه از ماده وقى و بمعنى خود نگهداریست.
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى یَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ التَّقِیَّةُ تُرْسُ الْمُؤْمِنِ وَ التَّقِیَّةُ حِرْزُ الْمُؤْمِنِ وَ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا تَقِیَّةَ لَهُ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَقَعُ إِلَیْهِ الْحَدِیثُ مِنْ حَدِیثِنَا فَیَدِینُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ فَیَكُونُ لَهُ عِزّاً فِى الدُّنْیَا وَ نُوراً فِى الْآخِرَةِ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَقَعُ إِلَیْهِ الْحَدِیثُ مِنْ حَدِیثِنَا فَیُذِیعُهُ فَیَكُونُ لَهُ ذُلًّا فِى الدُّنْیَا وَ یَنْزِعُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ النُّورَ مِنْهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 314 روایة:23@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) مىفرمود: تقیه سپر مؤمن است، تقیه نگهدار مؤمن است، هر كه تقیه ندارد ایمان ندارد، همانا حدیثى از احادیث ما به بندهاى میرسد و او بین خود و خدا بآن معتقد میشود و خداى عزوجل را بآن دیندارى میكند، و موجب عزت دنیا و نور آخرت او میگردد، و بنده دیگر حدیثى از احادیث ما باو میرسد و او آنرا فاش میسازد، و موجب خوارى او در دنیا میگردد و خداى عزوجل هم آن نور را از او میگیرد.