زندگى انسان در این جهان همواره با اضطرابها و دلهره ها همراه است، حتى بعضى مكتب هاى «انسان شناسى» اضطراب و دلهره را مقوّم وجود و زندگى انسان و به عبارت دیگر، فصل ممیّز انسان مى‌دانند، مى‌گویند: انسان بودن انسان به این است كه اضطراب و دلهره داشته باشد. البته این نظر خیلى افراطى است، امّا بخشى از حقیقت را بیان مى‌كند. انسانها معمولاً در اثر عوامل گوناگون دچار نوعى اضطراب و دلهره هستند؛ همواره نگران آینده هستند. گو اینكه این حالت از جهاتى مفید است و مى‌تواند اثرات مثبتى داشته باشد، ولى اساساً حالت مطلوبى نیست؛ انسان فطرتاً طالب آرامش خاطر است. اگر كم و بیش، نگرانیهایى دارد، باید در سایه آرامش بالاترى محو شود؛ عمق دل انسان باید آرام و مطمئن باشد، نگرانیهاى جزیى باید همانند موجهاى سطحى باشند كه بر سطح دریا ظاهر مى‌شود، امّا عمق دریا آرام است. ژرفاى قلب انسان نیز باید آرام و با اطمینان باشد و نگرانیها همچون امواج سطحى و زودگذر باشند وگرنه زندگى بر انسان تیره و تار خواهد شد.
( صفحه 212)
چه عاملى مى‌تواند به انسان طمأنینه و آرامش خاطر بخشد؟ قرآن مى‌فرماید: تنها یاد خدا مى‌تواند دلهاى مضطرب و پریشان را آرام نماید؛
«اَلا بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنّ الْقُلوُبُ»(129) ؛
آگاه باشید! تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‌یابد.
كسانى كه واقعاً به یاد خدا هستند و این یاد در عمق جان آنها نفوذ و رسوخ كرده چنان آرام و مطمئن‌اند كه هیچ حادثه اى نمى‌تواند آنان را مضطرب و پریشان سازد. در زمان ما، امام خمینى از نمونه چنین كسان مى‌باشد. بزرگترین حوادث پیش مى‌آید ـ حوادثى كه كوهها را متزلزل مى‌كند ـ ولى این مرد الهى آرامش خود را از دست نمى‌دهد، گویى چیزى واقع نشده. این چه دلى است؟ از كجا مایه مى‌گیرد؟ شرق و غرب با او سر ستیز دارند، ولى او محكم و استوار هدف خود را دنبال مى‌كند. این آرامش و قدرت تنها در سایه توجّه به خدا پیدا مى‌شود. اگر ما بهره اى از این آرامش نداریم یا كم داریم، بدین جهت است كه یاد خدا در دل ما ضعیف است. هر چه یاد و توجّه به خدا قویتر باشد آرامش دل بیشتر است.
به عنوان تشبیه خیلى ناقص، كشتى یا قایقى را در ساحل دریا تصور كنید، اگر این كشتى یا قایق در ساحل به چیز ثابت و محكمى متصل نباشد، امواج دریا آن را حركت داده جابجا مى‌كند و اگر امواج شدید شود آن را متلاطم و سرانجام غرق مى‌كند، ولى اگر در ساحل به جاى محكمى بسته شده باشد هر چه امواج شدید باشد آنرا متزلزل نمى‌كند، ممكن است اندك تكانى بخورد، ولى غرق نمى‌شود.
( صفحه 213)
مؤمن نیز به قدرت لایزال الهى تكیه مى‌زند، لذا حوادث نمى‌تواند او را از پاى درآورد.
روایات مؤمن را به كوه تشبیه كرده‌اند و حتى قویتر از آن معرفى نموده‌اند؛ چرا كه بر اثر طوفان، ذراتى از كوه جدا مى‌شود ولى تندباد حوادث نمى‌تواند ذره اى از ایمان مؤمن كم كند.
«المؤمن كالجبل الراسخ لایحرّكه العواصف»؛(130)
مؤمن مانند كوه استوار است، بادهاى حوادث او را نمى‌لرزاند.
چرا؟ چون دلش با جایى ارتباط دارد كه لرزش و دگرگونى و نابودى در آن راه ندارد. بنابراین «یاد» خدا علاوه بر رستگارى ابدى، موجب آرامش خاطر در دنیا (نعمت ارزشمندى كه قابل توصیف نیست) نیز مى‌شود.