در آیات فوق خواندیم که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) یکی از افتخارات خود را این می شمرد که از متکلفان نیست .
در روایات اسلامی بحثهای فراوانی درباره نشانه های متکلفین و علائم آنها آمده است :
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 353@@@
در حدیثی که در ((جوامع الجامع )) از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده می خوانیم : للمتکلف ثلاث علامات : ینازع من فوقه، و یتعاطی ما لا ینال، و یقول ما لا یعلم !: ((متکلف سه نشانه دارد: پیوسته با کسانی که مافوق او هستند نزاع و پرخاشگری می کند، و به دنبال اموری است که به آن هرگز نمی رسد، و سخن از مطالبی می گوید که از آن آگاهی ندارد))! ** جوامع الجامع مطابق نقل تفسیر المیزان جلد 17 صفحه 243 . ***
همین مضمون به عبارت دیگری از امام صادق (علیه السلام ) در کلمات لقمان حکیم نیز آمده است .
در حدیث دیگری از وصایای پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) به علی (علیه السلام ) می خوانیم : للمتکلف ثلاث علامات : یتملق اذا حضر، و یغتاب اذا غاب، و یشمت بالمصیبة : ((متکلف )) سه نشانه دارد:
در حضور تملق می گوید .
در غیاب غیبت می کند .
و به هنگام مصیبت زبان به شماتت می گشاید! . ** نور الثقلین جلد 4 صفحه 473 . ***
باز در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام ) می خوانیم :
المتکلف مخطی ء و ان اصاب، و المتکلف لا یستجلب فی عاقبة امره الا الهوان، و فی الوقت الا التعب و العناء و الشقاء، و المتکلف ظاهره ریاء و باطنه نفاق، و هما جناحان بهما یطیر المتکلف، و لیس فی الجملة من اخلاق الصالحین، و لا من شعار المتقین المتکلف فی ای باب، کما قال الله تعالی لنبیه قال ما اسئلکم علیه من اجر و ما انا من المتکلفین :
((متکلف خطاکار است هر چند ظاهرا به حقیقت رسد .
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 354@@@
متکلف در عاقبت کار جز پستی و خواری نتیجه ای نخواهد گرفت، و امروز نیز جز رنج و زحمت و ناراحتی بهره ای ندارد .
متکلف ظاهرش ریا، و باطنش نفاق است، و پیوسته با این دو بال پرواز می کند!
خلاصه تکلف از اخلاق صالحین و شعار متقین نیست در هر چه بوده باشد همانگونه که خداوند به پیامبرش می فرماید: بگو من از شما پاداشی نمی طلبم و از متکلفان نیستم . ** همان مدرک . ***
از مجموع این روایات به خوبی استفاده می شود که متکلفان کسانی هستند که از جاده حق و عدالت و راستی و درستی قدم بیرون نهاده، واقعیتها را نادیده می گیرند، به پندارها روی می آورند، از اموری که آگاهی ندارند خبر می دهند، و در اموری که نمی دانند دخالت می کنند، ظاهر و باطنشان دوتاست، و حضور و غیابشان متضاد است، خود را به رنج و زحمت می افکنند، و نتیجه ای جز سرشکستگی و بدبختی به دست نمی آورند، و پرهیزگاران و صالحان از این صفت به کلی پاک و منزهند .
پروردگارا! به ما توفیقی عنایت فرما که تمام آثار تکلف و نفاق و تمرد و طغیان را از خود برانیم .
خداوندا! ما را در صف مخلصانی قرار ده که آنها را در کنف حمایت خودت حفظ می کنی و شیطان اغواگر از آنها ماءیوس است .
بارالها! به ما آن بیداری و هوشیاری را مرحمت کن که برای احیای محتوای این قرآن بزرگ به پاخیزیم، نیروهای مسلمانان را در سراسر جهان
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 355@@@
بسیج کنیم، یکدل و یک زبان در راه تو گام برداریم، و دشمنان حق و حقیقت را در هم بشکنیم آمین یا رب العالمین .
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 357@@@