یونس فرزند متی که لقب او ذوالنون (صاحب ماهی ) است و این لقب به خاطر آن است که سرگذشت او با داستان ماهی چنانکه گفتیم گره خورده شده است، از پیامبران معروفی است که ظاهرا بعد از موسی و هارون قدم به عرصه وجود گذاشت .
بعضی او را از اولاد هود و ماءموریت او را هدایت باقیمانده قوم ثمود دانسته اند .
سرزمین ظهور او منطقه ای از عراق بنام نینوا بود . ** نینوا نام چند نقطه است ، نخست شهری نزدیک موصل ( یا قصبه موصل ) و دیگر ناحیه ای در اطراف کوفه در سمت کربلا ، و شهری در آسیای صغیر ، پایتخت مملکت آشور واقع در کنار دجله ( دائرة المعارف دهخدا ) بعضی دیگر نوشته اند نینوا شهرهای کشور آشور است که در کرانه شرقی دجله روبروی موصل بنا شده بود( فرهنگ قصص قرآن) . ***
بعضی ظهور او را در حدود 825 سال قبل از میلاد حضرت مسیح (علیه السلام ) نوشته اند، و هم اکنون در نزدیکی کوفه در کنار شط قبر معروفی است بنام یونس .
در بعضی از کتب آمده او پیغمبری از بنی اسرائیل بود که بعد از سلیمان به سوی اهل نینوا مبعوث شد .
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 163@@@
در کتاب یوناه از کتب عهد عتیق (تورات ) بحثهای مشروحی درباره یونس تحت نام یوناه ابن متی آمده است .
طبق این نقل او ماءموریت داشت که به شهر بزرگ نینوا رود، و در برابر شرارت مردم قیام کند سپس حوادث دیگری ذکر می کند که شباهت زیادی دارد با آنچه در قرآن آمده است، با این تفاوت که طبق روایات اسلامی یونس به دعوت قوم خود برخاست و وظیفه خود را در این زمینه انجام داد، و بعد از آنکه قوم دعوت او را رد کردند به آنها نفرین کرد، و از میان آنها خارج شد و ماجرای کشتی و ماهی برای او پیش آمد، ولی تورات عبارت زننده ای دارد و تصریح می کند که او قبل از انجام ماءموریت می خواست استعفا کند! لذا برخاست و فرار کرد و ماجرای کشتی و ماهی پیش آمد .
و عجبتر اینکه تورات می گوید هنگامی که خداوند عذاب را از قوم او به خاطر توبه آنها برداشت یونس، بسیار ناراحت شد و خشمش افروخته شد! . ** تورات کتاب یوناه پیغمبر فصل اول و دوم وسوم و چهارم . ***
از فصول تورات استفاده می شود که یونس دو بار ماءموریت پیدا کرد، در ماءموریت اول خودداری نمود و به آن سرنوشت دردناک مبتلا شد، بار دوم به او ماءموریت داده شد که به همان شهر نینوا برود مردم نینوا بیدار شدند، به خدا ایمان آوردند، و به توبه از گناهان خود پرداختند، و مشمول عفو الهی شدند و این همان عفوی بود که یونس را خوش آمد نبود!
از مقایسه آنچه در قرآن و روایات اسلامی آمده با آنچه در تورات کنونی آمده است روشن می شود که تا چه حد تورات تحریف یافته مقام این پیامبر بزرگ را پائین آورده است، گاه نسبت عدم قبول ماءموریت رسالت را به او می دهد و گاه خشمناک شدن از شمول عفو و رحمت پروردگار نسبت به یک قوم توبه کار، و اینها است که نشان می دهد تورات کنونی به هیچ وجه کتاب قابل اعتمادی نیست . به هر حال او از پیامبران بزرگی است که قرآن از او به عظمت یاد کرده است .
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 164@@@