این دو آیه نیز گوشهای از سرگذشت پیامبر بزرگ ((یونس )) را بیان می کند، نخست می گوید: ((ذا النون )) را بیاد آر هنگامی که بر قوم بت پرست
@@تفسیر نمونه جلد 13 صفحه 485@@@
و نافرمان خویش غضب کرد و از میان آنها رفت )) (و ذا النون اذ ذهب مغاضبا).
((نون )) در لغت به معنی ماهی عظیم، یا به تعبیر دیگر نهنگ یا وال است بنابراین ذا النون یعنی صاحب نهنگ، و انتخاب این نام برای یونس به خاطر ماجرائی است که بعدا به خواست خدا به آن اشاره خواهیم کرد.
به هر حال ((او گمان می کرد که ما زندگی را بر او تنگ نخواهیم کرد)) (فظن ان لن نقدر علیه ).**(نقدر) از ماده (قدر) به معنی سخت گیری و تضییق است چرا که انسان به هنگام سختگیری کردن هر چیزی را به قدر محدود در نظر می گیرد نه گسترده و بی حساب***
او گمان میکرد تمام رسالت خویش را در میان قوم نافرمانش انجام داده است و حتی ترک اولائی در این زمینه نکرده، و اکنون که آنها را به حال خود رها کرده و بیرون می رود چیزی بر او نیست، در حالی که اولی این بود که بیش از این در میان آنها بماند و صبر و استقامت بخرج دهد و دندان بر جگر بفشارد شاید بیدار شوند و به سوی خدا آیند.
سرانجام به خاطر همین ترک اولی او را در فشار قرار دادیم، نهنگ عظیمی او را بلعید ((و او در آن ظلمتهای متراکم صدا زد خداوندا جز تو معبودی نیست )) (فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت ).
((خداوندا پاک و منزهی، من از ستمکاران بودم !)) (سبحانک انی کنت من الظالمین ).
هم بر خویش ستم کردم و هم بر قوم خودم، می بایست بیش از این ناملائمات و شدائد و سختیها را پذیرا می شدم، تن به همه شکنجه ها می دادم شاید آنها به راه آیند.
@@تفسیر نمونه جلد 13 صفحه 486@@@
((سرانجام ما دعای او را اجابت کردیم و از غم و اندوه رهائیش بخشیدیم )) (فاستجبنا له و نجیناه من الغم ).
آری ((این گونه ما مؤمنان را نجات می بخشیم )) (و کذلک ننجی المؤمنین ).
این یک برنامه اختصاصی برای یونس نبود بلکه هر کس از مؤمنان از تقصیر خویش، عذر به درگاه خدا آورد، و از ذات پاکش مدد و رحمت طلبد ما دعایش را مستجاب و اندوهش را برطرف خواهیم کرد.
نکته ها: