در دو آیه از قرآن مجید اشاره به ((حزب الله)) شده (آیه مورد بحث و آیه 56 سوره مائده) و در یک آیه اشاره به ((حزب شیطان))، در هر دو مورد که از حزب خدا سخن می گوید روی مساءله ((حب فی الله و بغض فی الله)) و ولایت اولیای حق تکیه کرده است، در آیه سوره مائده بعد از بیان مساءله ((ولایت)) و حکم به وجوب اطاعت خدا و اطاعت رسول و آنکس که در حال نماز زکات پرداخته (امیر مؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: و من یتول الله و رسوله و الذین آمنوا فان حزب الله هم الغالبون.
در آیات مورد بحث نیز روی قطع رابطه دوستی از دشمنان خدا تکیه می کند، بنابراین خط حزب الله همان خط ولایت و بریدن از غیر خدا و پیامبر و اوصیای او است.
در مقابل به هنگام توصیف ((حزب شیطان)) که در آیات قبل در همین سوره به آن اشاره شده، بارزترین نشانه های آنها را همان نفاق و دشمنی با حق و فراموشی یاد خدا و دروغ و نیرنگ می شمرد.
قابل توجه این است که در یک مورد می گوید: ((فان حزب الله هم الغالبون)) و در مورد دیگر می فرماید: ((الا ان حزب الله هم المفلحون)) و با توجه به اینکه ((فلاح)) نیز همراه با پیروزی و غلبه بر دشمن است هر دو آیه به یک معنی باز می گردد، با این قید که ((فلاح و رستگاری)) مفهومی عمیقتر از مفهوم ((غلبه و پیروزی)) دارد، چرا که وصول به هدف را نیز مشخص می کند.
و بر عکس حزب شیطان را به زیانکاری و شکست و ناکامی در برنامه ها
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 473@@@
و بازماندن از مقصد توصیف می نماید.
مساءله ولایت به معنی خاص، و حب فی الله و بغض فی الله به معنی عام، مساءله ای است که در روایات اسلامی روی آن تاءکید فراوان شده است، تا آنجا که سلمان فارسی به امیر مؤمنان علی (علیه السلام) عرض می کند: هر زمان خدمت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله) رسیدم دست بر شانه من زد و اشاره به تو کرد و فرمود: ((ای سلمان این مرد و حزبش پیروزند))! (یا ابالحسن ما اطلعت علی رسول الله الا ضرب بین کتفی و قال یا سلمان هذا و حزبه هم المفلحون).**این حدیث را تفسیر برهان از کتب اهل سنت نقل کرده است (برهان جلد 4 صفحه 312).***
و در مورد دوم یعنی ولایت عامه در حدیثی از پیغمبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله) می خوانیم: ود المؤمن للمؤمن فی الله من اعظم شعب الایمان: ((دوستی مؤمن نسبت به مؤمن برای خدا از مهمترین شعبه های ایمان است)).**اصول کافی جلد 2 باب حب فی الله حدیث 3.***
و در حدیث دیگری آمده است که ((خداوند به موسی وحی فرستاد آیا هرگز عملی برای من انجام داده ای؟ عرض کرد: آری برای تو نماز خوانده ام، روزه گرفته ام، انفاق کرده ام، و به یاد تو بوده ام، فرمود: اما نماز برای تو نشانه حق است، و روزه سپر آتش، و انفاق سایه ای در محشر، و ذکر نور است، کدام عمل را برای من بجا آورده ای ای موسی؟! عرض کرد: خداوندا خودت مرا در این مورد راهنمائی فرما، فرمود: هل والیت لی ولیا؟ و هل عادیت لی عدوا قط؟ فعلم موسی ان افضل الاعمال الحب فی الله و البغض فی الله! ((آیا هرگز به خاطر من کسی را دوست داشته ای؟ و به خاطر من کسی را دشمن داشته ای؟ اینجا بود که موسی دانست برترین اعمال حب فی الله و بغض فی الله است)) (دوستی برای خدا و دشمنی برای خدا).**سفینة البحار جلد 1 صفحه 201.***
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 474@@@
و در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم که فرمود: لا یمحض رجل الایمان بالله حتی یکون الله احب الیه من نفسه و ابیه و امه و ولده و اهله و ماله و من الناس کلهم: ((هیچکس ایمانش به خدا خالص نمی شود مگر آن زمانی که خداوند در نظرش محبوبتر از جانش و پدر و مادر و فرزند و خانواده و مالش و همه مردم باشد)).**همان***
روایات در این رابطه، هم در جانب مثبت (دوستی دوستان خدا) و هم در طرف منفی (دشمنی با دوستان خدا) بسیار است که ذکر همه آنها به طول می انجامد، بهتر است این سخن را با حدیث پرمعنای دیگری از امام باقر (علیه السلام) پایان دهیم، فرمود: اذا اردت ان تعلم ان فیک خیرا، فانظر الی قلبک فان کان یحب اهل طاعة الله عزوجل و یبغض اهل معصیته ففیک خیر، و الله یحبک، و اذا کان یبغض اهل طاعة الله، و یحب اهل معصیته، لیس فیک خیر، و الله یبغضک، و المرء مع من احب: ((اگر بخواهی بدانی آدم خوبی هستی نگاهی به قلبت کن، اگر اهل طاعت خدا را دوست داری، و اهل معصیتش را دشمن، بدان آدم خوبی هستی، و خدا تو را دوست دارد، و اگر اهل طاعتش را دشمن داری و اهل معصیتش را دوست، چیزی در تو نیست، و خدا تو را دشمن دارد، و انسان همیشه با کسی است که او را دوست دارد))!.**همان مدرک.***
2 - پاداش ((حب فی الله)) و ((بغض فی الله))
چنانکه در آیات فوق دیدیم خداوند برای کسانی که عشق او را بر همه چیز مقدم شمرند و هر علاقه ای را تحت الشعاع علاقه به او قرار دهند، دوستان او را
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 475@@@
دوست دارند و دشمنان او را دشمن، پنج پاداش بزرگ مقرر داشته که سه پاداشش را در همین جهان به آنها می دهد و دو پاداش را در قیامت.
نخستین موهبت در این جهان، استقرار و ثبات ایمان آنها است. چنان نقش ایمان را بر قلوبشان می زند که دست حوادث و طوفانهای زندگی نتواند آنرا محو سازد، و از این گذشته با روح تازه ای آنها را تاءیید و تقویت می کند، و در مرحله سوم آنها را در حزب خویش جای می دهد و بر دشمنان پیروز می سازد.
در آخرت نیز بهشت جاویدان با تمام نعمتهایش در اختیار آنها قرار می دهد، و علاوه بر آن، خشنودی مطلق خویش را از آنان اعلام می دارد.
در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: ما من مؤمن الا و لقلبه اذنان فی جوفه: اذن ینفث فیها الوسواس الخناس! و اذن ینفث فیها الملک! فیؤ ید الله المؤمن بالملک، فذلک قوله و ایدهم بروح منه: ((هر مؤمنی قلبش دو گوش دارد، گوشی که در آن ((وسواس خناس)) می دمد، و گوشی که فرشته در آن می دمد، خداوند مؤمن را به وسیله فرشته تقویت می کند، و این همان است که می فرماید: ((و ایدهم بروح منه)).**(کافی) (مطابق نقل تفسیر المیزان جلد 19 صفحه 288).***
و در حدیث دیگری از امام باقر (علیه السلام) در تفسیر کلام پیامبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله) که می فرماید: اذا زنی الرجل فارقه روح الایمان (هنگامی که انسان زنا کند روح ایمان در آن حال از او جدا می شود) آمده است: این روح ایمان همان است که خداوند در قرآن فرموده: و ایدهم بروح منه.**همان مدرک.***
از احادیث فوق، گستردگی معنی ((روح ایمان)) و شمول آن نسبت به فرشته و مرتبه عالی روح انسانی روشن می شود، در ضمن این حقیقت را نیز نشان
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 476@@@
می دهد که با وجود این مرحله از روح ایمان انسان آلوده گناهانی همچون زنا و شرب خمر و امثال آن نمی شود.
خداوندا! اگر این روح ایمان را به ما عنایت کنی بزرگترین لطف را در حق این بندگان ضعیفت فرموده ای و دیگر غمی ندارند.
پروردگارا! ما را به دوستی دوستانت و دشمنی دشمنانت موفق دار، و از دوستی با دشمنانت و دشمنی با دوستانت بر کنار فرما!
بارالها! تو وعده پیروزی به مؤمنان راستین داده ای و آنها را حزب الله شمرده ای، اجازه ورود در این حزب را به ما مرحمت فرما و پیروزیت را شامل حال ما گردان (آمین رب العالمین).
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 477@@@