با توجه به اینکه این سوره از سوره هائی است که در مدینه نازل شده و حتی ادعای اجماع بر ((مدنی)) بودن آن کرده اند طبعا خصائص سوره های مدنی را دارا است و علاوه بر تحکیم پایه های عقیدتی به دستورهای عملی متعددی مخصوصا در زمینه های اجتماعی و حکومتی می پردازد که نمونه های آنرا در آیات 10 و 11 و 25 به خواست خدا خواهیم دید.
محتوای این سوره را به هفت بخش می توان تقسیم کرد:
1 - آیات نخستین سوره بحث جامع و جالبی پیرامون توحید و صفات خدا دارد و در حدود بیست صفت از صفات الهی در آن منعکس است که درک آنها انسان را در سطح بالای معرفت الهی قرار می دهد.
2 - بخش دیگری از عظمت قرآن این نور الهی که در ظلمات شرک تابید سخن می گوید.
3 - در بخش سوم از وضع مؤمنان و منافقان در قیامت که گروه اول در پرتو نور ایمان راه خود را به سوی بهشت می گشایند، و گروه دوم در ظلمات شرک و کفر می مانند، بحث می کند.
و به این ترتیب اصول سه گانه اسلام یعنی توحید و نبوت و معاد در این سوره به خوبی منعکس است.
4 - در بخش دیگری دعوت به ایمان و خروج از شرک، و سرنوشت جمعی از اقوام کافر پیشین منعکس شده است.
5 - بخش مهمی از این سوره پیرامون انفاق در راه خدا و مخصوصا برای
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 292@@@
تقویت پایه های جهاد فی سبیل الله، و بی ارزش بودن اموال دنیا می باشد.
6 - در بخشی کوتاه، اما گویا و مستدل، سخن از عدالت اجتماعی به میان آمده که یکی از اهداف مهم انبیا است.
7 - و بالاخره در بخش دیگری مساءله رهبانیت و انزوای اجتماعی مورد مذمت قرار گرفته، و جدائی خط اسلام از آن مشخص شده است.
البته در لابلای این بحثها نکات دیگری به تناسب آمده، و در نهایت مجموعه ای بیدارگر و هدایت آفرین را تشکیل داده است.
ضمنا نامگذاری این سوره به ((حدید)) به خاطر تعبیری است که در آیه 25 سوره آمده است.