این سوره که بخاطر آیه دوم آن که نام پیامبر اسلام در آن ذکر شده سوره محمد (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نام دارد نام دیگرش سوره ((قتال )) (سوره جنگ ) است، و در واقع مساءله جهاد و جنگ با دشمنان اسلام مهمترین موضوعی است که بر این سوره سایه افکنده، در حالی که قسمت مهم دیگری از آیات این سوره به مقایسه حال مؤمنان و کفار و ویژگیها و صفات آنها، و همچنین سرنوشتشان در آخرت می پردازد.
به طور کلی محتوای سوره را می توان در چند بخش خلاصه کرد:
1 - مساءله ایمان و کفر و مقایسه حال مؤمنان و کافران در این جهان و جهان دیگر.
2 - بحثهای گویا و صریحی پیرامون مساءله جهاد و پیکار با دشمنان، و دستور درباره اسیران جنگی .
3 - قسمت قابل ملاحظه دیگری شرح حال منافقان است که به هنگام نزول این آیات در مدینه فعالیتهای تخریبی زیادی داشتند.
4 - بخش دیگر از مساءله ((سیر در زمین )) و بررسی سرنوشت اقوام پیشین به عنوان یک درس عبرت سخن می گوید.
5 - در قسمتی از آیات سوره مساءله آزمایش الهی به تناسب مساءله جنگ مطرح است .
6 - در قسمتی دیگر از مساءله انفاق که آن نیز نوعی جهاد است و در نقطه مقابل آن مساءله بخل سخن به میان آمده .
7 - در بعضی از آیات سوره به همین مناسبت مساءله صلح با کفار (صلحی که مایه شکست و ذلت باشد) مطرح و از آن نهی شده است .
رویهمرفته با توجه به اینکه این سوره در مدینه به هنگام درگیری شدید مسلمانان با دشمنان اسلام نازل شده، و به گفته جمعی از مفسران در بحبوحه جنگ
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 389@@@
احد یا کمی بعد از آن بوده است، مساءله اصلی در آن مساءله جنگ است و بقیه مسائل بر محور آن دور می زد، جنگی سرنوشت ساز و مشخص کننده صفوف مؤمنان از کافران و منافقان، جنگی که پایه های اسلام را تقویت می کرد، و دشمنانی را که قصد نابودی اسلام و مسلمین داشتند بر سر جای خود می نشاند.