از نکات جالبی که در آیات قرآن به چشم می خورد این است که دعاهائی به مؤمنان تعلیم داده که به هنگام بهره گیری از مواهب الهی بخوانند، دعاهائی که با محتوای سازنده اش روح و جان انسان را می سازد و آثار غرور و غفلت را می زداید.
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 23@@@
به نوح دستور می دهد: فاذا استویت انت و من معک علی الفلک فقل الحمد لله الذی نجانا من القوم الظالمین : ((هنگامی که تو و کسانی که با تو هستند بر کشتی سوار شدید بگو: ستایش خدائی را که ما را از قوم ستمگر نجات بخشید)) (مؤمنون - 28).
و نیز به او دستور می دهد که برای تقاضای نزول در منزلگاه پر برکت بگوید: رب انزلنی منزلا مبارکا و انت خیر المنزلین : ((پروردگارا! مرا در منزلگاهی پر برکت فرود آر، و تو بهترین فرود آورندگانی )) (مؤمنون - 29).
و در آیات مورد بحث نیز خواندیم که دستور شکر نعمتهای پروردگار و تسبیح او را به هنگام قرار گرفتن بر مرکبها می دهد.
و هر گاه این خلق و خوی انسان گردد که به هنگام بهره گیری از هر نعمتی بیاد منعم حقیقی و مبداء آن نعمت باشد، نه در ظلمت غفلت فرو می رود و نه در پرتگاه غرور می افتد، بلکه مواهب مادی برای او پلی می شوند به سوی خدا!.
در حالات پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) آمده است که هر گاه پای خود را در رکاب می گذارد می فرمود: ((بسم الله ))، و هنگامی که بر مرکب استقرار می یافت می فرمود: الحمد لله علی کل حال، سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنین و انا الی ربنا لمنقلبون .**(تفسیر فخر رازی) جلد 27 صفحه 199***
در روایت دیگری از امام مجتبی حسن بن علی (علیه االسلام ) آمده است که مردی در حضور آن حضرت به هنگام سوار شدن بر مرکب گفت : سبحان الذی سخر لنا هذا، امام فرمود: اینچنین به تو دستور داده نشده است، دستور این است که بگوئی الحمد لله الذی هدانا للاسلام، الحمد لله الذی من علینا بمحمد (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) و الحمد لله الذی جعلنا من خیر امة اخرجت للناس، ثم تقول : سبحان الذی سخر لنا هذا.**همان***
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 24@@@
اشاره به اینکه در آیه تنها دستور به گفتن سبحان الذی سخر لنا هذا داده نشده بلکه قبلا دستور تذکر و یادآوری نعمتهای بزرگتر خداوند داده شده : نعمت هدایت به سوی اسلام، نعمت نبوت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )، نعمت قرار گرفتن در زمره بهترین امتها، سپس تسبیح خداوند بر تسخیر این مرکب !
قابل توجه اینکه از پاره ای از روایات استفاده می شود که هر کس این جمله را (سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنین و انا الی ربنا لمنقلبون ) به هنگام سوار شدن بر مرکب بگوید به فرمان خدا آسیبی به او نخواهد رسید!.
این مطلب در حدیثی در کتاب کافی از ائمه اهل بیت (علیه السلام ) نقل شده است .**نورالثقلین جلد 4 صفحه 593***
چقدر تفاوت است میان این تعلیمات سازنده اسلام با آنچه از گروهی هوسران و مغرور دیده می شود که مرکبهای خود را وسیله خودنمائی و فخرفروشی و گاه وسیله ای برای انواع گناهان قرار می دهند، چنانکه ((زمخشری )) در کشاف از بعضی از سلاطین نقل می کند که او سوار بر مرکب مخصوصش شده بود، و از شهری به شهر دیگر می رفت، و یکماه در میان آن دو فاصله بود، آنقدر شراب می خورد که هرگز پیمودن راه را متوجه نشد، تنها هنگامی از مستی به هوش آمد که به مقصد رسیده بود!
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 25@@@