نماز، رو به کعبه مقدس برگزار میشود. جهتی که به آن رو میکنیم و به نیایش خداوند میپردازیم، «قبله» نام دارد. گرچه به هر سو که بایستیم، رو به خداست. ولی توجه به یک کانون مقدس مانند کعبه، الهام بخش توحید و یادآور خط توحیدی ابراهیم علیه السلام است.
به علاوه، وقتی دستور این است که نماز به طرف کعبه باشد، انجام آن لازم است، وگرنه عبادت ما، فاقد روح تعبّد و تسلیم است.
در آغاز اسلام، سالها قبله مسلمانان، «بیتالمقدس» بود. رسولخدا صلی الله علیه و آله نمیخواست کعبه را که به صورت بتخانه درآمده بود، قبله عبادت قرار دهد. ولی پس از هجرت، شرایطی پیش آمد که قبله مسلمانان از بیتالمقدس به مسجدالحرام تغییر یافت. یکی از علل آن، زخم زبان هایی بود که یهودیان به مسلمین میزدند و میگفتند: شما خودتان قبله ندارید و بسوی قبله ما نماز میخوانید. رسولخدا صلی الله علیه و آله از این وضع، آشفته بود و انتظار گشایشی را از سوی خدا میکشید، که آیات قرآن نازل شد و دستور آمد که هر کجا هستید، رو به مسجدالحرام بایستید و نماز بخوانید.**آیات تحویل قبله در سوره بقره از آیه 142 تا 149 مفصل آمده است. به تفسیر این آیات رجوع کنید.*** آیات تغییر قبله، در طول تاریخ به مسلمانان این درس را میدهد که مستقل و آزاد باشند و زیر بار منّت دیگران، حتّی در مسائل عبادی هم نروند و شرافتمندانه زندگی کنند.
دلیل دیگرش آن بود که یهودیان به مسلمانان نگویند که شما خود قبله ندارید و بسوی قبله ما نماز میخوانید. این نکته، استقلال فرهنگی و شخصیت مستقل مسلمین را الهام میبخشد.
مسلمانان، باید در عبادت، رو به کعبه کنند، حتی در کارهایی همچون خواب و خوراک خوبست به سمت قبله باشند. ذبح حیوانات باید رو به قبله باشد، وگرنه گوشت آنها حرام میشود. این جهتگیری در همه امور به سوی کعبه توحید، درس ایمان و یاد خدا به مسلمانان میدهد تا همواره توجّه به خانه محبوب و معبود داشته باشند و از غفلت به درآیند.
بعلاوه، این سمتگیری به سوی کعبه، نظم ووحدتی شگفت وزیبا میآفریند وهمه مسلمانان، در هرجای دنیا که باشند، وقت نماز به سوی آن کانون خدایی رومیکنند. اگر کسی از فراز آسمانها به صفوف نمازگزاران کره زمین بنگرد، دایرههای متعددی را میبیند که مرکزیت همه آنها کعبه است و توحید، نقطه تمرکز فکر و دل و جان و صفوف مسلمین است.
از رهگذر توجّه به قبله، علم هیئت و جغرافیا و جهتشناسی نیز در میان مسلمانان رشد کرد.
آری... کعبه، یادگار مبارزات توحیدی ابراهیم و اسماعیل و محمد علیهم السلام است. حضرت مهدی علیه السلام نیز در قیام جهانی خویش، به کعبه تکیه میکند و به اصلاح جهان میپردازد. این کعبه است که در نماز و نیایش، قبله یک مسلمان قرار میگیرد...