همه عبادتها باید به قصد قربت انجام گیرد و اگر گوشهای از آن برای غیر خدا باشد. باطل است. مثلاً اگر در نماز، یکی از واجبات، برای غیر خدا باشد، نماز باطل است.
اگر یکی از مستحبات هم ریائی انجام گیرد، یا زمان عبادت (اوّل وقت خواندن) و مکان آن (در صف اوّل یا در مسجد خواندن) برای غیر خدا باشد، نماز باطل است. حتی اگر در زمستان، کنار بخاری بایستد که هم گرم شود و هم نماز بخواند، باز عبادتش باطل است.
خداوند، عملی را میپذیرد که از جهت شرایط زمانی و مکانی و کیفیّت و خصوصیاتش، همه خالص باشد و برای او شریکی قرار داده نشود: «وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدَا»**کهف، آیه 110.***
در حدیث است: اگر رزمندهای در جبهه، بخاطر تعقیب یا بدست آوردن غنائم جنگی یا اظهار قدرت و شجاعت و امثال اینها بجنگد، ارزش ندارد.**محجةالبیضاء، ج 6، ص 171.***
داشتن اخلاص و دوری از ریا، به قدری حسّاس و مشکل است که در حدیث از امام عسکری علیه السلام میخوانیم:
ورود شرک در کارهای انسان از حرکت مورچه در شب تاریک، روی سنگ سیاه سخت، بی نمودتر است.**تحف العقول، ص 487.***
حضرت علی علیه السلام درباره اخلاص، سخنان بسیاری دارد که به چند نمونه اکتفا میشود:**این احادیث، از فهرست غررالحکم، واژه اخلاص است.***
«اَلاْخْلاصُ غایَةٌ» نیّت خالص، نهایت مطلوب و هدف نهایی است.
«اَلاْخْلاصُ فَوزٌ» اخلاص، رستگاری است.
«اَلاِیمانُ اِخْلاصُ الْعَمَلِ» ایمان، خالص ساختن کار است.
«اَلاْخْلاصُ اَعْلیَ الایمانِ» اخلاص، بلندترین جایگاه ایمان است.
«اَلعملُ کُلُّهُ هِباءُ اِلاّ ما اُخْلِصَ فیه»
همه تلاشها بر باد است مگر آنکه دارای اخلاص باشد.
«ثَمَرةُ الْعِلْمِ اِخْلاصُ الْعَمَل»
نتیجه علم به عظمت خدا آن است که انسان برای غیر او کار نکند.
«بِالاِخْلاصِ تُرفَعُ الاعْمال»
قبولیِ و بالا رفتن اعمال، به اخلاص بستگی دارد.
«لَوْ خَلَصَتِ النَّیاتُ لَزَکَّتِ الاعْمال»
اگر نیّتها خالص باشد، اعمال به رشد و بالندگی میرسد.
«مَنْ اَخْلَصَ بَلَغَ الآمال»
هر که فقط برای خدا کار کند، به خواستهها میرسد.
و... احادیث بسیار دیگر، که همه نشان دهنده جایگاه والای اخلاص و نیّت خالص در ارزشگذاری اعمال و بهرهدهی کارها در دنیا و آخرت است.