باسمه تعالی
توجه به فرهنگ مدرنیته و بررسی خاستگاه آن برای كسانی كه سعی دارند در راستای اصلاح خود و احیاء فرهنگ دینی در جامعه گامی بر دارند از جهات مختلف ضروری به نظر میرسد.
1- هرگز نمیتوان بر شالودة عهد غربی، خانة دین را بنا كرد، زیرا در یك زمان رویآوردن به دو مقصد و با دو عهدِ متفاوت امكان ندارد. و لذا برای بازسازی امت اسلامی باید مدرنیته شناخته شود تا این بازسازی، برگشت به اسلام باشد و نه برگشت به فرهنگ غرب ولی با لعاب اسلام، و این مسلم است كه اگر خاستگاه فلسفی، اجتماعیِ فرهنگ مدرنیته بهخوبی شناخته نشود، انرژی خیزش عظیم اسلامی پس از مدتی هدر میرود و باز جهان اسلام خود را در تارهای عنكبوتی فرهنگ مدرنیته اسیر مییابد.(1)
2- ابتدا باید فرهنگ مدرنیته با عهد غیر قدسی آن، به روشی عالمانه و دقیق بررسی شود تا بتوان انفكاكی راكه بین فرهنگ مدرنیته با فرهنگ دینی هست به شكل محققانه نشان داد، زیرا روح فرهنگ مدرنیته هر جریان دینی را كهنه و مربوط به گذشته میداند و مسلم در صورت داشتن عهد قلبی با فرهنگ مدرنیته، هرگز نمیتوان زندگی دینی و تمدن اسلامی را سازماندهی نمود، چون مدرنیته هر فكر و فرهنگی را كه نتوانست به رنگ خود در آورد و در خود هضم كند، مطلقاً نفی میكند و اصلاً به عنوان یك فكر و فرهنگ به حساب نمیآورد.
3- در ادامة مباحث؛ روشن خواهد شد كه نقد مدرنیته به این معنی نیست كه از فردا باید همة لوازم و تكنیك مربوط به آن فرهنگ را كنار گذاشت و خود را بدون هیچ ابزاری در همة صحنههای فعالیت صنعتی و اجتماعی متوقف نمود، بلكه در نقد فرهنگ مدرنیته دقت بر سر انتخابی است كه باید برای فرهنگ و تمدن آیندة جهان اسلام انجام دهیم تا سرنوشتی چون سرنوشت غربِ امروز به سراغمان نیاید، غربی كه با گذر از آخرین مرحلة حیاتش، در حال تجربة پایان تاریخ سراسر الحادی خود است، به طوری كه دیگر حتی مجالی برای پوشاندن خود در زیر لعاب واژههای آزادی و رفاه و تكنولوژی پیشرفته ندارد.
4- مسلّم شرط ظهور وجود مقدس حضرت مهدی(عج) ایجاد آمادگیِ لازم فرهنگی و اعتقادی در فرد و جامعه است؛ حال اگر از یك طرف حجابِ ظهور آن حضرت درست شناخته شود و از طرف دیگر جایگاه تمدن اسلامی به معنی واقعی آن كه عبارت است از حاكمیت امامی معصوم در مناسبات انسانی جامعه، درست تبیین گردد، قدمی بلند در نزدیكی به جامعة انسانی و بلوغ تاریخی خود برداشتهایم و مباحث بررسی فرهنگ مدرنیته قدمی است در راستای شناخت درست حجاب نور آخرالزمان.
5- برای برونرفت از وضع موجود؛ سه نكته باید مورد توجه قرار گیرد:
الف- توجه به وضع موجود و بررسی مبانی فكری و فرهنگی مدرنیته
ب- ترسیم وضع مطلوب و ظهور نظام مهدوی
ج- توجه به شرایط سیر از وضع موجود به وضع مطلوب كه انقلاب اسلامی متكفّل آن است.
در این كتاب صِرفاً به بررسی مدرنیته و فرهنگ موجود میپردازیم و آن دو قسمت دیگر را باید در كتابها و نوشتارهای مربوطه پیگیری نمایید. ولی عنایت داشته باشید اگر از نكات فوق غفلت شود، نهتنها بازخیزی اسلامیِ در حال ظهور به ثمر نمیرسد بلكه نسبت به آیندة اسلام گرفتار یأس خواهیم شد.
6- به استحضار خوانندگان عزیز میرسانم كه بنده به عنوان یك معلم، مباحث مطرح در این كتاب را جهت تدریس تنظیم كردهام و به این معنی نیست كه خودم را صاحب مطالب آن بدانم، بلكه امید دارم توانسته باشم مبانی نقد مدرنیته را به نحوی كه خوانندگان عزیز بتوانند به صورتی اساسی آن را بشناسند در اختیارشان قرار دهم.
طاهرزاده