تربیت
Tarbiat.Org

فرهنگ مدرنیته و توهّم
اصغر طاهرزاده

مقدمه

باسمه تعالی
بحث از مدرنیته آنچنان گسترده است كه اگر یك دانشجو و یا طلبه تصمیم بگیرد در بارة آن مطالعه نماید، در مرحلة اول دچار حیرت و سرگردانی می‌شود، به‌خصوص كه در نقد مدرنیته اهداف متفاوتی از طریق منتقدین پیگیری می‌شود و لذا همواره این ضرورت احساس می‌شد كه كتابی در نقد مدرنیته به‌صورت آموزشی و با نظم موضوعات و با رویكرد به تمدن اسلامی تدوین شود تا به عنوان مبنای اولیة تفكر، زبان نقد مدرنیته را ساماندهی كند و بتوان با مطالعة آن به یك جمع‌بندی نسبت به جایگاه فلسفی و تاریخی مدرنیته رسید.
مواردی كه می‌توان از امتیازات این كتاب دانست عبارت است از:
1- منظم‌بودن مباحث در یازده فصل به صورتی جداگانه، به طوری كه هر فصل؛ مقدمه‌ای برای فصل بعدی است.
2- روشن‌كردن جایگاه مطالب در جهان‌بینی اسلامی و قرآنی كه این روش موجب اطمینان و دلگرمی بیشتری برای خواننده می‌گردد.
3- در این كتاب صِرفاً به ضعف مدرنیته بسنده نشده، بلكه اولاً؛ پیشنهادهای جایگزین مورد بحث قرار گرفته و ثانیاً؛ راه عبور از مدرنیته و رسیدن به تمدن اسلامی بررسی شده است.
4- كتاب؛ معنی «به‌حضورآوردن باطن طبیعت» را با مثال‌های مختلف به نحو قابل درك تبیین كرده است تا خوانندة محترم از این نكتة بسیار مهم حتی‌الامكان تصور قابل قبولی به‌دست آورد و آن را زمینة تفكرات بعدی خود قرار دهد.
5- چنان‌چه ملاحظه می‌فرمایید؛ مباحثْ به صورت اجمال مطرح شده است تا إن‌شاءالله زمینة تجزیه و تحلیل آن به صورت تفصیل فراهم شود و با عبور از مدرنیته، رجوع به حقیقت دیانت عملی گردد و تمنیّات بشر از تمنیّات بشر مدرن، به تمنیّات عالَم دینی و معنوی تبدیل شود، چرا كه تا بشر از جنبة تئوری و نظری از عالَم مدرنیته عبور نكند، هرگز به تفكر دینی به عنوان تفكر جایگزینِ تفكر مدرنیته نمی‌تواند دست یابد و هدف اصلی كتاب، عبور فكری و نظری از مدرنیته به سوی تفكر معنویِ حضوری است، به امید آن‌كه جامعة مؤمنین منتظر تمدن اسلامی شوند.
6- در جواب‌دادن به سؤالاتِ آخر كتاب حوصلة كافی صرف شده است، به این امید كه حتی‌الامكان موضوع برای سؤال‌كننده روشن شود، زیرا پس از نقد مدرنیته عموماً عاملی كه مانع می‌شود تا شخص به یك جمع‌بندیِ قانع‌كننده برسد، بی‌پاسخ‌ماندن سؤالاتی است كه پیش می‌آید، و به همین جهت پیشنهاد ما این است كه خوانندگان محترم پس از مطالعة دقیق كتاب، قبل از هرگونه جمع‌بندی، همّت نموده و با دقت هر چه بیشتر قسمت سؤال و جواب‌ها را مطالعه فرمایند.
7- این كتاب را به امید آن‌كه ما نیز از این طریق قدمی در راستای رفع موانعِ تحقق تمدن اسلامی برداشته باشیم، به خوانندگان عزیز تقدیم می‌كنیم، هرچند می‌دانیم دركِ نیست‌انگاریِ مدرنیته، درد و رنجی عالمانه نیاز دارد ولی تا این پردة ظلمانی دریده نشود، امید تابیدن هیچ نوری از عالم معنی به این سو نمی‌رود، امّا درك شیعی عزیزان خواننده ما را امیدوار می‌كند.
البته روشن است كه نقد مدرنیته به عنوان حجاب تمدن اسلامی تازه راه خود را شروع كرده است و هنوز در اول راه خود می‌باشد، ولی تجربه نشان داده است كه طرح مسائلی كه نظر به اقامة دین دارد، در فرصتی كوتاه آنچنان جای خود را باز می‌كند كه گسترش و رشد آن، انسان را به تعجب وا می‌دارد. إن‌شاءالله
گروه فرهنگی المیزان