بَابُ أَنَّ مَنْ دَعَا اسْتُجِیبَ لَهُ
1- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَیْمُونٍ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الدُّعَاءُ كَهْفُ الْإِجَابَةِ كَمَا أَنَّ السَّحَابَ كَهْفُ الْمَطَرِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 217 روایة: 1@*@
ترجمه :
1- حضرت صادق (ع) فرمود: دعا مخزن و گنجینه اجابت است چناچه ابر مخزن باران است.
شرح:
مجلسى (ره) گوید: «الدعاء كهف الاجابة» یعنى مخزن و محل و مظنه اجابت است چناچه ابر محل و مظنه باران است... تا اینكه گوید: و گفته شده: اینكه تشبیه بابر فرموده اشاره باینست كه ابر محل باران است جز اینكه روى نبودن مصلحت گاهى باران نبارد، دعا نیز این چنین است كه گاهى نبودن مصلحت در دنیا مستجاب نگردد ولى در آخرت عوض آن را بدهند.
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا أَبْرَزَ عَبْدٌ یَدَهُ إِلَى اللَّهِ الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ إِلَّا اسْتَحْیَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرُدَّهَا صِفْراً حَتَّى یَجْعَلَ فِیهَا مِنْ فَضْلِ رَحْمَتِهِ مَا یَشَاءُ فَإِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ فَلَا یَرُدَّ یَدَهُ حَتَّى یَمْسَحَ عَلَى وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 218 روایة: 2@*@
ترجمه :
2- حضرت صادق (ع) فرمود: هیچ بندهاى دست به درگاه خداى عزیز جبار نگشاید جز اینكه خداى عزوجل شرم كند كه آنرا تهى بازگرداند تا اینكه از فضل رحمت خود در آن بنهد، پس هر گاه یكى از شماها دعا كرد دستش را برنگرداند تا آنرا بسر و روى خود بكشد.
شرح:
مجلسى (ره) گوید: شرم و حیاء گرفتگى نفس است از كار بد بخاطر بیم نكوهش و چون بخداى تعالى نسبت داده شود مقصود از آن لازمه آن است كه ترك باشد یعنى خدا آن كار را نكند... تا آنكه گوید:
و در اینجا شبهه ایست كه باید آنرا دفع كنیم و بخاطر بسیارى از مردم بیاید و آن این است: كه چگونه خداى سبحان وعده اجابت داده وخلف وعده او محال است و گذشته آیات و روایات بسیارى در این باره آمده، و دروغ از خداى تعالى و حجتهاى او علیهم السلام ممتنع است (پس چگونه كه بسیارى از دعاها باجابت نرسد)؟
و جواب از این اعتراض را ممكن است بچند و چه گفت:
اول: اینكه وعده خدا مشروط بمشیت است یعنى اگر بخواهم اجابت كنم و به همین دلالت كند گفتارش كه (در سوره انعام آیه 41) فرماید: «و بر طرف كند آنچه را به در گاه او دعا كنید اگر بخواهد» .
دوم: اینكه مقصود از اجابت كه خداوند و حجج او فرمودند لازمه آنست كه آن توجه و استماع دعا است یعنى فوراً شنیده شود و مورد توجه قرار گیرد ولى در دادن آنچه را خواهد تأخیر كند تا باز او را بخواند و آوازش بشنود چون آن را دوست دارد.
سوم: اینكه اجابت مشروط و خیر بودن براى دعا كننده زیرا خداى حكیم بدلخواه بندگان از آنچه خیر و صلاح آنها است دست برندارد.
چهارم: لازم نیست اجابت دعا فورى باشد و ممكن است دعا مستجاب شده باشد ولى ظهور آثار آن روى پارهاى از مصالح به مدت زیادى تأخیر افتد، چنانچه در تفسیر گفتار خداى تعالى:«قد اجیبت دعوتكما» كه خدا به موسى و هارون كه دعا كردند پروردگارا اموال ایشان را تباه سازد.. خطاب فرمود: «كه همانا مستجاب شد دعاى شما» (سوره یونس آیه 89) حدیث شده كه فرمودند: میان این خطاب و میان غرق فرعون و نابودى او و پیروانش (كه براى آن دعا كرده بودند) چهل سال طول كشید...
(مترجم گوید: مجلسى (ره) وجوه دیگرى نیز ذكر كرده كه بهمین چهار وجه اكتفاء شد).