بَابُ الْمَكْرِ وَ الْغَدْرِ وَ الْخَدِیعَةِ
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَوْ لَا أَنَّ الْمَكْرَ وَ الْخَدِیعَةَ فِى النَّارِ لَكُنْتُ أَمْكَرَ النَّاسِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:32 روایة:1@*@
ترجمه :
هشام بن سالم در حدیثى مرفوع از امیرالمؤمنین علیه السلام حدیث كند كه فرمود: اگر نبود كه مكر و فریبكارى در آتشند من مكر اندیشترین مردمان بودم.
توضیح:
گویا جهت اینكه حضرت این سخن را فرموده این بود كه مردم معاویه را مردى سیاستمدار و عاقل مىدانستند، و آنحضرت را سست رأى مىپنداشتند، چون میدیدند كه حیلههاى معاویه كه بر پایه دروغ و مكر بنا نهاده شده بود پیشرفت میكرد، پس آنحضرت بیان فرماید: كه او باین نیرنگها آشناتر است ولى چون آنها مخالف با دستور خدا است آنها را به كار نبندد چنانچه سید رضى (ره) در نهج البلاغه از آنحضرت روایت كرده است كه فرمود: «و ما در زمانى واقع شدهایم كه بیشتر مردم آن مكر را زیركى پندارند، و نادانان ایشان را زیرك خوانند، آنها را چه شده است؟ خدا ایشان را بكشد، مرد نیرومند و كاردان راه حیله و نیرنگ را میداند ولى امر و نهى خدا جلوگیرى كند، و با اینكه برأى العین آنرا دیده و دانسته و توانائى بكار بردن آنرا دارد وامیگذارد و كسیكه در دین از هیچ گناهى باك ندارد فرصت جوئى مىكند و مكر را بكاز اندازد....» و آشناتر بودن آنحضرت بمكر و حیله و داناتر بودنش در بكار بردن آن روشن است زیرا آنحضرت بهمه چیز داناتر از دیگران بوده است. این بود ملخصى از گفتار مجلسى (ره) در معناى حدیث.
2- عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَجِیءُ كُلُّ غَادِرٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِإِمَامٍ مَائِلٍ شِدْقُهُ حَتَّى یَدْخُلَ النَّارَ وَ یَجِىءُ كُلُّ نَاكِثٍ بَیْعَةَ إِمَامٍ أَجْذَمَ حَتَّى یَدْخُلَ النَّارَ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:33 روایة:2@*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام فرمود: رسولخدا (ص) فرمود: بیاید هر كه عهد شكنى كند در روز قیامت با امامى كه دهن او كج باشد تا داخل آتش گردد. و بیاید هر كه بیت امامى را شكسته دست بریده تا بهمان حال داخل آتش شود.
شرح:
ممكن است از لحاظ ادبى كلمه «بامام» متعلق به «قادر» باشد و مقصود از «امام» امام حق باشد چنانچه مجلسى (ره) گفته، و پس از این در خبر (5) بیاید و بنابراین معناى حدیث چنین شود: كه هر كه به امامى و پیشواى حقى از پیشوایان عهدشكنى كند با دهن كج وارد صحراى محشر گردد و بهمین حال باشد تا بدوزخ رود، و ممكن است حرف (باء) در (بامام) بمعناى (مع) باشد و متعلق به (یحیى) باشد و مقصود از (امام) امام ضلالت و گمراهى باشد چنانچه فیض (ره) گفته، و بنابراین معنى چنین است: كه هر كه عهد شكنى كند بیاید در روز قیامت در زیر پرچم امامى دهن كج تا بهمان وضع با او بدوزخ رود.
3- عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَیْسَ مِنَّا مَنْ مَاكَرَ مُسْلِماً
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:33 روایة:3@*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام فرمود: كه رسول خدا (ص) فرموده: از مانیست كسیكه با مسلمانى نیرنگ كند.
4- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَرْیَتَیْنِ مِنْ أَهْلِ الْحَرْبِ لِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مَلِكٌ عَلَى حِدَةٍ اقْتَتَلُوا ثُمَّ اصْطَلَحُوا ثُمَّ إِنَّ أَحَدَ الْمَلِكَیْنِ غَدَرَ بِصَاحِبِهِ فَجَاءَ إِلَى الْمُسْلِمِینَ فَصَالَحَهُمْ عَلَى أَنْ یَغْزُوَ مَعَهُمْ تِلْكَ الْمَدِینَةَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا یَنْبَغِى لِلْمُسْلِمِینَ أَنْ یَغْدِرُوا وَ لَا یَأْمُرُوا بِالْغَدْرِ وَ لَا یُقَاتِلُوا مَعَ الَّذِینَ غَدَرُوا وَ لَكِنَّهُمْ یُقَاتِلُونَ الْمُشْرِكِینَ حَیْثُ وَجَدُوهُمْ وَ لَا یَجُوزُ عَلَیْهِمْ مَا عَاهَدَ عَلَیْهِ الْكُفَّارُ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:33 روایة:4@*@
ترجمه :
طلحة بن زبیر گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم: دو شهر است و اهل هر دو كافر حربىهستند، و براى هر كدام پادشاهى جدا است، (اهل آندو) باهم جنگ كردند سپس سازش نمودند، پس از آن یكى از آندو پادشاه برفیقش (یعنى بپادشاه دیگرى) خدعه زد و آمد با مسلمانان سازش كرد كه بوسیله آنها با آن شهر دیگر جنگ كند؟ امام صادق علیه السلام فرمود: براى مسلمین نشاید كه خدعه كنند، و نه دستور بخدعه دهند، و نه جنگ كنند با آنانكه نیرنگ زنند (و عهد شكنى كنند) ولى مىتوانند هرجا كه مشركین را یافتند با آنها بجنگند، و آنچه كفار بر آن پیمان بستهاند بر آنان گذرا (و نافذ) نیست. (یعنى پیمان مشركین و سازششان با یكدیگر صحیح نیست و مانع از جنگ مسلمانان با آنها نیست.و هر كجا كه مشركین را یافتند میتوانند با آنها جنگ كنند).
5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْأَنْصَارِیِّ عَنْ یَحْیَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَجِىءُ كُلُّ غَادِرٍ بِإِمَامٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَائِلًا شِدْقُهُ حَتَّى یَدْخُلَ النَّارَ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:34 روایة:5@*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام فرمود: كه رسولخدا (ص) فرمود: هر كه با امامى بیوفائى (و عهد شكنى كند) با دهن كج وارد محشر گردد تا بدوزخ رود.
6- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَمِّهِ یَعْقُوبَ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْعَبْدِیِّ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع ذَاتَ یَوْمٍ وَ هُوَ یَخْطُبُ عَلَى الْمِنْبَرِ بِالْكُوفَةِ یَا أَیُّهَا النَّاسُ لَوْ لَا كَرَاهِیَةُ الْغَدْرِ كُنْتُ مِنْ أَدْهَى النَّاسِ أَلَا إِنَّ لِكُلِّ غُدَرَةٍ فُجَرَةً وَ لِكُلِّ فُجَرَةٍ كُفَرَةً أَلَا وَ إِنَّ الْغَدْرَ وَ الْفُجُورَ وَ الْخِیَانَةَ فِى النَّارِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه:34 روایة:6@*@
ترجمه :
اصبغ بن نباته گوید: روز امیرالمؤمنین علیه السلام بر منبر كوفه خطبه خواند و فرمود: اى گروه مردم اگر عهد شكنى بد نبود من سیاستمدارترین مردم بودم، آگاه باشید كه هر عهد شكنى تباه كارى و هرزهگى است، و هر تباه كارى ناسپاسى و كفرى در بر دارد، آگاه باشید كه بیوفائى و تباه كارى و خیانت در آتش است.