بَابُ مَنْ حَفِظَ الْقُرْآنَ ثُمَّ نَسِیَهُ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ یَعْقُوبَ الْأَحْمَرِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّی كُنْتُ قَرَأْتُ الْقُرْآنَ فَفَلَتَ مِنِّی فَادْعُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُعَلِّمَنِیهِ قَالَ فَكَأَنَّهُ فَزِعَ لِذَلِكَ فَقَالَ عَلَّمَكَ اللَّهُ هُوَ وَ إِیَّانَا جَمِیعاً قَالَ وَ نَحْنُ نَحْوٌ مِنْ عَشَرَةٍ ثُمَّ قَالَ السُّورَةُ تَكُونُ مَعَ الرَّجُلِ قَدْ قَرَأَهَا ثُمَّ تَرَكَهَا فَتَأْتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ وَ تُسَلِّمُ عَلَیْهِ فَیَقُولُ مَنْ أَنْتِ فَتَقُولُ أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا فَلَوْ أَنَّكَ تَمَسَّكْتَ بِی وَ أَخَذْتَ بِی لَأَنْزَلْتُكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ فَعَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَطْلُبَ بِهِ الدُّنْیَا وَ لَا خَیْرَ فِی ذَلِكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَنْتَفِعَ بِهِ فِی صَلَاتِهِ وَ لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 409 روایة: 1@*@
ترجمه :
1- یعقوب احمر گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرض كردم: فدایت شوم من قرآن را خواندهام ولى از ذهنم رفته است دعا كنید كه خداوند آنرا بمن بیاموزد، گوید: آنحضرت از این طلب كه من خدمتش عرض كردم ناراحت شد و فرمود: خداوند آنرا به تو و ما همگى یاد دهد گوید: ما نزدیك ده نفر بودیم سپس فرمود: سورهاى كه مردى مىخواند با اوست ناگاهى كه آنرا واگذارد، پس روز قیامت در زیباترین صورت نزدش آید و بر او سلام كند آنمرد گوید: تو كیستى؟ گوید: من فلان سورهام و اگر تو بمن چسبیده بودى و نگاهم داشته بودى تو را در این درجه فرود مىآوردم، پس بر شما باد بملازمت قرآن، سپس فرمود: برخى از مردمند كه قرآن خوانند كه گفته شود: فلانكس قارى قرآن است، و برخى قرآن مىخوانند براى (سود جوئى) و بدست آوردن دنیا و خیرى در اینها نیست و برخى هستند كه قرآن خوانند تا از آن در نمازشان و در شب و روزشان منتفع شوند.
2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ نَسِیَ سُورَةً مِنَ الْقُرْآنِ مُثِّلَتْ لَهُ فِی صُورَةٍ حَسَنَةٍ وَ دَرَجَةٍ رَفِیعَةٍ فِی الْجَنَّةِ فَإِذَا رَآهَا قَالَ مَا أَنْتِ مَا أَحْسَنَكِ لَیْتَكِ لِی فَیَقُولُ أَ مَا تَعْرِفُنِی أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا وَ لَوْ لَمْ تَنْسَنِی رَفَعْتُكَ إِلَى هَذَا
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 410 روایة: 2 @*@
ترجمه :
2- حضرت صادق علیه السلام فرمود: هر كه سورهاى از قرآن را فراموش كند آن سوره در بهشت بصورتى زیبا و مقامى بلند در برابرش نمودار گردد و چون او را ببیند گوید: تو كیستى وه كه چه اندازه زیبائى كاش تو از آن من بودى؟ گوید: آیا مرا نشناسى؟ من فلان سورهام و اگر تو مرا فراموش نكرده بودى باین درجه تو را مىرساندم؟
3- ابْنُ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ یَعْقُوبَ الْأَحْمَرِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ عَلَیَّ دَیْناً كَثِیراً وَ قَدْ دَخَلَنِی مَا كَانَ الْقُرْآنُ یَتَفَلَّتُ مِنِّی فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْقُرْآنَ الْقُرْآنَ إِنَّ الْآیَةَ مِنَ الْقُرْآنِ وَ السُّورَةَ لَتَجِیءُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى تَصْعَدَ أَلْفَ دَرَجَةٍ یَعْنِی فِی الْجَنَّةِ فَتَقُولُ لَوْ حَفِظْتَنِی لَبَلَغْتُ بِكَ هَاهُنَا
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 411 روایة: 3@*@
ترجمه :
3- یعقوب احمر گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرض كردم: من بدهكارى زیادى دارم و باندازهاى در ناراحتى و اندوه هم كه قرآن از ذهنم رفته است؟ حضرت صادق علیه السلام فرمود: قرآن، قرآن: همانا یك آیه از قرآن و یكسوره از آن روز قیامت بیاید تا هزار درجه بالا رود یعنى در بهشت پس گوید: اگر مرا نگهداشته بودى و حفظ مىكردى تو را بدین مقام مىرسانیدم.
4- حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ وَ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنْ مُحَسِّنِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا كَانَ یَعْلَمُ السُّورَةَ ثُمَّ نَسِیَهَا أَوْ تَرَكَهَا وَ دَخَلَ الْجَنَّةَ أَشْرَفَتْ عَلَیْهِ مِنْ فَوْقٍ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ فَتَقُولُ تَعْرِفُنِی فَیَقُولُ لَا فَتَقُولُ أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا لَمْ تَعْمَلْ بِی وَ تَرَكْتَنِی أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ عَمِلْتَ بِی لَبَلَغْتُ بِكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ وَ أَشَارَتْ بِیَدِهَا إِلَى فَوْقِهَا
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 411 روایة: 4@*@
ترجمه :
4- ابن ابىیعفور گوید: شنیدم حضرت صادق (ع) مىفرمود: هر آینه مردى كه سورهاى را بداند و سپس آنرا فراموش كند یا واگذارد و وارد بهشت شود آن سوره از سوى بالا با زیباترین صورتى باو سر كشد و بگوید: مرا مىشناسى؟ گوید: نه، گوید: من فلان سوره هستم مرا بكار نیستى و رهایم كردى، هان بخدا سوگند اگر مرا بكار بسته بودى تو را باین درجه مىرساندم و با دست ببالاى سرش اشاره كند.
5- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنِ الْحَجَّاجِ الْخَشَّابِ عَنْ أَبِی كَهْمَسٍ الْهَیْثَمِ بْنِ عُبَیْدٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ قَرَأَ الْقُرْآنَ ثُمَّ نَسِیَهُ فَرَدَدْتُ عَلَیْهِ ثَلَاثاً أَ عَلَیْهِ فِیهِ حَرَجٌ قَالَ لَا
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 411 روایة: 5 @*@
ترجمه :
5- ابو كهمس گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم از مردى كه قرآن خوانده و سپس فراموش كند و تا سه بار گفتم؟ آیا بر او باكى هست؟ فرمود: نه.
6- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ جَمِیعاً عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى الْحَلَبِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ یَعْقُوبَ الْأَحْمَرِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّهُ أَصَابَتْنِی هُمُومٌ وَ أَشْیَاءُ لَمْ یَبْقَ شَیْءٌ مِنَ الْخَیْرِ إِلَّا وَ قَدْ تَفَلَّتَ مِنِّی مِنْهُ طَائِفَةٌ حَتَّى الْقُرْآنِ لَقَدْ تَفَلَّتَ مِنِّی طَائِفَةٌ مِنْهُ قَالَ فَفَزِعَ عِنْدَ ذَلِكَ حِینَ ذَكَرْتُ الْقُرْآنَ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الرَّجُلَ لَیَنْسَى السُّورَةَ مِنَ الْقُرْآنِ فَتَأْتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى تُشْرِفَ عَلَیْهِ مِنْ دَرَجَةٍ مِنْ بَعْضِ الدَّرَجَاتِ فَتَقُولُ السَّلَامُ عَلَیْكَ فَیَقُولُ وَ عَلَیْكِ السَّلَامُ مَنْ أَنْتِ فَتَقُولُ أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا ضَیَّعْتَنِی وَ تَرَكْتَنِی أَمَا لَوْ تَمَسَّكْتَ بِی بَلَغْتُ بِكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ ثُمَّ أَشَارَ بِإِصْبَعِهِ ثُمَّ قَالَ عَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَتَعَلَّمُوهُ فَإِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَعَلَّمُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَطْلُبُ بِهِ الصَّوْتَ فَیُقَالُ فُلَانٌ حَسَنُ الصَّوْتِ وَ لَیْسَ فِی ذَلِكَ خَیْرٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَقُومُ بِهِ فِی لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ لَا یُبَالِی مَنْ عَلِمَ ذَلِكَ وَ مَنْ لَمْ یَعْلَمْهُ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 411 روایة: 6@*@
ترجمه :
6- یعقوب احمر گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرضكردم: قربانت گردم هر آینه بمن اندوهها و ناراحتیهائى رسیده كه چیزى از خیر و نیكى برایم نگذارده، و همه را از كفم ربوده تا بدانجا كه قسمتى از قرآن را از یادم برده، گوید: آنحضرت از این جریان كه گفتم: چون بنام قرآن رسیدم ناراحت شد سپس فرمود: همانا مرد سورهاى از قرآن را فراموش كند پس روز قیامت نزدش آید تا از برخى از درجههاى بهشت باو سر كشد و گوید: سلام علیك، گوید: و علیك السلام تو كیستى؟ گوید: من فلان سوره هستم كه مرا ضایع گذارى و رها ساختى، آگاه باش كه اگر به من چسبیده بودى تو را باین درجه مىرساندم سپس با انگشت اشاره كرده فرمود: بر شما باد بقرآن پس بیاموزید آنرا، زیرا برخى از مردم هستند كه قرآن را بیاموزند كه گفته شود: فلانكس قرآن خوان است، و برخى براى آوازه خوانى آنرا یاد گیرند كه بگویند: فلانى خوش صدا است، و در اینها خیرى نیست، و برخى هستن كه آنرا یاد گیرند و دستورات آنرا در شب و روز انجام دهند، و توجه ندارند كه كسى بداند یا نداند.