بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ الثَّانِیع
1- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَلِیدِ عَنْ یَحْیَى بْنِ حَبِیبٍ الزَّیَّاتِ قَالَ أَخْبَرَنِی مَنْ كَانَ عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع جَالِساً فَلَمَّا نَهَضُوا قَالَ لَهُمُ الْقَوْا أَبَا جَعْفَرٍ فَسَلِّمُوا عَلَیْهِ وَ أَحْدِثُوا بِهِ عَهْداً فَلَمَّا نَهَضَ الْقَوْمُ الْتَفَتَ إِلَیَّ فَقَالَ یَرْحَمُ اللَّهُ الْمُفَضَّلَ إِنَّهُ كَانَ لَیَقْنَعُ بِدُونِ هَذَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 103 روایة 1@*@
ترجمه:
یحیى بن حبیب گوید: كسى كه (همراه رفقایش) خدمت امام رضا نشسته بود، بمن خبر داد كه چون همه از مجلس برخاستند حضرت بآنها فرمود: ابا جعفر (امام محمد تقى) را ملاقات كنید و باو سلام دهید و با او تجدید عهد كنید، چون آنها برخاستند، بمن متوجه شد و فرمود: خدا رحمت كند مفضل را كه بكمتر از این هم قناعت میكرد.
شرح :
از جملهایكه حضرت در آخر روایت فرمود، ممكن است مقصود این باشد كه مفضل درباره شناختن امام و تسلیم باو بعبارت و دستورى كمتر از این هم قناعت مینمود یعنى مقصود را میفهمید و اطاعت میكرد و این جمله تعریض و ملامت است نسبت ببعضى از حضار آنمجلس كه مقصود آنحضرت را نفهمیدند و هنوز مردد بودند.
2- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع وَ ذَكَرَ شَیْئاً فَقَالَ مَا حَاجَتُكُمْ إِلَى ذَلِكَ هَذَا أَبُو جَعْفَرٍ قَدْ أَجْلَسْتُهُ مَجْلِسِی وَ صَیَّرْتُهُ مَكَانِی وَ قَالَ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ یَتَوَارَثُ أَصَاغِرُنَا عَنْ أَكَابِرِنَا الْقُذَّةَ بِالْقُذَّةِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 104 روایة 2@*@
ترجمه:
معمر بن خلاد گوید: از امام رضا علیه السلام شنیدم كه مطلبى (راجع بامر امامت) گفت و سپس فرمود: شما چه احتیاجى باین موضوع دارید؟ این ابوجعفر است كه او را بجاى خود نشانیده و قائم مقام خود ساختهام، ما خاندانى هستیم كه خردسالانمان موبمو از بزرگسالان ارث میبرند.
3- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ الثَّانِی ع فَنَاظَرَنِی فِی أَشْیَاءَ ثُمَّ قَالَ لِی یَا أَبَا عَلِیٍّ ارْتَفَعَ الشَّكُّ مَا لِأَبِی غَیْرِی
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 104 روایة 3@*@
ترجمه:
محمد بن عیسى گوید: خدمت حضرت ابیجعفر ثانى (امام نهم) علیه السلام رسیدم و درباره موضوعاتى با من مناظره كرد، سپس فرمود: اى ابا على! شك و تردید از میان برفت. پدرم جز من فرزندى ندارد (اگر پدر من هم مانند امامان سابق پسران متعدد میداشت ممكن بود، نسبت بتعیین امام از میان آنها شكى پدید آید).
4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ یَحْیَى عَنْ مَالِكِ بْنِ أَشْیَمَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ بَشَّارٍ قَالَ كَتَبَ ابْنُ قِیَامَا إِلَى أَبِی الْحَسَنِ ع كِتَاباً یَقُولُ فِیهِ كَیْفَ تَكُونُ إِمَاماً وَ لَیْسَ لَكَ وَلَدٌ فَأَجَابَهُ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا ع شِبْهَ الْمُغْضَبِ وَ مَا عَلَّمَكَ أَنَّهُ لَا یَكُونُ لِی وَلَدٌ وَ اللَّهِ لَا تَمْضِی الْأَیَّامُ وَ اللَّیَالِی حَتَّى یَرْزُقَنِیَ اللَّهُ وَلَداً ذَكَراً یَفْرُقُ بِهِ بَیْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 104 روایة 4@*@
ترجمه:
حسین بن بشار گوید: ابن قیاما (واقفى مذهب) در نامهاى كه به امام رضا علیه السلام نوشته میگوید: شما چگونه امامى هستید كه فرزند ندارید؟! حضرت رضا - مانند شخص خشمگین - باو جواب داد، تو از كجا میدانى كه من فرزند نخواهم داشت؟! بخدا كه شب و روز نگذرد جز اینكه خدا بمن پسرى عنایت كند كه بسبب او میان حق و باطل را فیصل دهد.
5- بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ حُكَیْمٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ قَالَ لِیَ ابْنُ النَّجَاشِیِّ مَنِ الْإِمَامُ بَعْدَ صَاحِبِكَ فَأَشْتَهِی أَنْ تَسْأَلَهُ حَتَّى أَعْلَمَ فَدَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا ع فَأَخْبَرْتُهُ قَالَ فَقَالَ لِی الْإِمَامُ ابْنِی ثُمَّ قَالَ هَلْ یَتَجَرَّأُ أَحَدٌ أَنْ یَقُولَ ابْنِی وَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 104 روایة 5@*@
ترجمه:
ابن ابىنصر گوید: ابن نجاشى بمن گفت: امام بعد از امام تو كیست؟ من دلم میخواهد از خود او بپرسى تا بفهمم، من خدمت امام رضا علیه السلام رسیدم و گزارش دادم. حضرت فرمود: امام پسر من است سپس فرمود: آیا كسى جرأت دارد كه بگوید: پسر من در صورتیكه اولادى نداشته باشد.
6- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ ذَكَرْنَا عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ ع شَیْئاً بَعْدَ مَا وُلِدَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَقَالَ مَا حَاجَتُكُمْ إِلَى ذَلِكَ هَذَا أَبُو جَعْفَرٍ قَدْ أَجْلَسْتُهُ مَجْلِسِی وَ صَیَّرْتُهُ فِی مَكَانِی
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 105 روایة 6@*@
ترجمه:
معمر بن خلاد گوید: پس از ولادت ابیجعفر علیه السلام خدمت حضرت امام رضا علیه السلام موضوعى مذاكره شد. حضرت فرمود: شما چه احتیاجى باین مطلب دارید، این ابو جعفر است كه او را در جاى خود نشانیده و قائم مقام خود كردهام.
7- أَحْمَدُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ ابْنِ قِیَامَا الْوَاسِطِیِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى عَلِیِّ بْنِ مُوسَى ع فَقُلْتُ لَهُ أَ یَكُونُ إِمَامَانِ قَالَ لَا إِلَّا وَ أَحَدُهُمَا صَامِتٌ فَقُلْتُ لَهُ هُوَ ذَا أَنْتَ لَیْسَ لَكَ صَامِتٌ وَ لَمْ یَكُنْ وُلِدَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع بَعْدُ فَقَالَ لِی وَ اللَّهِ لَیَجْعَلَنَّ اللَّهُ مِنِّی مَا یُثْبِتُ بِهِ الْحَقَّ وَ أَهْلَهُ وَ یَمْحَقُ بِهِ الْبَاطِلَ وَ أَهْلَهُ فَوُلِدَ لَهُ بَعْدَ سَنَةٍ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ كَانَ ابْنُ قِیَامَا وَاقِفِیّاً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 105 روایة 7@*@
ترجمه:
ابن قیاماى واسطى، گوید: خدمت على بن موسى علیه السلام رسیدم و عرضكردم: ممكن است (در یكزمان) دو امام وجود داشته باشد؟ فرمود: نه، مگر اینكه یكى از آنها ساكت باشد (مانند امام حسین علیه السلام كه در زمان حیات امام حسن علیه السلام ساكت نشسته بود) عرضكردم: اینك شما امام ساكتى همراه ندارید (تا جانشین و امام بعد از شما باشد) - و در آنزمان هنوز ابو جعفر علیه السلام براى او متولد نشده بود - حضرت بمن فرمود: بخدا سوگند كه خدا از من فرزندى بوجود میآورد كه بوسیله او حق و اهل حق را ثابت كند و باطل و اهل باطل را از میان ببرد، پس بعد از یكسال ابو جعفر علیه السلام متولد شد و ابن قیاما (راوى این حدیث) واقفى مذهب بوده است.
8- أَحْمَدُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ كُنْتُ مَعَ أَبِی الْحَسَنِ ع جَالِساً فَدَعَا بِابْنِهِ وَ هُوَ صَغِیرٌ فَأَجْلَسَهُ فِی حَجْرِی فَقَالَ لِی جَرِّدْهُ وَ انْزِعْ قَمِیصَهُ فَنَزَعْتُهُ فَقَالَ لِیَ انْظُرْ بَیْنَ كَتِفَیْهِ فَنَظَرْتُ فَإِذَا فِی أَحَدِ كَتِفَیْهِ شَبِیهٌ بِالْخَاتَمِ دَاخِلٌ فِی اللَّحْمِ ثُمَّ قَالَ أَ تَرَى هَذَا كَانَ مِثْلُهُ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ مِنْ أَبِی ع
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 105 روایة 8@*@
ترجمه:
حسن بن جهم گوید: خدمت امام رضا علیه السلام نشسته بودم كه پسر كودكشرا طلبید و روى دامنش نشانید و بمن فرمود: او را برهنه كن و پیراهنش را بكن، من پیراهنش بیرون آوردم، بمن فرمود: میان دو شانهاش را نگاه كن، من نگاه كردم، دیدم در یك شانهاش مانند مهریستكه در گوشت فرو رفته، بمن فرمود: این را میبینى؟ پدرم مانند همین علامت را در همین جا داشت.
9- عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِی یَحْیَى الصَّنْعَانِیِّ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع فَجِیءَ بِابْنِهِ أَبِی جَعْفَرٍ ع وَ هُوَ صَغِیرٌ فَقَالَ هَذَا الْمَوْلُودُ الَّذِی لَمْ یُولَدْ مَوْلُودٌ أَعْظَمُ بَرَكَةً عَلَى شِیعَتِنَا مِنْهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 106 روایة 9@*@
ترجمه:
صنعانى گوید: خدمت امام رضا علیه السلام بودم كه پسر كودكش ابى جعفر علیه السلام را آوردند فرمود: این همان مولودى است كه مولودى پر بركتتر از او نسبت بشیعیان ما متولد نشده است.
10- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا ع قَدْ كُنَّا نَسْأَلُكَ قَبْلَ أَنْ یَهَبَ اللَّهُ لَكَ أَبَا جَعْفَرٍ ع فَكُنْتَ تَقُولُ یَهَبُ اللَّهُ لِی غُلَاماً فَقَدْ وَهَبَهُ اللَّهُ لَكَ فَأَقَرَّ عُیُونَنَا فَلَا أَرَانَا اللَّهُ یَوْمَكَ فَإِنْ كَانَ كَوْنٌ فَإِلَى مَنْ فَأَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع وَ هُوَ قَائِمٌ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَذَا ابْنُ ثَلَاثِ سِنِینَ فَقَالَ وَ مَا یَضُرُّهُ مِنْ ذَلِكَ فَقَدْ قَامَ عِیسَى ع بِالْحُجَّةِ وَ هُوَ ابْنُ ثَلَاثِ سِنِینَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 106 روایة 10@*@
ترجمه:
صفوان بن یحیى گوید: بامام رضا علیه السلام عرضكردم: پیش از آنكه خدا ابىجعفر علیه السلام را بشما ببخشد (درباره جانشینتان) از شما میپرسیدیم، و شما مىفرمودید: خدا بمن پسرى عنایت میكند اكنون او را بشما عنایت كرد و چشم ما را روشن كرد، اگر خداى ناخواسته براى شما پیش آمدى كند، به كه بگرویم؟ حضرت با دست اشاره بابىجعفر علیه السلام فرمود كه در برابرش ایستاده بود، عرضكردم: قربانت این پسرى سه ساله است!! فرمود: چه مانعى دارد؟ عیسى علیه السلام سه ساله بود (سه سال كمتر داشت) كه به حجت قیام كرد.
شرح :
ظاهر این روایت اینستكه: عیسى علیه السلام در سه سالگى برسالت مبعوث شده است، چنانچه سخن گفتن او پس از ولایت و زمانیكه در گهواره بوده صریح آیه قرآن كریمست و در روایتیكه بعد از این بیان میشود، نبوت او را در هفت سالگى بیان میكند، و ممكن است مقصود این باشد كه در هفت سالگى قیام بدعوت نموده ولى آثار و علائم نبوت قبلا در او ظاهر شده است.
11- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ إِسْمَاعِیلَ بْنَ إِبْرَاهِیمَ یَقُولُ لِلرِّضَا ع إِنَّ ابْنِی فِی لِسَانِهِ ثِقْلٌ فَأَنَا أَبْعَثُ بِهِ إِلَیْكَ غَداً تَمْسَحُ عَلَى رَأْسِهِ وَ تَدْعُو لَهُ فَإِنَّهُ مَوْلَاكَ فَقَالَ هُوَ مَوْلَى أَبِی جَعْفَرٍ فَابْعَثْ بِهِ غَداً إِلَیْهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 106 روایة 11@*@
ترجمه:
معمر بن خلاد گوید: شنیدم اسماعیل بن ابراهیم بامام رضا علیه السلام میگفت: زبان پسر من لكنت و سنگینى دارد، فردا او را خدمت شما مىفرستم تا دست به سرش بفرستید و براى او دعا كنى كه او غلام شماست، فرمود: او غلام ابى جعفر است، او را فردا نزد وى فرست.
12- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ النَّهْدِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَلَّادٍ الصَّیْقَلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ جَالِساً بِالْمَدِینَةِ وَ كُنْتُ أَقَمْتُ عِنْدَهُ سَنَتَیْنِ أَكْتُبُ عَنْهُ مَا یَسْمَعُ مِنْ أَخِیهِ یَعْنِی أَبَا الْحَسَنِ ع إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الرِّضَا ع الْمَسْجِدَ مَسْجِدَ الرَّسُولِ ص فَوَثَبَ عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ بِلَا حِذَاءٍ وَ لَا رِدَاءٍ فَقَبَّلَ یَدَهُ وَ عَظَّمَهُ فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع یَا عَمِّ اجْلِسْ رَحِمَكَ اللَّهُ فَقَالَ یَا سَیِّدِی كَیْفَ أَجْلِسُ وَ أَنْتَ قَائِمٌ فَلَمَّا رَجَعَ عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ إِلَى مَجْلِسِهِ جَعَلَ أَصْحَابُهُ یُوَبِّخُونَهُ وَ یَقُولُونَ أَنْتَ عَمُّ أَبِیهِ وَ أَنْتَ تَفْعَلُ بِهِ هَذَا الْفِعْلَ فَقَالَ اسْكُتُوا إِذَا كَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَبَضَ عَلَى لِحْیَتِهِ لَمْ یُؤَهِّلْ هَذِهِ الشَّیْبَةَ وَ أَهَّلَ هَذَا الْفَتَى وَ وَضَعَهُ حَیْثُ وَضَعَهُ أُنْكِرُ فَضْلَهُ نَعُوذُ بِاللَّهِ مِمَّا تَقُولُونَ بَلْ أَنَا لَهُ عَبْدٌ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 106 روایة 12@*@
ترجمه:
محمد بن حسن بن عمار گوید: من دو سال نزد على بن جعفر بن محمد (عموى امام رضا علیه السلام) بودم و هر خبریكه او از برادرش موسى بن جعفر علیه السلام شنیده بود، مینوشتم، روزى در مدینه خدمتش نشسته بودم كه ابو جعفر محمد بن على الرضا علیه السلام در مسجد رسول خدا صلى الله علیه و آله بر او وارد شد على بن جعفر برجست و بدون كفش و عبا نزد او رفت و دستشرا بوسید و احترامش كرد، ابو جعفر باو فرمود: اى عمو! بنشین، خدایت رحمت كند، او گفت: آقاى من! چگونه من بنشینم و تو ایستاده باشى؟! چون على بن جعفر بمسند خود برگشت، اصحابش او را سرزنش كرده، مىگفتند: شما عموى پدر او هستید و با او اینگونه رفتار مىكنید؟!! او دست بریش خود گرفت و گفت: خاموش باشید، اگر خداى عزوجل این ریش سفید را سزاوار (امامت) ندانست و این كودك را سزاوار دانست و باو چنان مقامى داد، من فضیلت او را انكار كنم؟!! پناه بخدا از سخن شما، من بنده او هستم.
13- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْخَیْرَانِیِّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ كُنْتُ وَاقِفاً بَیْنَ یَدَیْ أَبِی الْحَسَنِ ع بِخُرَاسَانَ فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ یَا سَیِّدِی إِنْ كَانَ كَوْنٌ فَإِلَى مَنْ قَالَ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ابْنِی فَكَأَنَّ الْقَائِلَ اسْتَصْغَرَ سِنَّ أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولًا نَبِیّاً صَاحِبَ شَرِیعَةٍ مُبْتَدَأَةٍ فِی أَصْغَرَ مِنَ السِّنِّ الَّذِی فِیهِ أَبُو جَعْفَرٍ ع
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 107 روایة 13@*@
ترجمه:
پدر خیرانى گوید: من در خراسان خدمت امام رضا علیه السلام بودم، كه مردى بآنحضرت گفت: آقاى من! اگر پیش آمدى كند، بكه بگرویم، فرمود: بپسرم ابیجعفر - مثل اینكه گوینده سن ابیجعفر علیه السلام را براى امامت كم شمرد - امام رضا علیه السلام فرمود: همانا خداى تبارك و تعالى عیسى بن مریم را برسالت و نبوت برگزید و صاحب شریعت تازهاش ساخت (یعنى كتاب بر او نازل كرد و اولوالعزمش قرار داد) در سنى كمتر از سن ابیجعفر علیه السلام.
14- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِیِّ جَمِیعاً عَنْ زَكَرِیَّا بْنِ یَحْیَى بْنِ النُّعْمَانِ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ جَعْفَرٍ یُحَدِّثُ الْحَسَنَ بْنَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فَقَالَ وَ اللَّهِ لَقَدْ نَصَرَ اللَّهُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ إِی وَ اللَّهِ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَقَدْ بَغَى عَلَیْهِ إِخْوَتُهُ فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ إِی وَ اللَّهِ وَ نَحْنُ عُمُومَتُهُ بَغَیْنَا عَلَیْهِ فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَیْفَ صَنَعْتُمْ فَإِنِّی لَمْ أَحْضُرْكُمْ قَالَ قَالَ لَهُ إِخْوَتُهُ وَ نَحْنُ أَیْضاً مَا كَانَ فِینَا إِمَامٌ قَطُّ حَائِلَ اللَّوْنِ فَقَالَ لَهُمُ الرِّضَا ع هُوَ ابْنِی قَالُوا فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَدْ قَضَى بِالْقَافَةِ فَبَیْنَنَا وَ بَیْنَكَ الْقَافَةُ قَالَ ابْعَثُوا أَنْتُمْ إِلَیْهِمْ فَأَمَّا أَنَا فَلَا وَ لَا تُعْلِمُوهُمْ لِمَا دَعَوْتُمُوهُمْ وَ لْتَكُونُوا فِی بُیُوتِكُمْ فَلَمَّا جَاءُوا أَقْعَدُونَا فِی الْبُسْتَانِ وَ اصْطَفَّ عُمُومَتُهُ وَ إِخْوَتُهُ وَ أَخَوَاتُهُ وَ أَخَذُوا الرِّضَا ع وَ أَلْبَسُوهُ جُبَّةَ صُوفٍ وَ قَلَنْسُوَةً مِنْهَا وَ وَضَعُوا عَلَى عُنُقِهِ مِسْحَاةً وَ قَالُوا لَهُ ادْخُلِ الْبُسْتَانَ كَأَنَّكَ تَعْمَلُ فِیهِ ثُمَّ جَاءُوا بِأَبِی جَعْفَرٍ ع فَقَالُوا أَلْحِقُوا هَذَا الْغُلَامَ بِأَبِیهِ فَقَالُوا لَیْسَ لَهُ هَاهُنَا أَبٌ وَ لَكِنَّ هَذَا عَمُّ أَبِیهِ وَ هَذَا عَمُّ أَبِیهِ وَ هَذَا عَمُّهُ وَ هَذِهِ عَمَّتُهُ وَ إِنْ یَكُنْ لَهُ هَاهُنَا أَبٌ فَهُوَ صَاحِبُ الْبُسْتَانِ فَإِنَّ قَدَمَیْهِ وَ قَدَمَیْهِ وَاحِدَةٌ فَلَمَّا رَجَعَ أَبُو الْحَسَنِ ع قَالُوا هَذَا أَبُوهُ قَالَ عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ فَقُمْتُ فَمَصَصْتُ رِیقَ أَبِی جَعْفَرٍ ع ثُمَّ قُلْتُ لَهُ أَشْهَدُ أَنَّكَ إِمَامِی عِنْدَ اللَّهِ فَبَكَى الرِّضَا ع ثُمَّ قَالَ یَا عَمِّ أَ لَمْ تَسْمَعْ أَبِی وَ هُوَ یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِأَبِی ابْنُ خِیَرَةِ الْإِمَاءِ ابْنُ النُّوبِیَّةِ الطَّیِّبَةِ الْفَمِ الْمُنْتَجَبَةِ الرَّحِمِ وَیْلَهُمْ لَعَنَ اللَّهُ الْأُعَیْبِسَ وَ ذُرِّیَّتَهُ صَاحِبَ الْفِتْنَةِ وَ یَقْتُلُهُمْ سِنِینَ وَ شُهُوراً وَ أَیَّاماً یَسُومُهُمْ خَسْفاً وَ یَسْقِیهِمْ كَأْساً مُصْبِرَةً وَ هُوَ الطَّرِیدُ الشَّرِیدُ الْمَوْتُورُ بِأَبِیهِ وَ جَدِّهِ صَاحِبُ الْغَیْبَةِ یُقَالُ مَاتَ أَوْ هَلَكَ أَیَّ وَادٍ سَلَكَ أَ فَیَكُونُ هَذَا یَا عَمِّ إِلَّا مِنِّی فَقُلْتُ صَدَقْتَ جُعِلْتُ فِدَاكَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 107 روایة 14@*@
ترجمه:
زكریا بن یحیى گوید: شنیدم على بن جعفر، حسن بن حسین بن على را حدیث میكرد و میگفت: بخدا سوگند كه خدا ابوالحسن الرضا علیه السلام را یارى كرد، حسن گفت: آرى بخدا قربانت گردم، همانا برادرانش نسبت باو ستم كردند، على بن جعفر گفت: آرى بخدا ما عموهایش هم باو ستم كردیم، حسن گفت: قربانت گردم، مگر شما چه كردید؟ زیرا من نزد شما نبودم، گفت: ما و برادرانش باو گفتیم: هرگز در میان ما خاندان، امامى كه رنگش دگرگون باشد نبوده (مقصودشان این بود كه امام محمد تقى علیه السلام بشما شباهت ندارد) حضرت رضا فرمود: او پسر منست، آنها گفتند: همانا رسولخدا صلى اللّه علیه و آله بحكم قیافه شناس داورى فرموده، میان تو و میان ما هم قیافه شناس داور باشد، حضرت فرمود: من دنبال آنها نمیفرستم. شما بفرستید و بآنها اطلاع ندهید كه براى چه دعوتشان میكنید و شما در خانه خود باشید.
چون ایشان آمدند، ما را در باغ نشانیدند (یعنى قیافه شناسان یا عموها و برادران امام رضا علیه السلام) و عموها و برادران و خواهران امام رضا علیه السلام صف كشیدند و آنحضرت را گرفته خرقه و كلاهى پشمین باو پوشانیدند و بیلى بر دوشش گذاشتند و گفتند بصورت باغبانى وارد باغ شو، سپس ابیجعفر علیه السلام را آوردند و بقیافه شناسان گفتند: این پسر را بپدرش منسوب كنید، آنها گفتند: او را در اینجا پدرى داشته باشد، همین صاحب باغست كه قدمهاى او با قدمهاى این پسر یكسان است و چون حضرت رضا علیه السلام برگشت، گفتند: همین شخص پدر اوست (گویا ابتدا از آثار قدم حضرت كه روى زمین نقش بسته بود، احتمالى دادند و سپس كه خود حضرت را دیدند یقین كردند).
على بن جعفر گوید: من برخاستم و لب ابیجعفر علیه السلام را چنان بوسیدم كه آب دهانشرا مكیدم و باو عرضكردم: گواهى دهم كه تو نزد خدا امام منى، پس حضرت رضا علیه السلام گریه كرد فرمود: اى عمو! مگر نشنیدى كه پدرم مىفرمود: رسولخدا صلى اللّه علیه و آله فرمود: فداى (میآید) پسر بهترین كینزان، پسر كنیز نوبیه (نوبه بلاد بزرگیست در سودان كه بلال حبشى هم از آنجا بوده است) كه دهانش خوشبو و زهدانش نجیب زاى است، واى بر آنها و خدا لعنت كند اعیبس و نژادشرا (یعنى بنى عباس را) همان كه فتنهانگیز است و آنها را چند سال و چند ماه و چند روز میكشد و بآنها ذلت میرساند و از جام تلخ و ناگوار بآنها میآشاماند، و اوست دربدر و دور افتاده، پدر و جد كشته شده و صاحب غیبت، مردم درباره او گویند: معلوم نیست مرده یا هلاك شده و بكدام دره رفته، اى عمو! چنین پسرى جز از نسل من تواند بود؟؟ عرضكردم: راست گوئى، قربانت گردم.
شرح :
علم قیافهشناسى آنستكه: شخص قائف از روى آثار و علائم صورت و دست و پا و سایر اعضاء شباهت دو نفر را بیكدیگر میفهمد و نسبت و قرابت میان آنها را تشخیص میدهد، این علم در شرع مقدس اسلام اعتبارى ندارد و هیچگونه نسبتى با آن ثابت نمیشود، بلكه براى تعیین انتساب در شرع اسلام موازین و مقررات دیگریست، ولى در صورتیكه بمسلمانى تهمتى زنند، او میتواند براى دفع تهمت از خود بقیافه شناس رجوع كند، چنانچه راجع بانتساب اسامه، پسر زیدبن حارثه را بپدرش چنین روایت كنند كه: اسامه سیاه رنگ بود و پدرش زید سفیدتر از پنبه، از اینجهت مردم جاهلیت در نسب او طعن میزدند، تا آنكه قیافه شناس حكم كرد كه او پسر زید است و ملت عرب هم سخن قیافه شناسرا میپذیرفتند، از اینجهت پیغمبر خدا صلى اللّه علیه و آله مسرور گشت زیرا طعن آنها بآنحضرت هم مربوط بود - مرآت ص 237 -.
و حضرت رضا علیه السلام چون درباره پسرش مورد تهمت واقع گشت، بحكم قیافه شناس تن داد، بشرحیكه در این روایت ذكر شد و پس از آنكه حق روشن گشت، امام رضا علیه السلام از قول رسولخدا صلى اللّه علیه و آله خبر غیبى ظلم و فتنه انگیزى بنى عباس را نسبت بفرزندانش كه منتهى بغیبت و پنهان شدن حضرت مهدى، امام دوازدهم عجل اللّه تعالى فرجه الشریف میگردد، بیان میكند.