بَابُ أَنَّ مُسْتَقَى الْعِلْمِ مِنْ بَیْتِ آلِ مُحَمَّدٍ ع
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ قَالَ حَدَّثَنَا یَحْیَى بْنُ عَبْدِ اللَّهِ أَبِی الْحَسَنِ صَاحِبُ الدَّیْلَمِ قَالَ سَمِعْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع یَقُولُ وَ عِنْدَهُ أُنَاسٌ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ عَجَباً لِلنَّاسِ أَنَّهُمْ أَخَذُوا عِلْمَهُمْ كُلَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص فَعَمِلُوا بِهِ وَ اهْتَدَوْا وَ یَرَوْنَ أَنَّ أَهْلَ بَیْتِهِ لَمْ یَأْخُذُوا عِلْمَهُ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَیْتِهِ وَ ذُرِّیَّتُهُ فِی مَنَازِلِنَا نَزَلَ الْوَحْیُ وَ مِنْ عِنْدِنَا خَرَجَ الْعِلْمُ إِلَیْهِمْ أَ فَیَرَوْنَ أَنَّهُمْ عَلِمُوا وَ اهْتَدَوْا وَ جَهِلْنَا نَحْنُ وَ ضَلَلْنَا إِنَّ هَذَا لَمُحَالٌ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 249 روایت 1@*@
ترجمه:
صاحب دیلم گوید: شنیدم امام جعفر علیه السلام هنگامیكه جماعتى از اهل كوفه خدمتش بودند مىفرمود: شگفتا از این مردم كه علم را از رسولخدا صلى اللّه علیه و آله گرفتند و به آن عمل كردند و هدایت شدند، و باز عقیده دارند كه اهل بیتش علم او را فرا نگرفتهاند، ما هستیم اهل بیت و ذریه او كه وحى خدا در منازل ما فرود آمده و علم از ما بایشان رسیده است، آیا عقیده دارند كه آنها دانستند و هدایت یافتند و ما ندانستیم و گمراه شدیم؟! چنین چیزى محالست.
شرح مجلسى (ره) در اینجا بمناسبت براى دلیل أعلم بودن امیرالمؤمنین علیه السلام از ابوبكر و سایر مشابه از قول ابن خطیب أعلم علماء اشعریین چنین گوید: على از نظر سرشت و فطرت در نهایت هوش و فهم و استعداد بود و بتحصیل علم كمال اشتیاق داشت و پیغمبر صلى اللّه علیه و آله هم به تعلیم و تربیت او نهایت علاقه و اشتیاق را نشان مىداد و على از كودكى همیشه همراه پیغمبر صلى اللّه علیه و آله بود، پیداست كه چنین شاگردى در مكتب چنان استادى ببالاترین مقام علمى خواهد رسید و اما ابوبكر در پیرى خدمت پیغمبر صلى اللّه علیه و آله رسید و آن هم گاهى، شبانه روزى یكمرتبه و در مدت كوتاه پایان -.
همین دلیل را نسبت به یازده نفر از اولاد امیرالمؤمنین علیه السلام مىتوان جارى ساخت. زیرا هر یك از آنها علاوه بر جنبه وراثت علم از پیغمبر، در خانه پدر خود و زیر دست او تربیت یافتهاند. و از این روایت استفاده مىشود كه در زمان آن حضرت مردمى بیشعور و یا مغرض بودهاند كه علاوه بر اینكه ابوحنیفه و امثالش را بر آنحضرت ترجیح مىدادند، نسبت جهالت و گمراهى هم العیاذ بالله به آنحضرت مىدادهاند.
2- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ الْأَحْمَرِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ صَبَّاحٍ الْمُزَنِیِّ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ حَصِیرَةَ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَیْبَةَ قَالَ لَقِیَ رَجُلٌ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع بِالثَّعْلَبِیَّةِ وَ هُوَ یُرِیدُ كَرْبَلَاءَ فَدَخَلَ عَلَیْهِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَهُ الْحُسَیْنُ ع مِنْ أَیِّ الْبِلَادِ أَنْتَ قَالَ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ قَالَ أَمَا وَ اللَّهِ یَا أَخَا أَهْلِ الْكُوفَةِ لَوْ لَقِیتُكَ بِالْمَدِینَةِ لَأَرَیْتُكَ أَثَرَ جَبْرَئِیلَ ع مِنْ دَارِنَا وَ نُزُولِهِ بِالْوَحْیِ عَلَى جَدِّی یَا أَخَا أَهْلِ الْكُوفَةِ أَ فَمُسْتَقَى النَّاسِ الْعِلْمَ مِنْ عِنْدِنَا فَعَلِمُوا وَ جَهِلْنَا هَذَا مَا لَا یَكُونُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 250 روایت 2@*@
ترجمه:
حكم بن عتیبه گوید: هنگامى كه حسین بن على علیهما السلام رهسپار كربلا بود، مردى در ثعلبیه باو برخورد و خدمتش رسید و سلام كرد، حسین علیه السلام به او فرمود: از كدام شهرى؟ عرضكرد: اهل كوفه هستم، فرمود: هان بخدا اى برادر اهل كوفه! اگر در مدینه بتو بر مىخوردم علامت آمدن جبرئیل را در خانه خود و وحى آوردنش را بر جدم بتو نشان میدادم اى برادر اهل كوفه! سرچشمه علم مردم از نزد ما بود سپس آنها عالم شدند و ما جاهل؟!! این چیزیست نشدنى.