تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد17
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

2 - پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) ((اسوه )) و ((قدوه )) بود

می دانیم انتخاب فرستادگان خدا از میان انسانها به خاطر آنست که بتوانند سرمشق عملی برای امتها باشند، چرا که مهمترین و مؤثرترین بخش تبلیغ و دعوت انبیاء، دعوتهای عملی آنها است، و به همین دلیل دانشمندان اسلام، معصوم بودن را شرط قطعی مقام نبوت دانسته اند، و یکی از براهین آن، همین است که آنها باید ((اسوه ناس )) و ((قدوه خلق )) باشند

قابل توجه اینکه تاسی به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) که در آیات مورد بحث آمده به صورت مطلق ذکر شده که تاسی در همه زمینه ها را شامل می شود، هر چند شان نزول آن جنگ احزاب است، و می دانیم شان نزولها هرگز، مفاهیم آیات را محدود به خود نمی کند.

و لذا در احادیث اسلامی می بینیم که در مساله تاسی، ((مهمترین )) و ((ساده ترین )) مسائل مطرح شده است .

در حدیثی از امیر مؤمنان علی (علیه السلام ) می خوانیم : ان الصبر علی ولاة الامر مقروض لقول الله عز و جل لنبیه (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) فاصبر کما صبر اولوا العزم من الرسل، و ایجابه مثل ذلک علی اولیائه و اهل طاعته، لقوله لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة : ((صبر و شکیبائی بر حاکمان اسلامی واجب است، چرا که خداوند به پیامبرش دستور می دهد شکیبائی کن آنچنان که پیامبران اولوا العزم شکیبائی کردند، و همین معنی را بر دوستان و اهل طاعتش با دستور به تاسی جستن به پیامبر واجب فرموده است .**(احتجاج طبرسی) مطایق نقل (نورالثقلین) ج 4 ص 255***

در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام ) آمده است که فرمود: پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) هنگامی که نماز عشا را می خواند، آب وضو و مسواکش را بالای سرش می گذاشت و سر آن را می پوشانید... سپس کیفیت نماز شب خواندن پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )

@@تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 265@@@

را بیان می فرماید و در آخر آن می گوید لقد کان فی رسول الله اسوة حسنة**(وسائل الشیعه) جلد 1 صفحه 356***

و به راستی اگر پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) در زندگی ما، اسوه باشد، در ایمان و توکلش، در اخلاص و شجاعتش، در نظم و نظافتش، و در زهد و تقوایش، به کلی برنامه های زندگی ما دگرگون خواهد شد و نور و روشنائی سراسر زندگی ما را فرا خواهد گرفت

امروز بر همه مسلمانان، مخصوصا جوانان با ایمان و پرجوش فرض است که سیره پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) را مو به مو بخوانند و به خاطر بسپارند و او را در همه چیز قدوه و اسوه خود سازند، که مهمترین وسیله سعادت و کلید فتح و پیروزی همین است .

3 - بسیار یاد خدا کنید

توصیه به یاد کردن خداوند و مخصوصا ((ذکر کثیر)) کرارا در آیات قرآن وارد شده است، و در اخبار اسلامی نیز اهمیت فراوان به آن داده شده، تا آنجا که در حدیثی از ابوذر می خوانیم که می گوید: وارد مسجد شدم و به حضور پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) رسیدم ... به من فرمود: علیک بتلاوة کتاب الله و ذکر الله کثیرا فانه ذکر لک فی السماء و نور لک فی الارض !: ((بر تو باد که قرآن را تلاوت کنی و خدا را بسیار یاد نمائی که این سبب می شود که در آسمانها (فرشتگان ) یاد تو کنند و نوری است برای تو در زمین )).**(خصال) (مطابق نقل نورالثقلین جلد 4 ص 257)***

در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام ) چنین آمده : اذا ذکر العبد ربه فی الیوم ماة مرة کان ذلک کثیرا: ((هنگامی که انسان خدا را در روز یکصد

@@تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 266@@@

بار یاد کند، این ذکر کثیر محسوب می شود)).**(سفینة البحار) جلد 1 صفحه 484***

و نیز در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده که به یارانش فرمود: الا اخبرکم بخیر اعمالکم و از کاها عند ملیککم، و ارفعها فی درجاتکم و خیر لکم من الدینار و الدرهم، و خیر لکم من ان تلقوا عدوکم فتقتلونهم و یقتلونکم ؟ قالوا: بلی یا رسول الله ! قال : ذکر الله کثیرا: ((آیا بهترین اعمال و پاکیزهترین کارهای شما را نزد پروردگار به شما بگویم ؟، عملی که برترین درجه شما است، و بهتر از دینار و درهم، و حتی بهتر از جهاد و شهادت در راه خدا است ؟ عرض کردند: آری، فرمود: خدا را بسیار یاد کردن )).**همان***

ولی هرگز نباید تصور کرد که منظور از ذکر پروردگار با این همه فضیلت تنها ذکر زبانی است، بلکه در روایات اسلامی تصریح شده که منظور علاوه بر این ذکر قلبی و عملی است، یعنی هنگامی که انسان در برابر کار حرامی قرار می گیرد به یاد خدا بیفتد و آن را ترک گوید.

هدف این است که خدا در تمام زندگی انسان حضور داشته باشد و نور پروردگار تمام زندگی او را فرا گیرد، همواره به او بیندیشد و فرمان او را نصب العین سازد.

مجالس ذکر مجالسی نیست که گروهی بیخبر گرد هم آیند و به عیش و نوش ‍ پردازند و در ضمن مشتی اذکار اختراعی عنوان کنند و بدعتهائی را رواج دهند و اگر در حدیث می خوانیم**همان مدارک صفحه 486*** که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: بادروا الی ریاض الجنة ؟: ((به سوی باغهای بهشت بشتابید)).

یاران عرض کردند: و ما ریاض الجنة ؟: ((باغهای بهشت چیست ))؟

فرمود ((حلق الذکر)) مجالس ذکر است .**سفینة البحار جلد 1 صفحه 486***

@@تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 267@@@

منظور جلساتی است که در آن علوم اسلامی احیا شود و بحثهای آموزنده و تربیت کننده مطرح گردد، انسانها در آن ساخته شوند و گنهکاران پاک گردند و به راه خدا آیند**درباره اهمیت (ذکر الله) و مفهوم آن در جلد 10 صفحه 214 به بعد بحث دیگری داشته ایم***

@@تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 268@@@